Txikipedia:Telebista: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Orri berria: «Telebista mugitzen diren eta soinua duten irudiak toki batetik bestera bidaltzeko sistema bat da. Komunikatzeko modu garrantzitsu eta ohikoenetako bat da. Telebistako programek a...»
 
No edit summary
1. lerroa:
{{Banner|Cptvdisplay.jpg}}
Telebista mugitzen diren eta soinua duten irudiak toki batetik bestera bidaltzeko sistema bat da. Komunikatzeko modu garrantzitsu eta ohikoenetako bat da. Telebistako programek albisteak, informazioa eta entretenimendua eskaintzen dizkiote mundu osoko jendeari.
[[Fitxategi:LG전자, 깜빡임 없는 55인치 3D OLED TV 공개(2).jpg|580px|thumb|<center>Telebista moderno bat.]]
'''Telebista''' mugitzen diren eta soinua duten irudiak toki batetik bestera bidaltzeko sistema bat da. Komunikatzeko modu garrantzitsu eta ohikoenetako bat da. Telebistako programek albisteak, informazioa eta entretenimendua eskaintzen dizkiote mundu osoko jendeari.
 
==Nola funtzionatzen du?==
Telebista {{Txp|Eskuko bideokamera|bideokamera}} batekin hasten da. Kamerak telebista saio baten-saioaren irudiak eta soinua grabatzenjasotzen ditu. Gero, irudi eta soinu horiek seinale elektriko bihurtzen ditu. Telebista hargailu batek seinaleak jaso eta berriro irudi eta soinu bihurtzen ditu.
 
==Telebista-seinalea==
Telebista bideokamera batekin hasten da. Kamerak telebista saio baten irudiak eta soinua grabatzen ditu. Gero, irudi eta soinu horiek seinale elektriko bihurtzen ditu. Telebista hargailu batek seinaleak jaso eta berriro irudi eta soinu bihurtzen ditu.
Telebista -kamera estandar batek irudiak seinale elektriko bihurtzen ditu. Bideo-seinaleak {{Txp|pixel}} izeneko puntu txiki gisa garraiatzen ditu irudiak. Kameraren {{Txp|mikrofono|mikrofonoak}} soinua beste seinale elektriko bat bihurtzen du, zeina audio-seinalea deitzen den. Bideo-seinaleak eta audio-seinaleak elkarrekin telebista-seinalea osatzen dute.
 
{{Txp|Telebista digital|Telebista digitala}} telebista-seinaleak gidatzeko modu berri bat da. Telebista digitaleko seinale batek irudiak eta soinua garraiatzen ditu zenbakizko kode baten bidez, {{Txp|ordenagailu}} batek egiten duen bezala. Seinale digital batek estandar batek baino informazio gehiago eraman dezake, eta ondorioz irudi eta soinu hobeak sortu. {{Txp|Bereizmen handiko telebista}} edo HDTV delakoa kalitate handiko telebista digital mota bat da.
Telebista-seinalea
 
Telebista-seinale bat hainbat modutara iritsi daiteke telebista batera. Tokiko telebista-estazioek antenak erabiltzen dituzte, irrati-{{Txp|uhin}} gisa airetik seinaleak bidaltzeko edo transmititzeko. Kable bidezko telebista-estazioek seinaleak lurpeko kableen bidez bidaltzen dituzte. Lurraren gainetik doazen {{Txp|Satelite artifizial|sateliteek}} edo espazio-ontziek ere bidali ditzakete seinaleak {{Txp|antena paraboliko}} izeneko antena berezietara. Seinalea bideo-grabagailu batetik, {{Txp|DVD}} erreproduzigailu batetik edo telebistara konektatutako bideo digitaleko grabagailu batetik (DVR) ere etorri daiteke. VCR, DVR eta DVD erreproduzitzaileekerreproduzigailuek telebistara iristen den seinale bat grabatu eta geroago erreproduzitu dezakete.
Telebista kamera estandar batek irudiak seinale elektriko bihurtzen ditu. Bideo-seinaleak pixel izeneko puntu txiki gisa garraiatzen ditu irudiak. Kameraren mikrofonoak soinua beste seinale elektriko bat bihurtzen du, zeina audio-seinalea deitzen den. Bideo-seinaleak eta audio-seinaleak elkarrekin telebista-seinalea osatzen dute.
 
==Pantaila==
Telebista digitala telebista-seinaleak gidatzeko modu berri bat da. Telebista digitaleko seinale batek irudiak eta soinua garraiatzen ditu zenbakizko kode baten bidez, ordenagailu batek egiten duen bezala. Seinale digital batek estandar batek baino informazio gehiago eraman dezake, eta ondorioz irudi eta soinu hobeak sortu. Bereizmen handiko telebista edo HDTV delakoa kalitate handiko telebista digital mota bat da.
Telebista estandar batek bideo-seinalea {{Txp|elektroi}} izeneko partikula txiki sorta bat bihurtzen du. Izpi horiek pantailaren atzealdean kliskatzen dira, irudi-hodi baten bidez. Izpiek pantailan errenkadetan dauden pixelak "margotzen" dituzte eta horrela irudia osatzen da. Audio-seinalea bozgorailuetara bidaltzen da eta horiek soinua erreproduzitzen dute.
 
{{Txp|Kristal likidozko pantaila|LCD pantailek}} edo {{Txp|plasmazko pantaila|plasmazko pantailek}} beste modu batean eratzen dute irudia. Pantaila horiek ez  dute irudi-hodirik eta elektroi-sortarik erabiltzen eta ondorioz, telebista estandarrak baino askoz meheagoak eta arinagoak izaten dira. Horma batean ere zintzilikatu daitezke.
Telebista-seinale bat hainbat modutara iritsi daiteke telebista batera. Tokiko telebista-estazioek antenak erabiltzen dituzte, irrati-uhin gisa airetik seinaleak bidaltzeko edo transmititzeko. Kable bidezko telebista-estazioek seinaleak lurpeko kableen bidez bidaltzen dituzte. Lurraren gainetik doazen sateliteek edo espazio-ontziek ere bidali ditzakete seinaleak antena paraboliko izeneko antena berezietara. Seinalea bideo-grabagailu batetik, DVD erreproduzigailu batetik edo telebistara konektatutako bideo digitaleko grabagailu batetik (DVR) ere etorri daiteke. VCR, DVR eta DVD erreproduzitzaileek telebistara iristen den seinale bat grabatu eta geroago erreproduzitu dezakete.
 
LCD siglek kristal likidozko pantaila esan nahi dute. Kristal likidoa substantzia bat da, likido moduan isurtzen dena, baina zati solido txikiak ere badituena. Pantailak argia eta korronte- elektrikoa bidaltzen ditu kristal likidoaren bidez, eta korronte- elektrikoak zati solidoak mugiarazten ditu. Zati solidoek, nolabait, ez diote argiari pasatzen uzten eta hori dela eta, pantailan irudia sortzen da.
Pantaila
 
Telebista estandar batek bideo-seinalea elektroi izeneko partikula txiki sorta bat bihurtzen du. Izpi horiek pantailaren atzealdean kliskatzen dira, irudi-hodi baten bidez. Izpiek pantailan errenkadetan dauden pixelak "margotzen" dituzte eta horrela irudia osatzen da. Audio-seinalea bozgorailuetara bidaltzen da eta horiek soinua erreproduzitzen dute.
 
LCD pantailek edo plasmazko pantailek beste modu batean eratzen dute irudia. Pantaila horiek ez  dute irudi-hodirik eta elektroi-sortarik erabiltzen eta ondorioz, telebista estandarrak baino askoz meheagoak eta arinagoak izaten dira. Horma batean ere zintzilikatu daitezke.
 
LCD siglek kristal likidozko pantaila esan nahi dute. Kristal likidoa substantzia bat da, likido moduan isurtzen dena, baina zati solido txikiak ere badituena. Pantailak argia eta korronte-elektrikoa bidaltzen ditu kristal likidoaren bidez, eta korronte-elektrikoak zati solidoak mugiarazten ditu. Zati solidoek, nolabait, ez diote argiari pasatzen uzten eta hori dela eta, pantailan irudia sortzen da.
 
Plasmazko pantaila batek koloretako argi txikiak ditu, eta horiek plasma izeneko gas bat dute. Plasmaren bidez bidalitako korronte-elektrikoak argia eragiten du, eta horrek irudiak marrazten ditu.
 
==Historia==
[[Fitxategi:RCA 630-TS Television.jpg|400px|thumb|ezkerrera|<center>Lehen telebistetako bat, 40ko hamarkadakoa.]]
Zenbait asmatzaile britainiar eta iparramerikarrek egin zituzten lehen telebista erakustaldiak 1920ko hamarkadan. Benetan funtzionatzen zuten lehen telebistak, berriz, 1930eko hamarkadan agertu ziren. 1936an British Broadcasting Corporation ({{Txp|BBC}}) izeneko korporazio ingelesak munduko lehen telebista programazioa hasi zuen. {{Txp|Estatu Batuak|Estatu Batuetako}} telebista komertzialeko lehen estazioak 1941ean hasi ziren transmititzen.
 
Familia askok {{Txp|Bigarren Mundu Gerra|Bigarren Mundu Gerraren}} ondoren erosi zuten lehen telebista, hain zuzen ere, 1940ko hamarkadaren amaieran eta 1950eko hamarkadan. Lehengo aparatuetan soilik zuri-beltzeko irudiak ikusi zitezkeen. Koloretako telebista eta kable bidezko telebista 1950eko hamarkadan sortu ziren. Telebista digitala, berriz, 90eko hamarkadan iritsi zen.
Zenbait asmatzaile britainiar eta iparramerikarrek egin zituzten lehen telebista erakustaldiak 1920ko hamarkadan. Benetan funtzionatzen zuten lehen telebistak, berriz, 1930eko hamarkadan agertu ziren. 1936an British Broadcasting Corporation (BBC) izeneko korporazio ingelesak munduko lehen telebista programazioa hasi zuen. Estatu Batuetako telebista komertzialeko lehen estazioak 1941ean hasi ziren transmititzen.
 
[[Kategoria:Txikipedia]]
Familia askok Bigarren Mundu Gerraren ondoren erosi zuten lehen telebista, hain zuzen ere, 1940ko hamarkadaren amaieran eta 1950eko hamarkadan. Lehengo aparatuetan soilik zuri-beltzeko irudiak ikusi zitezkeen. Koloretako telebista eta kable bidezko telebista 1950eko hamarkadan sortu ziren. Telebista digitala, berriz, 90eko hamarkadan iritsi zen.
[[Kategoria:Txikipedia:Teknologia]]