Longitude: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
No edit summary
1. lerroa:
{{HezkuntzaPrograma|Matematika}}{{argitzeko|kartografiako izariari|Luzera (argipena)}}[[Fitxategi:WorldMapLongLat-eq-circles-tropics-non.png|thumb|289x289px|[[Lurra]]ren mapa. Longitude lerroak bertikalak dira.]]
{{HezkuntzaPrograma|Matematika}}
{{Beste erabilpenak|kartografiaren magnitudeari|magnitude fisikoa|Luzera}}
 
'''Longitudea''' edo '''luzera<ref>{{erreferentzia|urtea=1998|izenburua=[[Euskara batuaren ajeak]]|argitaletxea=[[Alberdania]]|orrialdea=|orrialdeak=130-131|ISBN=848866950X|hizkuntza=eu|egilea=[[Ibon Sarasola]]|url=https://books.google.es/books?id=RW1xwiGp55MC&pg=PA130&lpg=PA130&dq=longitude&source=bl&ots=oKBpEnYQ6m&sig=ACfU3U2UN5KSGMXLjW4GTIdwCICtSmUXuw&hl=es&sa=X&ved=2ahUKEwjR7f7QptXwAhVJu3EKHegAC6cQ6AEwCHoECAcQAw#v=onepage&q=longitude&f=false|atala=longitude|aipua='''longitude.''' Adiera arruntean ez da jakina, nazioartekoa, baina geografia eta astronomia termino gisa ere ez. Frantsesak bereizten ditu ''longueur'' / ''longitude'', eta orobat ingelesak ''length'' / ''longitude''. Baina germaniar eta eslabiar hizkuntzek hitz "arrunta" erabiltzen dute orobat geografian nahiz astronomian, horrela jokatuz gure terminologoentzat ezin hautsizkoa dirudien lege bat hausten badute ere: alemanez ''Länge'', ''luzera''-ren kidea, orobat nederlanderaz ''lengte'', danieraz ''længde'', suedieraz ''längd'', txekieraz ''délka'', polonieraz ''dlugosc'' eta abar. Errusieraz "espazio luzera" eta "denbora luzea" bereizten dituzte hizkera arruntean, eta denbora luzera, ''dolgotá'', erabiltzen dute geografia eta astronomia-luzerako. Ez dago beraz arrazoi handirik geografian ''longitude'' erabili "behar" izateko. Aski dugu ''luzera'' Europako hizkuntza gehienen ildotik.
[[Fitxategi:WorldMapLongLat-eq-circles-tropics-non.png|thumb|289x289px|[[Lurra]]ren mapa. Longitude lerroak bertikalak dira.]]
 
Ez da kasu bera '''Longitudea'latitude''-rena, edoia '''luzera<ref>{{erreferentzia|urtea=1998|izenburua=[[Euskaranazioartekoa batuarenbaita, ajeak]]|argitaletxea=[[Alberdania]]|orrialdea=|orrialdeak=130-131|ISBN=848866950X|hizkuntza=eu|egilea=[[Iboneta, Sarasola]]|url=https://bookshortaz, erabat erabilgarria niretzat.google.es/books Ez dela "logikoa"?id=RW1xwiGp55MC&pg=PA130&lpg=PA130&dq=longitude&source=bl&ots=oKBpEnYQ6m&sig=ACfU3U2UN5KSGMXLjW4GTIdwCICtSmUXuw&hl=es&sa=X&ved=2ahUKEwjR7f7QptXwAhVJu3EKHegAC6cQ6AEwCHoECAcQAw#v=onepage&q=longitude&f=false|atala=longitude|aipua= Hori pentsatzen duenak logikari buruz duen ustea berrikusi behar luke.}}</ref>''' [[Lurra]] edo beste planetako [[Greenwich meridianoa|lehenengo meridianoa]] eta [[meridiano]] baten arteko, [[paralelo (argipena)|paralelo]] batean neurtua, distantzia angeluarra da. Longitudea [[gradu (argipena)|gradutan]] neurtzen da.
 
Longitudea adierazteko modu ezberdinak daude: