Koine: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
No edit summary
1. lerroa:
'''Koinea''' ([[greziera]]tik ἡ κοινὴ γλῶσσα ''hē koinḕ glṓssa'', 'hizkuntza arrunta', edo, sarriago, ἡ κοινὴ διάλεκτος ''hē koinē diálektos'', 'hizkera arrunta') [[garai helenistikoa|garai helenistikoko]] [[antzinako greziera]]ren hizkuntza-hizkuntz barietatea da, ''greziera helenistikoa'' eta ''alexandrotar dialektoa'' izenez ere ezaguna.
 
Hizkuntza-barietateBarietate hori [[Alexandro Handia]]ren konkisten ondorengoa da, K.a. 300 urtetik K.o. 300 urtera arte, gutxi gorabehera, eta hizkuntza grekoaren hirugarren garaiaren mugarria da. Garrantzitsua da [[greko demotikoa]]ren aurrekoa, eta grezieraren lehenengo [[dialekto]] arrunta izan zelako. Baina horretaz gain, haren garrantzia [[lingua franca|''lingua franca'']] gisa [[Mendebaldea (kultura)|mendebaldeko]] zibilizazioetan izandako eraginean datza. [[Kristautasun|Kristau]] [[Biblia]]ren [[Itun Berria]] koinez idatzi zen, eta horixe erabili zen [[kristautasun]]a irakasteko eta transmititzeko.
 
Koinea, estraofizialki, [[Erromatar Inperioa|Erromatar Inperioko]] lehen edo bigarren hizkuntza izan zen.
8. lerroa:
Hizkuntza horrek leku oso desberdinak hartzen ditu: [[Erroma]]tik [[Egipto]]ra, baita [[India]]ko hainbat gune ere. Horren ondorioz, bertako hainbat hizkuntzarekin elkarrekin bizi izan zen: [[Siria]]n, [[aramera]]rekin; [[Egipto]]n, [[koptoera]]rekin; [[Mendebaldea (kultura)|Mendebaldean]], [[latin]]arekin (azken hori [[Gudari|militarren]] eta funtzionarioen hizkuntza zen). Beraz, koineak lurralde desberdinak elkartu egin zituen.
 
Koine hizkuntzan, atikoa oinarrian dago, baina beste elementu batzuen eragina ere badu ([[joniera]], adibidez). KoineHainbat mota ezberdinak daude: koine egiptoarra (Septuaginta edo grekeraragrekora itzulitako [[Itun Zaharra]]ren bertsioaren [[papiro]]en aurkikuntzari esker ezaguna) eta koine literarioa ([[Polibio]] bezalako idazleek erabilia).
 
== Ikus, gainera ==