|
'''Kontsonante belarrak'''<ref>[[Euskalterm]]: [Hiztegi terminologikoa] [2002]</ref> ahoskatuak dira. Ahoskatasun hori, [[mihi]]aren gibeleko partearekin egitenahoskatuak dadira, sabiaaho-sabai malguaren kontra,bigunaren aurka'velum''go partean. ''
AhokoAhoaren belarsabai teilatuarenbigun eskualdeaedo beloa nahiko zabala denez, eta ahokomihiaren bizkarraren mugimenduak oso zehatzak ez direnez, belarrakartikulazio errazkibelarrek asimilazioa jasatenjasateko joera dute hizkuntza askotan. Asimilazioa hots bat inguruneari egokitzea da, horrekiko antza areagotuz. Asimilazio hori jasatean, ahoskatzeaahoskunea desplazatzenmugitzen da, gibelera edo aitzinera buruz, alboko bokalen kalitateenkalitatearen arabera. “Frontatuak”Aitzineko bilakatzenbokalekin dirakontaktuan dauden kontsonante belarrak automatikoki gehienetan,aitzaneratu erranegiten nahidira baitausu, partzialki edo osoki palatinoak,sabaikaritzen ahosabaiakdirela. Modu berean, bokalaatzeko batbokal aitzinbatekin etakontaktuan ondokoadauden aitzin.belarrak Etaatzeratu retraktatuadaitezke, erran nahi baitu partzialki edo osoki ubularra gibeleko bokalakubular aitzinbihurtuz.
Belar palatalak, sabaikariaksabaikarituak ([[ingeles|ingelesezko]]a bezala /k/ inbezala ''keen'' edo ''cube'' hitzetan) batzuetan palatobelarsabai-belar deituak dira. Hizkuntza anitzek ere belar ezpainkariakezpainkarituak dituzte, [kʷ] bezala, non ezpainen biribiltzeakbiribiltzea artikulazioaherskariaren laguntzenaskatzearekin dubatera gertatzen den. Kontsonante biezpainkari-belarrak ere existitzen dira, bietanaldiberean ahoskatuak direnakaho-sabai belumarenbigunean eta ezpainen gunean ahoskatuak direnak, [k͡p] bezala. DesberdintasunBereizketa hori desagertzen da[w] kontsonante hurbilkariekinhurbilkarian [w]desagertzen ezpainkarizazioakda, inplikatzenhonetan baitubelarizazioa ahoskatzeeta ezpainkariezpainkarizazioa hurbilkarimaiz batenloturik gehitzeadaudelako, soinudiakronikoki bati/u/-ren etaondorengo anbigotasunizateagatik egoerakasu. horiHauek usu biezpainkaribelarrakezpain-belarrak deituak dira.
Belar ''trill''Dardarkari edo ''tap''ttak batbelarrik ezin da izanebaki [[Nazioarteko Alfabeto Fonetikoa]]ren arabera. Belarraren posizioneanahoskunean, mihiak gaitasun izugarrioso mugatu batmugatua du ''trill''dardara anitz edo ''tap''bakun tipokomoduko mugimenduen gauzatzeko, eta mihiaren gorputzak ez du aski fite mugitzeko askatasunik ''trill''dardarkari belar baten sortzeko.
{| class="wikitable"
|+Adibideak: Nazioarteko Alfabeto Fonetikoak identifikatu dituen kontsonante belarrak: ▼
|+Adibideak:
▲Nazioarteko Alfabeto Fonetikoak identifikatu dituen kontsonante belarrak:
!IPA
!Deskripzioak
|-
| '''ŋ'''
|Dudurkari belarra
|Belar sudurkaria
|Ingelesa
|Inglesa
|ri'''ng'''
|[ɹʷɪ '''ŋ''' ]
|eraztun
|-
| '''k'''
|Leherkari belar ahoskabea
|Ingelesa
|Inglesa
|s'''k'''ip
|[s '''k''' ɪp]
|jauzi egin
|-
| '''g'''
|Leherkari belar ahoskatuaahostuna
|Ingelesa
|Inglesa
|'''g'''et
|[ '''ɡ''' ɛt]
|lortu
|-
|Alemana
|bau'''ch'''
|[baʊ '''x''' ]
|sabel
|abdomen
|-
| '''ɣ'''
|Igurzkari belarrabelar ahostuna
|Greziera
|Grekoa
|'''ɣ'''άτα
|['''ɣ''' ata]
|katu
|gatu
|-
| '''ʍ'''
|Ezpainkari hurbilkariHurbilkari belar ezpainkaritu ahoskabea
|Ingelesa
|Inglesa
|'''qui'''ich
|[ '''ʍ''' ɪtʃ]
|zein
|-
| '''ɰ'''
|Hurbilkari belar ahoskatuaahostuna
|Gaztelania
|Gaztelera
|pa'''g'''ar
|[paˈ '''ɰ''' aɾ]
|ordaindu
|pagatu
|-
| '''L'''
|AlbokariHurbilkari hurbilkarialbokari belar ahoskatuaahostuna
|Wahgi
|a'''l'''a'''l'''e
|[a '''ʟ''' a '''ʟ''' e]
|zorabiagarri
|-
| '''w'''
|Hurbilkari ezpain-belar ahostuna
|Biezpainkari-belar hurbil ahoskatua
|Ingelesa
|Inglesa
|'''w'''hichitch
|[ '''w''' ɪtʃ]
|sorgin
|-
| '''k''''
|Eiektibo belarra
|Belar eiektibo
|Arxi
|'''кӀ'''ан
|[ '''kʼ'''an]
|behe
|apal
|-
| '''ɠ'''
|Inplosibo belarra
|Belar inplosibo
|Sindhi
|'''g̈''' əro / ڳرو
|[ '''ɠ''' əro]
|pisudun
|piztu
|-
| '''ʞ'''
|Klik belar gibelera bildu belarraatze-askatua
|paralinguistikoa
|
|}
=== Euskaraz : ===
Euskarak belarhurrengo kontsonante ahoskatuakbelarrak badituditu, nazioartekoNazioarteko alfabetoAlfabeto fonetikoakFonetikoaren finkatu dituenakarabera irudikatuak:
* /ɲk/ <ñk> : sudurkariherskari sabaikariabelar ahoskabea, adibidea:adibidez ''ikurrinakeinu, kasu.''
* /kg/ <kg> : herskari belarrabelar ahostuna, adibideaadibidez: ''keinugau, gose.''
* /gx/ (Hegoaldean) <gj> : herskariigurzkari belarrabelar ahoskabea, adibideaadibidez: ''gaujakintsu, josi.''
* /x/ (heg) <j> : igurzkari belarra, adibidea: ''jakintsu''
== Erreferentziak ==
| 