00:12, 10 urria 2007ko berrikusketa aldatu Josugoni (eztabaida \| ekarpenak) Administratzaileak 49.727 edits Orrialde berria: '''Monosakaridoak''' (grezieratik ''monos'', "''bakar"'' eta ''sacchar'', "''azukre''") karbono hidratoen monomeroak dira. Disakaridoen antzera azukretzeko gaita...		20:07, 25 iraila 2008ko berrikusketa aldatu desegin TXiKiBoT (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak 466.290 edits t Robot: Cambios triviales Hurrengo ezberdintasuna →
8. lerroa: *Heptosak (7 karbono) C<sub>7</sub>H<sub>14</sub>O<sub>7</sub> [[sedoheptulosa]]. == Egitura == [[Irudi:Alpha-D-Fructofuranose.svg\|thumb\|right\|150px\|Fruktosaren egitura<br />(Haworth proiekzioan)]] Gutxienez hidroxilo (-OH) talde bat eta karbonilo talde bakarra duten eskeleto karbonatuak dira. Beren formula enpirikoa [C(H2O)y] da eta karbonilo taldearen kokapenaren arabera, polihidroxizetona edo polihidroxialdehidoak izan daitezke. Karbonilo taldea (C=O) lehenengo karbonoan badago aldosa izango da, eta bigarrenean badago, aldiz, zetosa. Eskeleto karbonatu sinplea izan ohi dute, adarrik eta lotura bikoitzik gabea. Karbono kopuruaren arabera bereizten dira, tri/tetr/pent/hexosak izan daitezkeelarik, baina naturan agertzen diren ugarienak 6 karbonoko hexosak dira, glukosa eta fruktosa kasu. Bestalde, aldopentosak azido nukleikoen osagaiak dira, D-erribosa eta 2-desoxierribosa, hain zuzen ere. 15. lerroa: Bi funtzio nagusi betetzen dituzte monosakaridoek. Alde batetik, bat-bateko energia-ekarpena ematen digute, eta beste alde batetik, gluzido konplexuagoak sintetizatzeko monomeroak dira. == Ezaugarriak == === Fisikoak === 53. lerroa: ==== Periodatoz egindako oxidazioa ==== Periodatoz egindako oxidazioaren eraginez, monosakaridoak zatitzea lortzen da. Elkarri lotutako bi karbonok hidroxilo talde bana, edota hidratazioz hidroxiloa lor daitekeen beste talderen bat badute, karboniloa [C=O] esaterako, medio azidoan, periodatoak [IO4-] C-C lotura oxidatzen du, hau apurtu eta hidroxilo talde berri bana sortzen delarik libre gelditzen diren muturretan. Ondoren, berez deshidratatzen dira. Hidroxilo talderen bat blokeatuta badago, periodatozko erreakzioa murriztu egiten da. ====Metilazioa==== 96. lerroa: [[de:Einfachzucker]] [[en:Monosaccharide]] [[et:Monosahhariidid]]▼ [[es:Monosacárido]]▼ [[eo:Monosakarido]] ▲[[es:Monosacárido]] ▲[[et:Monosahhariidid]] [[fa:تک‌قندی]] [[fi:Monosakkaridi]]▼ [[fr:Ose]] [[he:חד-סוכר]] [[hr:Monosaharidi]] [[io:Ozo]]▼ [[id:Monosakarida]] ▲[[io:Ozo]] [[is:Sykra]] [[it:Monosaccaridi]] [[heja:~~חד-סוכר~~単糖]] [[lt:Monosacharidas]] [[mk:Моносахарид]] [[nl:Monosacharide]] ~~[[ja:単糖]]~~ [[no:Enkle sukkerarter]] [[pl:Cukry proste]] 118 ⟶ 119 lerroa: [[sr:Моносахарид]] [[su:Monosakarida]] ▲[[fi:Monosakkaridi]] [[sv:Monosackarid]] [[th:มอโนแซ็กคาไรด์]] [[tr:Monosakkaritler]] [[zh-yue:單醣]]▼ [[zh:單醣]] ▲[[zh-yue:單醣]]

Monosakarido: berrikuspenen arteko aldeak