Lehen Berberiar Gerra: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin
Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin
45. lerroa:
 
Estatu Batuetako ekintza diplomatikoa Aljeriarekin, Berberiako kostaldeko beste estatu garrantzitsuarekin, Marokorekin baino askoz ere produkzio txikiagoa izan zuen. Aljeriak 1785eko [[uztailaren 25]]ean hasi zuen Estatu Batuen aurkako pirateria, ''Maria''ren eta ''Dauphin''en harrapaketarekin. Berberiar Kostako lau estatuek 660.000 dolar eskatu zituzten. Hala ere, bidalitakoei 40.000 dolarreko aurrekontua esleitu zitzaien bakea lortzeko. Zergengatik edo harrapatutako marinelak erreskatatzeagatik zentzuzko kopuru batera iristeko elkarrizketa diplomatikoek aurrera egiteko borrokatu zuten. ''Maria''ren eta ''Dauphin''en tripulazioak hamarkada bat baino gehiagoz egon ziren esklabo, eta laster batu ziren estatu berberiskoek harrapatutako beste itsasontzi batzuetako tripulazioak.
 
1795ean, Aljeria akordio batera iritsi zen, eta, horren ondorioz, atxikitako 115 marinel estatubatuar askatu zituzten, milioi bat dolarren truke. Dirutza hori AEBen aurrekontu osoaren seiren bat zen, gutxi gorabehera. Estatu Batuek eta Europako estatuei zerga gisa eskatu zioten pirateria saihesteko. Zerga eskari etengabeak, azkenean, Estatu Batuetako Itsas Departamentua eratzea ekarri zuen, 1798an sortua, AEBetako itsasontziei eraso gehiago ez egiteko eta Berberiako estatuen gehiegizko zerga eskaerei amaiera emateko.
 
Harrapatutako marinelen gutun eta lekukotza batzuek, euren gatibualdia, esklabotza mota bat bezala deskribatzen dute. Hala ere, presoak aberastu eta esklabo estatusa baino handiagoa lor zezaketen. [[James Leander Cathcart]] bezala, esklabo kristau batek Aljerian lor zezakeen mailarik gorenera igo zena, beyaren (gobernadorearen) aholkulari bihurtuz. Hala ere, gatibu gehienak Berberiako piraten zerbitzura lan behartuak egitera behartuak izan ziren, gaixotzea zekarren muturreko baldintzetan.
 
1786ko martxoan, Thomas Jefferson eta [[John Adams]] [[Londres]]era joan ziren [[Sidi Haji Abdrahaman]] enbaxadorearekin (edo Sidi Haji Abdul Rahman Adja) negoziatzeko. "Minik eman ez zieten nazioei gerra egiteko arrazoiari buruz" galdetu zutenean, enbaxadoreak erantzun zuen<ref>{{Erreferentzia|izena=United States Department of|abizena=State|izenburua=The Diplomatic Correspondence of the United States of America|argitaletxea=Blair & Rives|hizkuntza=en|data=1837|url=https://books.google.com/books?id=od6PAAAAMAAJ|sartze-data=2021-05-07}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Priscilla H.|abizena=Roberts|izenburua=Thomas Barclay (1728-1793) : consul in France, diplomat in Barbary|argitaletxea=Lehigh University Press|data=2008|url=https://www.worldcat.org/oclc/226304726|isbn=0-934223-98-X|pmc=226304726|sartze-data=2021-05-07}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Frederick C.|abizena=Leiner|izenburua=The end of Barbary terror : America's 1815 war against the pirates of North Africa|argitaletxea=Oxford University Press|data=2006|url=https://www.worldcat.org/oclc/71825755|isbn=1-4294-0412-4|pmc=71825755|sartze-data=2021-05-07}}</ref>:
 
{{esaera2|Koranean idatzita dago Profeta onartzen ez duten nazio guztiak bekatariak direla, eta fededunen eskubidea eta betebeharra dela haiek arpilatu eta esklabo bihurtzea; eta gerra honetan hiltzen den musulman bakoitza zuzenean joango dela paradisura. Esan zuen, halaber, lehenbizi ontzi bat hartzen duen gizonak esklabo bat gehiago izateko eskubidea duela, eta etsai baten untzira jauzi egiten dutenean, marinelek esku bakoitzean eta ahoan dagak daramatzatela, eta etsaia hainbeste izutzen dutela, non berehala amore ematea eskatzen duen.}}
 
== Erreferentziak ==