Mistizismo: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Aldaketa kosmetikoak
11. lerroa:
Mistizismoa [[Grekoa|grekotik]] dator, "Ezkutatu egiten dut" esan nahi du, eta bere deribatua, berriz, "Hasiera" esan nahi du. Aditzak beste zentzu bat hartu du oraindik erabiltzen den grekoan. Bere esanahi nagusia "induktiboa" eta "abiarazlea" dira. Bigarren mailako esanahiak "sartu", "Zerbaitez jabetu", "Trenez", "Familiarizatu" eta "zerbaiten esperientzia eman" dira.
 
[[Itun Berria|Itun Berrian]]n (mueó edo myéō) aditzaren forma erlazionala agertzen da. [[:en:Strong's_Concordance|Strong-en Adiskidetasunean]] azaltzen den bezala, begiak eta ahoa itxi nahi ditu misterioa sentitzeko. Bere esanahi figuratiboa "misteriozko errebelazioan" abiaraztea da.
 
= Mistika ez erlijiosoa edo filosofikoa =
[[Michel Hulinek]] “mistika basatia” deitzen duena (la mystique sauvage, Paris: puf, 1993) “esperientzia mistiko espontaneo” mota bat da. Erlijio-[[:es:Hierofanía|hierofania]] eta sinesmen eta ideien sistema oso landuak alde batera utzita, gizakiak bere buruari egiten dizkion errebelazioen ondorioz benetako izazeraren kontaktuaren eragina da.
 
Niaren izaerarekiko edo desegitearekiko bat-bateko komunio espiritualaren sentsazio bat da, haurtzaroko oroitzapen batek eragindako denboragabeko errealitate batean sartzea, hasiera batean transzendentea izan zitekeena, usain edo zapore baten pertzepzio iheskorra... ustekabeko liskar mota desberdinak, "Sentimendu ozeaniko" baten bizipena bilatzen duen errealitate ugarirekin, unibertso [[Erlijio|erlijiosoarekinerlijio]]soarekin zerikusirik ez duena eta eguneroko ohiko koordenatuetatik kanpo kokatzen gaituena. Hala ere, Hulinen ustez, drogen bidez jainkotiarrera iristea tranpa bat da, eta ez benetako mistika.
 
= Mistika Paganaoa =
Antzinako europar jatorriko erlijioak, mespretxuz "paganoak" edo [[Paganismo|paganismoapaganismo]]a deituak, [[Judaismo|judaismoajudaismo]]a, [[Kristautasun|kristautasunakristautasun]]a eta [[Islamismo|islamismoaislamismo]]a baino lehenagoko edo bestelako sinesmen eta erlijioak dira, normalean [[Animismo|animistak]] edo [[Politeismo|politeistak]] izaten direnak eta, noizbehinka, elementu mistikoen presentzia beha daitekeenak. Greziar erlijioaren baitan Eleusisen misterioak eta Neopitagorismoa sortzen dira, oraindik gaizki ezagutzen direnak eta karga mistiko handia dutenak.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=LAS MISTICAS: LA MISTICA PAGANA|data=2008-08-08|url=http://sendamistica.blogspot.com/2008/08/la-mistica-pagana.html|aldizkaria=LAS MISTICAS|sartze-data=2021-05-05}}</ref>
 
[[Zelta|Zelten]] erlijioek magiak eta erritualak markatutako hainbat sinesmen biltzen dituzte, mistikotzat jo direnak, eta hori oso eztabaidagarria da. Goiko izakiarekin harremanetan jartzeko joera duten arren, haien arrazoi nagusia naturaren eta pertsonen gaineko boterea eta nagusitasuna praktikatzea da, zeina nekez onartuko bailitzateke bere kontzeptu hutsean ulertutako posizio mistiko baterako.
26. lerroa:
Germaniar mistikaren barnean garrantzi handiko figura bat nabarmendu behar da: abadesa, buruzagi monastikoa, mistikoa, profetisa, medikua, konpositorea eta [[Hildegarda Bingengoa|Hildegarda de Bingen]] idazle alemaniarra.
 
[[Erdi Aroa|Erdi Aroan]]n, [[Meister Eckhart]] eta bere ikasle [[Enrique Suso]] eta [[Juan Taulero]] sortu zituen. Eta, XVII. mendean, Jakob Böhme eta batez ere Johann Scheffler, Angelus Silesius bezala ezagunagoa, erromes kerubinikoan jasotako epigrama erlijioso paradoxikoen egilea.
 
=== Mistika italiarra ===
38. lerroa:
* '''La Vía Purgativa (purgatio):''' etapa aszetikoa. Arima bere bizioez garbitzen da otoitzarekin eta mortifikazioarekin.
 
* '''Argi Bidea (illuminatio):''' mistikari dagokio. Arima, aurreko akatsetatik aske, Izpiritu Santuaren dohainetan parte hartzen eta Jainkoaren presentziaz gozatzen hasten da.
 
* '''Via Unitiva (unio):''' bere amaieran Jainkoarekiko erabateko batasunera iristen da. Munduak jada ez du ezer esan nahi, eta arima jainkoarekin bakarrik geratzen da, maitasun eta pasibotasun gozoan. Mistikoak batzuetan esperimentatzen dituen estasiak horretarako fenomeno osagarri hutsak dira.
 
=== Mistika budista ===
Mistika [[Budismo|budista]], [[Yoga|yoganyoga]]n, Buda edo nirvana estatua lortzean datza; [[Zen]] budismoan, satori izeneko bat-bateko ezagutza integraleko ekintza baten bidez egiten da. Hainbat metodo daude, mantrak (errezitazioak) eta errealitateari buruzko meditazio bat edo mandala baten laguntzaz. Zen monje budistak, sarritan, [[:es:Kōan|kōans]] izeneko ariketa batzuk erabiltzen ditu, edo hain konponezinak diren arazo edo gai batzuk, errealitatearen itxura logikoa desintegratzeko balio dutenak.
 
= Fenomeno Mistikoak =