Homeroren auzia: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Gauwiki (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
No edit summary
1. lerroa:
'''''Homeroren auzia''''' deritzanaderitzona [[Homero]] poeta grekoaren existentziari buruzko eztabaida da eta, ondorioz, esleitzen zaizkion lanen egiletzari eta eraketari buruzkoa. '''''[[Iliada]]''''' eta '''''[[Odisea]]'''''ren artean diren zenbait ezberdintasunek, bai forma aldetik, eduki aldetik zein pentsaera aldetik, pentsarazten dute ez direla ez garai berekoak ezta egile berarenak ere. Eztabaida [[Garai helenistikoa|alexandriar garai]]<nowiki/>tik dator eta garai hartan Homerori buruz idatzi ziren biografien arteko kontraesan eta aldaera ugariak ditu oinarri. Izan ere, zazpi biografia heldu zaizkigu, denak ezberdinak eta kondaira kutsua dutenak. Datu biografikoez gain, idazkerak eta gaien trataerak ere koherentzia gutxi zutela iritzi zioten zenbaitek. Garai hartan ere, Alexandriako gramatikari batzuek ''Iliada'' Homerorena zen arren ''Odisea'' beste norbaitek idatzia izan zela uste zuten.
 
AuziakEsan bezala, auziak [[Antzinate klasikoa|antzinate klasiko]]<nowiki/>a eta [[Garai helenistikoa|alexandriar garai]]<nowiki/>ko ikerlariak ditu oinarri, baina XIX. eta XX. mendeetako aditu homerikoen artean loratu zen.
 
== Homeroren identitatea ==
[[Homero]]<nowiki/>ri buruz heldu zaizkigun datuak badirudi bere irudiari buruzko lantze prozesu baten ondorio direla. Berari eta bere bizitzari buruzko datuek leku batetik bestera dabilen [[rapsoda]] tipo bat aurkezten digute, itsua eta txiroa, hiriz hiri eta gortez gorte dabilena ekintza gogoangarriak kontatzen. Ez dira zehatz ezagutzen ez bizi izan zen garaia ezta bere jaioterria ere, eta zalantzan jarri izan da izan zenik ere, batez ere XVII. mendeko kritikari frantziarren usteen arabera, [[François Hédelin, Aubignaceko abadea|Aubignaceko abadea]]<nowiki/>renak besteak beste, eta XVIII. mendearen amaierako [[Friedrich August Wolf|Wolf]] alemaniar filologoarenak, besteak beste. Jakintsu hauek ziotenez, ez zen egon Homero bat, '''''Iliada''''' eta '''''Odisea'''''ren egilerik, bi poemak ezin zitezkeelako egile batenakberarenak izan ezta garai berekoak ere; ez zen egile bakar bat egon, baizik eta kantu epiko labur batzuk izan ziren hasieran, herrikoiak, eta biltzaile anonimo batzuk batu zituzten poema luzeago batzuk eginez. Gerora herriak Homerori egotziko zizkion kantu haiek.
 
== Unitaristak eta Analistak ==
Wolfen garaitik gure mendera, gai honi buruzko polemikak, ''Homeroren auzia-''k'','' filologoak eta literatur kritikoak banatu egin ditu [[Unitaristak|unitariste]]<nowiki/>n eta [[Analistak|analiste]]<nowiki/>n artean, egilea bakarra izan zela defendatzen dutenak, eta, Wolfi jarraitzen, egile bakarra alde batera utziz azaltzen dituztenak bi poemok.
 
Bi poemen arteko aldeak nabariak dira: bata erreala da, bestea, berriz, asmakizuna edo folklorea; giroa ere ezberdina da, '''''Odisea'''''rena modernoagoa, finagoa eta '''''Iliada'''''rena idealistagoa, giza ideala heroien idealaren aurrean; herria heroien aurrean, '''''Odisea'''''n pertsonaia apalak azaltzen dira (txerrizaina, inudea, eskalea…) eta '''''Iliada'''''n goi mailakoak; forma aldetik '''''Odisea'''''n zangalatraba gehiago dago '''''Iliada'''''n baino….