Mixel Berhokoirigoin: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary Etiketak: Mugikor edizioa Mugikor web edizioa Advanced mobile edit |
→Biografia: bakearen artisauak |
||
12. lerroa:
Nekazaritzako ikasketak egin zituen. ELBko eledunik ezagunena izateaz gain [[Confédération Paysanne]]ko idazkari nagusia ere izan zen.
=== ELB ===
Ipar Euskal Herriko laborari txikien aldeko lanean aspalditik konprometitu zen; [[Fédération nationale des syndicats d'exploitants agricoles|FDSEA]] sindikatu nagusi ofizialak zeraman ildoarekin ados ez zeuden beste laborari batzuekin batera [[1982]]an Euskal Herriko Laborarien Batasuna sortu zuten ([[Euskal Herriko Laborarien Batasuna|ELB]]). Harrezkero sindikatu berriarekin alde batetik nekazaritza-eredu oldarkorraren kontra borrokatu nahi zuten, [[garapen iraunkor]]raren alde jo eta bestetik [[Ipar Euskal Herria]] onartuko zuen arloko egitura bat sortzearen aldeko jarduna bultzatu dute.
Laborantza Ganberarako hauteskundeetan behin baino gehiagotan ELBko zerrendaburua izan
[[2007]]an ere ELBren
=== EHLGren kontrako auzia ===
28. lerroa:
=== Bestelako ekimenak ===
Ia beti laborantza munduarekin lotuta, bestelako ekimenak ere garatu ditu:
* Artikuluak oso esparru ideologiko zabaleko<ref>{{Erreferentzia|izenburua="El de ETA fue el único caso en el mundo en el que una organización armada estuvo dispuesta al desarme y el Estado se negó"|hizkuntza=es|url=https://www.bbc.com/mundo/noticias-internacional-42265608|aldizkaria=BBC News Mundo|sartze-data=2021-05-09}}</ref><ref>Adibiderako, [http://www.cambio16.info/aldaketa/pdf/AL181.pdf elkarrizketa hau]{{Apurtutako esteka|date=martxoa 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[Aldaketa 16]] aldizkarian; 16. or.</ref> prentsa orokorrean edota espezifikoan, arlo literarioan ere bai; ikus [http://andima.armiarma.com/maia/maia0620.htm ''Gaztain-xiloa''] [[Ibiñagabeitia Proiektua]]n, [[Maiatz]]ek argitaratua.
* Hitzaldi ugari eman izan du<ref>Kasurako [https://web.archive.org/web/20090103060511/http://www.kafeantzokia.com/eus/artxiboak/2009_01.html Bilboko Kafe Antzokian emandakoa].</ref>.
* [[Bakearen artisauak|Bakegileak]] taldeko kidea da eta Luhusoko aramagabetze-ekintzan parte hartu zuen.<ref>{{Erreferentzia|abizena=Berria.eus|urtea=2017-03-24|izenburua=Bakearen artisauak: Frederique Espagnac, Mixel Berhokoirigoin eta Maite Irazoki {{!}} berria TB ataleko azken bideoak|hizkuntza=eu|url=https://www.berria.eus/berria%20tb|aldizkaria=www.berria.eus|sartze-data=2021-05-09}}</ref><ref>{{Erreferentzia|abizena=Berria.eus|urtea=2018-12-20|izenburua=Jean Noel Etxeberri eta Mixel Berhokoirigoin Martin Ugalde Foroan {{!}} berria TB ataleko azken bideoak|hizkuntza=eu|url=https://www.berria.eus/berria%20tb|aldizkaria=www.berria.eus|sartze-data=2021-05-09}}</ref>
*Euskal Presoen aferan, Frantziako Gobernuarekiko harremanetan artu ziren artekari nagusienetakoa izan zen.
== Bakegileak eta 2017ko armagabetzea ==
[[Fitxategi:Mixel_Berhokoirigoin_2017_Bakegileak.jpg|thumb|Mixel Berhokoirigoin, Bakegilea]]
'''Bakegileak''' (edo '''Bakearen artisauak''') [[Ipar Euskal Herri|Ipar Euskal Herriko]] gizarte zibileko ekintzailez eta sindikalistaz osatutako talde bat da, [[2017|2017an]] [[Euskadi Ta Askatasuna|ETA]]<nowiki/>ren armagabetzea lortzeko aurreko urtetik hasita bitartekaritza lanak egin zituena, [[Espainiako Gobernua|Espainiako]] eta [[Frantziako Gobernua|Frantziako]] Gobernuen jarreraren aurrean. Kideak oso ezagunak ziren Ipar Euskal Herrian, bakearen aldeko mugimenduetan parte hartzen baitzuten, eta ez zuten ETArekin eta Gobernu horiekin inolako loturarik. [[Mixel Berhokoirigoin]]-ekin batera beste hauek ziren erreferenziazko pertsonak:<ref name=":1" />
* Jean Noel Etcheverry ([[Txetx Etxeberri]]): [[Demokrazia Euskal Herriarentzat|Demo]] eta [[Bizi!|Bizi]] mugimenduetako kidea. Euskal Herriko Laborantza Ganberako fundatzailea.
