Shareware: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Autoritate kontrola jartzea
tNo edit summary
1. lerroa:
'''Shareware''' softwaren banaketa mota bati deritzaioderitzo, joko zein programa erabilgarri gisa, erabiltzaileak produktua dohainik baliozta dezan, denbora tarte zehatz batean, nahiz eta erabiltzerakoan zenbait muga aurki daitezkeen.
 
Softwarea bere osotasunean erabiltzea ahalbidetzen duen Software lizentzia eskuratzeko ordaintzea ezin bestekoa da (sinbolikoa izan ohi da gehienetan) nahiz eta “dohako Shareware” deritzona aurki daitekeen, baina azken hau ez dago oso hedatua.
 
Ez da egokia Shareware [[freeware]]rekin nahastea, azken hau dohako [[software]]a baita. Hala ere egia da SharewareSharewarea bera Freewarean oinarrituta dagoela.
 
Software batek [[Kode ireki|kode irekia]] izateak ez du esan nahi SharewareSharewarea edo freewarefreewarea denik, kode irekia jatorriko kodearen erabilgarritasunaren menpe baitago, bestalde, Shareware edo Freeware merkaturatze sistemaren zein merkaturatze eraren izendapenak baitira.
 
== Erabilera ==
30. lerroa:
Sharewarea, nahiz eta [[informatika]] zale askok ez jakin, [[1980]]eko hamarkadan sortu zen, batik bat konputazio pertsonal berberarekin. Kontzeptuak berak eta azaltzen zituen berrikuntzek iraultza bat suposatu zuten etxeko informatikarako. Iraultza hau hamarkada bat beranduago izan zen apreziatua bere benetako neurrian.
 
Garai horietan, akats baten ondorioz, [[Freeware]] izena eman zitzaion gaur egun Shareware denari. [[IBM]]-k bere lehen PC-a merkaturatu aurretik, [[Andrew Fluegeman]] eta [[Jim Knopf]] estatubatuarrek urte horietarako garrantzitsuak ziren bi aplikazio argitaratu zituzten: [[PC-Talk]] (komunikazio programa) eta PC-File (ordenadore kudeaketarako erabilgarria zen programa). Baina, ez zuten denbora eta diru guztia aurkikuntza horiek garai horretako informatika negozioetan ikusten gastatu nahi. Ondorioz, hain normalak ez ziren banaketa bide batzuk erabili zituzten, hala nola, [[BBS]] (gaur egungo Internet-en hazia). Oso modan zegoenez, gehiengoari iritsi zitzaion eta erabiltzaileak autoreari dirua bidali behar zion, programa nola hedatzen zen ikusteko eta horrela, bertsioz bertsio, hobetzen joan zen.
 
Fluegemanek Freeware hitza beretzako soilik hartu zuen eta ez zuen izen hori erabiltzen uzten softwareak kalifikatzen bere baimenik gabe. Baina, akats komertzial bat egin zuen: aplikazioaren jatorriko kodea aplikazioan sartu zuen (garai horietan ohikoa zen [[Jabari publiko|Public Domain]] softwarean), horrela beste batzuek PC-Talken bertsio hobeak merkaturatu zituzten eta Fluegemanek bere softwarearen kontrola galdu zuen.
 
Bestalde, Knopf-ek bere PC-Filea hobetzen jarraitu zuen konpainia oso aberatsa lortuz (ButtonWare, Inc). 1985an [[Peter Norston|Peter Norstonek]] “Sharewarearen aita” izena jarriizendatu zionzuen Knopf-i.
 
=== Bob Wallace ===
Garai hartako beste programatzaile batek, [[Bob Wallace|Bob Wallacek]], PC-Writea sortu zuen, txikia baina oso erabilgarria zen testu prozesatzailea eta ziztu bizian bilakatu zen aplikazio informatiko eskatuena. Freeware terminoa [[Ameriketako Estatu Batuak|Estatu Batuetan]]-etan debekatua zegoenez (aurreko puntuan dago zergatia), eta gainera, bere ezaugarria zen EZ GUZTIZ DOHAINIK-erako izen bat bilatzen ari zelako, Wallacek [[USS]] izendapena pentsatu zuen bere inizialengatik (Usser Supported Software) eta [[Ameriketako Estatu Batuak|Estatu BatuetanBatuetanko]]-tako monetarekin zuen antzekotasunagatik. Hala ere, izen hori berehala baztertu zuen, zabalegia zelakoan. Horrela sortu zen Shareware (ingelesez ''share'' = banatu), programa tipomota horiek doakoekin eta Public Domain-ekoekin izendapena zutenekin sor zitezkeen dudaknahasteak ezabatuz.
 
=== Sharewarearen merkatuaren heldutasuna ===
Elkar babestu behar zutela kontuan hartuta, [[1985]]an autoreek ASP-a sortu zuten, Shareware Profesionalen Asoziazioa. Bere sortzailea [[Nelson Ford]] izan zen, pixka bat lehenago PSL (softwareari buruzko liburutegi publikoa) eta PSL News (PSL-rekin erlazionaturiko aldizkaria sortu zituena. Hasiera batean, Ford, Wallace, Knopf eta BBSren hainbat operatzaile bateratu ziren asoziaziora (garai horietan SYSOPS izenaz zen ezaguna) eta Knopf hautatu zuten lehendakari.
 
ASP-ek oso paper garrantzitsua jokatu zuen sharewarearen bilakaeran, bizi iraupenabiziraupena ziurtatu zuelarik. Arau komertzial batzuk idatzi zituen, autoreek, banatzaileek eta erabiltzaileek errespetatu behar zituztelarik.
 
=== Azken bilakaera [[XXI. mendea]]renmendearen bukaera ===
Lehen urteetan bulego aplikazioetan eta antzeko programetan murgildu bazen ere, [[1990]]eko hamarkadan sistema aplikazio eta jokoetan hasi zen. baina sistema aplikazioak baztertu egin ziren [[Microsoft Windows|Windows]] (Windows 3.1) sortu zenean, honek agenda, ohar, [[kalkulagailu]]...-entzako eta abarrentzako programak zeuzkalako.
 
Aurkako egoeran jokoak zeuden, [[90eko hamarkada]]ko benetako izar bihurtu zirelako, batez ere sharewareak ez zuelako denbora mugarik, gehienbat tamaina mugak zituen. Adibidez, Wolfesteineinen gaztelua Apodgi enpresak zabalduriko ID software jokoa zen eta 60 maila ezberdin zituen arren, erabiltzaile gehienek 10 maila zituen sharewarearen bertsioan jokatzen zuten.