Txikipedia:Burdina: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Orri berria: «Burdina Lurrean gehien erabiltzen den metala da. Altzairua egiteko erabiltzen da. Altzairua, berriz,eraikinak, zubiak eta burdinbideak egiteko erabiltzen da, baita mota guztietak...»
 
No edit summary
1. lerroa:
{{Pagebanner:Different changes in the iron.jpg}}
Burdina Lurrean gehien erabiltzen den metala da. Altzairua egiteko erabiltzen da. Altzairua, berriz,eraikinak, zubiak eta burdinbideak egiteko erabiltzen da, baita mota guztietako garraioak eta beste hainbat produktu egiteko ere.
[[Fitxategi:Iron (Tertiary; Disko Island, Greenland) 2 (17150419318).jpg|500px|left|thumb|<center>Burdinazko minerala.]]
'''Burdina''' {{Txp|elementu kimiko}} bat da ('''Fe''' sinbolo kimikoa du), bai eta Lurrean gehien erabiltzen den {{Txp|metal|metala}} daere. {{Txp|Altzairu|Altzairua}} egiteko erabiltzen da. Altzairua, berriz, eraikinak, zubiak eta {{Txp|burdinbide|burdinbideak}} egiteko erabiltzen da, baita mota guztietako garraioakibilgailuak eta beste hainbat produktu egiteko ere.
 
Burdina {{Txp|lurrazal|lurrazaleko}} bigarren metal ugariena da. Lurrazalean dauden metalen artean, {{Txp|aluminio|aluminioa}} bakarrik da burdina baino ohikoagoa.
 
Burdina bere egoera puruan metal astuna, zilar kolorekoa eta magnetikoa da. Naturan ez da ia inoiz aurkitzen burdina forma puru horretan. Aitzitik, burdinazko {{Txp|mineral}} moduan aurkitzen da. Burdinazko mineral nagusiak oxigenoari edo oxigenoari eta karbonoari lotutako burdinaz osatuta daude.
 
Burdina purua burdinazko mineraletik ateratzen da, {{Txp|galdaketa}} izena duen prozesu baten bidez. Galdaketan burdinazko minerala oso tenperatura altuan berotzen da. Burdinazko materiala urtu ahala, burdina purua mineraletik bereizten da.
 
Galdatutako burdina forma desberdinetako moldeetara isurtzen da. Burdina hozten da, eta horrela, gogortzen. Gaur egun, ordea, burdinaren zati handi bat altzairua egiteko erabiltzen da. Altzairua burdinaren eta karbonoaren arteko nahaste bat da. Burdina hutsa baino sendoagoa da altzairua.
 
Duela urte asko,Antzinaroko jendeak burdina {{Txp|meteorito|meteoritoetatik}} lortu zuela pentsatzen da. Iraganeko herriek burdina nola galdatu jakin eta gero, {{Txp|erreminta|erremintak}} eta burdinazko armak egiten ikasi zuten. Burdina nola erabili zabaldu zen Europan eta Asian {{Txp|Burdin Aroa}} izeneko garaian.
{{Ba al dakizu?
|<center>Burdina gure {{Txp|galaxia|galaxiako}} elementurik ohikoenetako bat da; meteoritoetan aurkitzen da askotan. Gainera, zientzialariek uste dute {{Txp|Nukleo (geologia)|Lurraren nukleoa}} burdinazkoa dela % 80 edo 90ean.<center>}}
==Burdina gure gorputzean?==
Burdina pertsona baten dietaren zati garrantzitsu bat da. Burdina honako elikagai hauetatik lortu dezakegu: haragi gorria, oilaskoa, atuna, arrautzaren gorringoak, babarrunak, fruitu lehorrak, eta hosto berdeko {{Txp|barazki|barazkiak}}. Gorputzak burdina erabiltzen du {{Txp|odol|odolean}} dagoen {{Txp|hemoglobina}} izeneko sustantzia sortzeko. Hemoglobinak gorputzeko {{Txp|zelula}} guztietara darama oxigenoa. Zelulek oxigenoa erabiltzen dute beren lana egiteko behar duten {{Txp|energia}} askatzeko.
 
[[Kategoria:Txikipedia]]
Burdina gure gorputzean?
[[Kategoria:Txikipedia:Metalak]]
 
Burdina pertsona baten dietaren zati garrantzitsu bat da. Burdina honako elikagai hauetatik lortu dezakegu: haragi gorria, oilaskoa, atuna, arrautzaren gorringoak, babarrunak, fruitu lehorrak, eta hosto berdeko barazkiak. Gorputzak burdina erabiltzen du odolean dagoen hemoglobina izeneko sustantzia sortzeko. Hemoglobinak gorputzeko zelula guztietara darama oxigenoa. Zelulek oxigenoa erabiltzen dute beren lana egiteko behar duten energia askatzeko.