Garratz: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Autoritate kontrola jartzea
No edit summary
1. lerroa:
[[Fitxategi:Lemon-edit1.jpg|250px|thumb|[[Limoi -ur|Limoi-ura]]a zapore garratzaren adibide on bat da.]]
'''Garratz''' [[zapore]]a [[mihi|mingainaren]] atzealdeko zatiko bi alboetan dauden [[dastamen-papila|dastamen -papilek]] nabaritzen dituzten bost oinarrizko zaporeetako bat da. Dastamen papiletako sentsoreek, [[ioi kanal]]en bidez, [[ur]]aren presentzian [[azido]]ak egotean eratzen diren [[hidronio ioi]]ak (H<sub>3</sub>O<sup>+</sup>) detektatzen dituzte. [[Mingots]] zaporea bezala, garratza [[garunBurmuin|burmuinak]]ak deiadar bezala hartzen du, substantzia pozoitsu eta kaltegarri batzuk zapore garratza baitute. Garratz zaporea detektatzen duten mingaineko sentsore bereziak [[TAS2R]] deitzen dira.
 
== Garratz zaporearen kimika ==
Substantzia garratzek edo garratz eduki apur bat dutenek mingainean garratz sentsazio hau eraginez eragiten dute. Alabaina, garratz zaporearen intentsitatea ezin da bere garraztasunagatik ([[pH]]) azaldu. Esate baterako, [[laranja]], [[limoiondo|limoia]] eta beste zenbait fruitutan dagoen [[azido zitriko]]ak "garratz zapore" nabarmena du eta sortzen dituen hidronio edo oxonio ioi kopuruarengatik fundamentuz azal ezin daitekeena. Mota bereko beste adibide bat [[ozpin]]a da, [[azido azetiko]]z osatua dagoena eta eragiten dituen hidrogeno ioien kontzentrazioagatik esperoko litzatekeena baino askoz zapore garratzagoa duena. [[Amiloride]]a bezalako konposatu batzuk garratz zaporea jeitsijaitsi dezakete.
 
Izan ere, [[azido]] hitza bere zaporeagatik dator.
 
Zapore garratz baten pertzepzioak horiengandik aldentzeko erreakzioa eragiten du, jaki arriskutsu edo ez jangarri askok ezaugarri hauek baitituzte. Ezinikusi hori ikerlari askok halakoren baten [[pozoi]]ren ba hartuz gero ere defentsa forma naturaltzat jotzen dute. [[TAS2R]] detektoreen familia mingaineko dastamen -papiletan zapore garratzak detektatzeaz arduratzen dira.
 
Dastamen -papilak, bereziki kaliziformeak, mingainean dauden handi eta garrantzitsuenak dira, eta garratz eta mingots zaporeak detektatzeazantzemateaz arduratzen dira.
 
== Jaki garratzak ==
Orokorrean, [[garrazki|zitrikoen]] familiako fruituren batzuk eta euren produktuakekoizkinak, [[Limoi-ur|limoi ur-ura]]a eta [[laranja ur]]a kasu, [[sagar]]rak, [[okaran]]ak etab... dira. Baina baita ere hartzitutako [[esneki]]ren batzuk, landareren batzuk, [[ozpin]]a, [[tamarindo]]a, [[tomate]] gisatua etab...
 
== Kanpo -estekak ==
{{autoritate kontrola}}