* [[Michel Tubiana]]: Frantziako Giza Eskubideen Ligako presidentea. Luhuson izandako bileran egotekoa zen, baina iritsi ez zenez, ez zuten atxilotu.
* [[Béatrice Molle|Beatrice Molle-Haran]]: Mediabaskeko kazetaria eta Radio Euskadiko berriemaile ohia. Atxiloketak egin zituzten etxearen jabea zen.
* Stephane Etxegarai: Luhusuko bilera grabatzeko prest zegoen freelance kameraria.
* [[Mixel Bergouignan]]: Baigorriko mahastizaina.
2011ko urriaren 20an [[Euskadi Ta Askatasuna|ETAk]] borroka armatuari amaiera ematea erabaki zuen. ETAk prozesu ordenatu, egiaztagarri eta segurtatu baten bidez armagabetzeko borondatea agertu zuen. Bost urtetan zehar zenbait urrats egin zituen ETAk: armagabetzeari ekin zion 2014ko otsailean, nazioarteko batzorde bati arma kopuru txiki bat emanez; 2014ko martxoan armategien zigilatzeari hasiera eman ziola iragarri zuen; eta bere egitura militarrak deseginda zituela adierazi zuen 2014ko uztailean; beti ere aldebakartasunean, gobernuekiko inolako harremanik izan gabe. Espainiako eta Frantziako gobernuek ez zuten armagabetzearen prozesuan parte hartu nahi izaten. ETAk armagabetzeko propio izendatutako egiturak desegin zituzten gobernu horiek eta haien arduradunak behin eta berriz atxilotu zituzten gobernu biek; armategiak bildu eta zigilatzeko mugimenduak oztopatuz; edo are armen lehenengo entrega egiaztatu zuten nazioarteko begiraleak epaitegietara eramanez erantzun zieten ETAren mugimenduei bost urte horietan.
EHLGk hamar urte bete zituenean utzi zuen Berhokoirigoinek presidentetza. 2015eko hondarra zen, eta ordurako Euskal Herrian gatazkaren konponbide prozesuan aldaketa sakonak gertatzen ari ziren. ETAren desegitea trabatuta zegoen, eta haren armategiaren zati bat desegiteko ekintza herritar bat eratu zen: Luhusoko taldea.
Harremanetan jarri ziren ETArekin, eta beren burua eskaini armagabetze prozesua aurrera eramateko. Hartu eman horien ondorioz, ETAk “jendarte zibilaren esku” utzi zuen armagabetzea. Luhuso herrian ETAren armak suntsitzeko prestatu zuten tailerra. Baina, 2016ko abenduaren 16an, Poliziak atxilotu zituen. Aske utzi zituzten aurki, eta ''Bakearen artisau'' izendatu zituzten atxilotuak orduan, jendartean babes handia lortuta. Atxilotu eta berehala, elkartasun mezuek ez zuten etenik izan, eta asko ziren Frantziako eta Espainiako gobernuek emandako hasierako bertsioa gezurtatu zutenak. Izan ere, ETAren aurkako kolpe gisa aurkeztu zuten polizia-operazioa bi herrialde horietako Barne Ministerioek eta zenbait kazetak. Baina bost atxilotuek utzitako frogek beste panorama bat azalarazi zuten; atxilotuek, gizarte zibileko kide gisa, atxiloketak gertatu baino lehenago prest agertuak baitziren idatziz ETAren armagabetze prozesua aurrera eramaten laguntzeko. NEB [[Nazioarteko Egiaztatze Batzordea]]<nowiki/>k gainbegiratu behar zuen prozesua, eta armak suntsitzen zituztela berretsi. Horren erakusle zen atxilotuetako hiruren eta ETAren arteko korrespondentzia. Gutun horietan irakur zitekeen ETAren armagabetzeko borondatea, eta Luhusoko operazioan atxilotuena, bide horretan laguntzeko. Izan ere burutzen ari ziren ekintzak haien atxiloketa ekar zezakeelakoan prest utziak zituzten zenbat dokumentu, poliziak esku hartuz gero argitaratuak izan zitezen. Baionan 4000 lagun inguru elkartu ziren operazio poliziala salatzeko eta «bakegileei» (izen hori hasi zen erabiltzen egun haietan) elkartasuna adierazteko. Akitania eskualdeko osoko bilkuran, berriz, zazpi hautetsik atxilotuen aldeko ohar bat irakurri zuten, eta Alain Rousset Akitaniako Kontseiluko presidenteak ere bat egin zuen. Eta ardura hartu zuen deklarazio ofizial hori Frantziako lehen ministroari eta Justizia ministroari igortzeko. Andde Sainte-Marie, Mathieu Berge, Alice Leiziaguezahar, Emilie Dutoya, Michel Veunac, Frederic Espagnac eta Sandrine Dervillek izan ziren adierazpenaren zazpi sinatzaileak.
