Mistizismo: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Informazioa osatu
luzatu
21. lerroa:
[[Zelta|Zelten]] erlijioek magiak eta erritualak markatutako hainbat sinesmen biltzen dituzte, mistikotzat jo direnak, eta hori oso eztabaidagarria da. Goiko izakiarekin harremanetan jartzeko joera duten arren, haien arrazoi nagusia naturaren eta pertsonen gaineko boterea eta nagusitasuna praktikatzea da, zeina nekez onartuko bailitzateke bere kontzeptu hutsean ulertutako posizio mistiko baterako.
 
=== Mistika budistagermanikoa ===
Germaniar mistikaren barnean garrantzi handiko figura bat nabarmendu behar da: abadesa, buruzagi monastikoa, mistikoa, profetisa, medikua, konpositorea eta [[Hildegarda Bingengoa|Hildegarda de Bingen]] idazle alemaniarra.
 
[[Erdi Aroa|Erdi Aroan]], [[Meister Eckhart]] eta bere ikasle [[Enrique Suso]] eta [[Juan Taulero]] sortu zituen. Eta, XVII. mendean, Jakob Böhme eta batez ere Johann Scheffler, Angelus Silesius bezala ezagunagoa, erromes kerubinikoan jasotako epigrama erlijioso paradoxikoen egilea.
 
=== Mistika italiarra ===
Italiar mistikak, poberello [[San Frantzisko]] Asiskoaren irudiak ditu, Kántico ospetsuaren egilea, italiar literaturako lehen testuetako bat, eta, zalantzarik gabe, ederrenetako bat. [[Angela de Foligno]] beata, Erdi Aroko mistika bat da, bere bizitza, bere autobiografia edo Memorialaren bidez ezagutzen dena.
 
=== Mistaka espainola ===
Doktrina filosofiko eta mistiko-platonizatzaileen, ideal sozial eta zaldunen, jarduera eta proselitismo izugarriaren eta ideal politiko bihurtutako erlijio-kulturaren eta -fedearen gorespen handiko giro baten arteko talka mistikan islatzen da, XVI. mendeko espainieraren ezaugarri humano, sozial eta artistiko guztien sintesian.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=La m�stica espa�ola|url=http://www.hispanoteca.eu/Literatura%20ES/La%20m%C3%ADstica%20espa%C3%B1ola.htm|aldizkaria=www.hispanoteca.eu|sartze-data=2021-05-05}}</ref>
 
==== Bide purgatiboak, argi-bideak eta bide unitiboak ====
 
* '''La Vía Purgativa (purgatio):''' etapa aszetikoa. Arima bere bizioez garbitzen da otoitzarekin eta mortifikazioarekin.
 
* '''Argi Bidea (illuminatio):''' mistikari dagokio. Arima, aurreko akatsetatik aske, Izpiritu Santuaren dohainetan parte hartzen eta Jainkoaren presentziaz gozatzen hasten da.
 
* '''Via Unitiva (unio):''' bere amaieran Jainkoarekiko erabateko batasunera iristen da. Munduak jada ez du ezer esan nahi, eta arima jainkoarekin bakarrik geratzen da, maitasun eta pasibotasun gozoan. Mistikoak batzuetan esperimentatzen dituen estasiak horretarako fenomeno osagarri hutsak dira.
 
=== Mistika budista ===
Mistika [[Budismo|budista]], [[Yoga|yogan]], Buda edo nirvana estatua lortzean datza; [[Zen]] budismoan, satori izeneko bat-bateko ezagutza integraleko ekintza baten bidez egiten da. Hainbat metodo daude, mantrak (errezitazioak) eta errealitateari buruzko meditazio bat edo mandala baten laguntzaz. Zen monje budistak, sarritan, [[:es:Kōan|kōans]] izeneko ariketa batzuk erabiltzen ditu, edo hain konponezinak diren arazo edo gai batzuk, errealitatearen itxura logikoa desintegratzeko balio dutenak.