[[Fitxategi:Armagabetzea_prentsaurrekoa_Argia001(2).jpg|thumb|350x350px|2017ko apirilaren 8an goizeko bileraren berri emateko prentsaurrekoa (irudiaren iturria: ''Argia'', Dani Blanco).]]
[[Fitxategi:Armagabetzea_prentsaurrekoa_Argia007(2).jpg|thumb|350x350px|2017ko apirilaren 8an Bakegileek planteamendua jendaurrean azaldu zuten unea, Baionan (irudiaren iturria: ''Argia'', Dani Blanco)]]
Armagabetzea lortzeko hasitako bidea amaitzea lortu zuten gero, 2017ko apirilaren 8an egiaztatu ahal izan zen bezala: ETAk armak utzi zituen. Libre geratu zirenean, eta gizarteko babes handiagoarekin, berriro ekin zioten armagabetze-prozesuari, nahiz eta haien aurkako akusazioak (erakunde armatu batekin harremanak izatea eta armak eduki eta garraiatzea) epaitegietan indarrean jarraitu. 2016ko abenduaren 23an, Ipar Euskal Herriko 600 hautetsik baino gehiagok (eskuindarrak, ezkertiarrak, ekologistak, abertzaleak...) armagabetze prozesuan eta konponbide globalean inplikatzeko eskatu zioten Frantses Gobernuari.<ref name=":2">{{Erreferentzia|izenburua=PRENTSA {{!}} Artisans de la Paix|hizkuntza=fr|url=http://artisansdelapaix.eus/eu/prentsa/|aldizkaria=Artisans de la Paix|sartze-data=2017-04-20}}</ref>
Handik hiru hilabetera, 2017ko martxoaren 17an, gainerako arma guztiak apirilaren 8an entregatuko zituztela zabaldu zuten ''[[Le Monde]]'' egunkariaren bitartez, gizarte zibileko ordezkari horiek antolatuko zuten [[2017ko apirilaren 8ko armagabetze-eguna|2017ko apirilaren 8ko armagabetze-egunean]].<ref>{{Erreferentzia|izena=Rémi Barroux et Julia|abizena=Pascual|izenburua=Le désarmement de l’organisation ETA, un casse-tête pour l’Etat|hizkuntza=fr|data=2017-03-17|url=http://www.lemonde.fr/police-justice/article/2017/03/17/le-desarmement-de-l-organisation-eta-un-casse-tete-pour-l-etat_5096216_1653578.html|aldizkaria=Le Monde.fr|issn=1950-6244|sartze-data=2017-04-20}}</ref><ref>{{Erreferentzia|url=http://www.argia.eus/albistea/apirilaren-8rako-izango-da-etaren-armagabetzea-le-monde-egunkariaren-arabera|aldizkaria=Argia|artikulua=Apirilaren 8an ETAren armagabetze zibila iragarri dute|sartze-data=2017-04-20}}</ref> Egun horretatik aurrera, ETA armarik gabeko erakundea izango zen.<ref>{{Erreferentzia|izena=Michel Garicoïx (Bayonne, correspondant) et Rémi Barroux (Bayonne, envoyé|abizena=spécial)|izenburua=A Bayonne, derniers préparatifs pour la restitution de l’arsenal d’ETA aux autorités françaises|hizkuntza=fr|data=2017-04-07|url=http://www.lemonde.fr/societe/article/2017/04/07/a-bayonne-derniers-preparatifs-pour-la-restitution-de-l-arsenal-d-eta-aux-autorites-francaises_5107478_3224.html|aldizkaria=Le Monde.fr|issn=1950-6244|sartze-data=2017-04-20}}</ref> Armategietara heltzeko datuak The Guardian egunkarira bidali ziren egun horretan.<ref>{{Erreferentzia|izena=Giles|abizena=Tremlett|izenburua=Exclusive: Eta documents reveal details of weapons dumps as group disarms|hizkuntza=en-GB|data=2017-04-08|url=https://www.theguardian.com/world/2017/apr/08/eta-basque-separatist-group-formally-disarms-arms-cache|aldizkaria=The Guardian|issn=0261-3077|sartze-data=2017-04-20}}</ref>
[[Fitxategi:Bakegileak_20170408b.png|thumb|350x350px|"Bakegile" batzuk arma-kokaleku bat zaintzen, poliziaren esku geratuko zirela egiaztatzeko. (2017-04-08)]]
Egun horretan 172 izan ziren bakegintza-ekintzaile moduan aritu zirenak, lekuko gisa parte hartu zuten Frantziako poliziak 8 zulotatik armak jaso zituenean.<ref>{{Erreferentzia|izena=Rémi Barroux (Bayonne (Pyrénées-Atlantiques), envoyé|abizena=spécial)|izenburua=Après le désarmement réussi de l’ETA, le défi de la paix|hizkuntza=fr|data=2017-04-10|url=http://www.lemonde.fr/societe/article/2017/04/10/apres-le-desarmement-reussi-de-l-eta-le-defi-de-la-paix_5108836_3224.html|aldizkaria=Le Monde.fr|issn=1950-6244|sartze-data=2017-04-20}}</ref> Izan ere ETAk Bakearen Artisauei armen kokalekua jakinarazi, hauek informazioa Nazioarteko Egiaztatze Batzordearen esku utzi, Batzorde honek kokalekuen berri poliziari eman, eta polizia bertaratu bitartean, 172 begirale hauek arduratu ziren armen kokalekuak zaintzeaz eta poliziaren esku geratzen zirela egiaztatzeaz. Hortaz Berhokoitigoini eta Luhusoko beste atxilotuei bezala armen zaintza egitearen akusazioa jasateko arriskuan egon ziren. Polizia ordea pertsona hauek identifikatzera mugatu zen, eta hurrengo egunetan bederen ez zegoen prozesatuak izango zirelako inolako zantzurik. Lagun horien artean baziren hautetsi zein hautetsi ohiak, sindikalistak, politikariak eta bestelako pertsonak, hala Euskal Herri mailakoak nola Frantzia mailakoak ere.
Bitartean Baionan hainbat ekitaldi antolatu zituzten bake prozesua bultzatzeko.<ref>{{Cite news|izena=Jonathan|abizena=Powell|izenburua=Eta's weapons surrender brings to an end 50 years of killing|hizkuntza=en|data=2017-04-08|url=https://www.ft.com/content/d511c5c8-1bb3-11e7-a266-12672483791a|egunkaria=Financial Times|sartze-data=2017-04-20}}</ref><ref name=":2" /> Besteak beste, armagabetzerako [[Nazioarteko Egiaztatze Batzordea]]<nowiki/>k bere adierazpena aurkeztu zen.<ref>{{Erreferentzia|izena=|abizena=Berria|urtea=|izenburua=Nazioarteko Egiaztatze Batzordearen adierazpena|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=|url=http://www.berria.eus/paperekoa/1994/003/1943/2017-04-09/nazioarteko_egiaztatze_batzordearen_adierazpena.htm|aldizkaria=Berria|sartze-data=2017-04-21}}</ref><ref>{{Erreferentzia|abizena=Berria.eus|izenburua=Nazioarteko Egiaztatze Batzordearen adierazpena (ingelesez)|hizkuntza=eu-ES|url=http://www.berria.eus/albisteak/133578/nazioarteko_egiaztatze_batzordearen_adierazpena_ingelesez.htm|aldizkaria=Berria|sartze-data=2017-04-21}}</ref>
== Bibliografia ==
44 ⟶ 74 lerroa:
== Kanpo estekak ==
*
*
* {{fr}} [http://www.lexpress.fr/informations/vie-publique_641348.html ''Les 100 qui font bouger le Pays Basque''].
* {{fr}} [http://www.ehlgdoitvivre.org/?p=3235&lang=eu Berhokoirigoinen mintzaldia] [[Euskal Herriko Laborantza Ganbera|EHLGren]] kontrako epaitik ateratzean.
*
{{bizialdia|1952ko|2021eko|Berhokoirigoin, Mixel}}
| |||