Wikipedia

Basamarrubi: berrikuspenen arteko aldeak

Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
Etiketak: Mugikor edizioa Mugikor web edizioa Advanced mobile edit
Urtar (eztabaida | ekarpenak)
2.536 edits
Euskaltzaindiaren Hiztegia
5. lerroa:
|}}
 
'''Marrubia'''<ref name=marrubi>{{euskaltzaindia|Marrubi|2021-4-23}}</ref>
'''Marrubi arrunta'''<ref name=marrubi>{{euskaltzaindia|Marrubi|2021-4-23}}</ref> edo '''basamarrubia''' (''Fragaria vesca'') [[Fragaria]] generoko [[espezie]]a da, sukaldaritzan estimatuak bere fruitu [[gorri]] mamitsuengatik. [[Euskal Herria]]n topatu dezakegun basoko espeziea da. Ez da [[baratze-marrubi]]aren (''Fragaria x ananassa'') basa barietatea, zeina gehien kontsumitzen den gaur egun, baizik-eta espezie erabat independentea. Basamarrubia [[Antzinaro]]tik gustukoena izan zen Europan, eta [[XIV. mende]]tik aurrera bere laborantza antolatua hasi zen. [[XVIII. mende]]ra arte ustiatua izan arren, baratze-marrubiak ordezkatu zuen marrubien ekoizpenean<ref name="welsh1">{{erreferentzia |url=http://www.nvsuk.org.uk/growing_show_vegetables_1/strawberry.php|archiveurl=http://web.archive.org/web/20080802231801/http://www.nvsuk.org.uk/growing_show_vegetables_1/strawberry.php|archivedate=2 August 2008|izenburua=Strawberries |abizena=Welsh |izena= Martin |argitaletxea=Nvsuk.org.uk }}</ref>, fruitu handiagoko barietate amerikarren híbridos dena. Basamarrubiaren zaporea ordea, biziagoa da, eta gourmet batzuek nahiago dute.▼
(''Fragaria vesca''),
'''arrega''' (<small>[[Ipar Euskal Herria|Ipar.]]</small>) edo
'''mailuki''' (<small>[[Bizkaia|Bizk.]]</small>)
izenaz ere ezaguna,
▲'''Marrubi arrunta'''<ref name=marrubi>{{euskaltzaindia|Marrubi|2021-4-23}}</ref> edo '''basamarrubia''' (''Fragaria vesca'') [[Fragaria]] generoko [[espezie]]a da, sukaldaritzan estimatuak bere fruitu [[gorri]] mamitsuengatik. [[Euskal Herria]]n topatu dezakegun basoko espeziea da. Ez da [[baratze-marrubi]]aren (''Fragaria x ananassa'') basa barietatea, zeina gehien kontsumitzen den gaur egun, baizik-eta espezie erabat independentea. BasamarrubiaMarrubia [[Antzinaro]]tik gustukoena izan zen Europan, eta [[XIV. mende]]tik aurrera bere laborantza antolatua hasi zen. [[XVIII. mende]]ra arte ustiatua izan arren, baratze-marrubiak ordezkatu zuen marrubien ekoizpenean<ref name="welsh1">{{erreferentzia |url=http://www.nvsuk.org.uk/growing_show_vegetables_1/strawberry.php|archiveurl=http://web.archive.org/web/20080802231801/http://www.nvsuk.org.uk/growing_show_vegetables_1/strawberry.php|archivedate=2 August 2008|izenburua=Strawberries |abizena=Welsh |izena= Martin |argitaletxea=Nvsuk.org.uk }}</ref>, fruitu handiagoko barietate amerikarren híbridos dena. BasamarrubiarenMarrubiaren zaporea ordea, biziagoa da, eta gourmet batzuek nahiago dute.
 
==Hitza==
 
''Marrubi'' da [[Euskara batua|euskaraEuskara batuan]] ''marrubi'' da forma hobetsia<ref name=marrubi/>, nahiz eta [[euskalkiBizkai]] batzuetan beste hitz batzuk ere erabili, hala nolako ''mailuki''<ref>{{euskaltzaindia|Mailuki|2021-4-21}}</ref> eta [[MendebaldekoZuberoa]]ko euskara''arrega''<ref>{{euskaltzaindia|mendebaldekoanArrega|2021-4-23}}</ref> formak ere onartuta daude, nahiz eta [[euskalki]] etabatzuetan beste hitz batzuk ere erabili, hala nola ''arregaaulubi'', ''maguri'', ''mahali'', ''mailubi'', ''marabio'', ''maraguri'', ''maramo'', ''maranburu'', ''margu'', ''metra'' edo ''oilobio''.<ref>[https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?option=com_oehberria&task=bilaketa&Itemid=413&lang=eu ''[zuberera[Orotariko Euskal Hiztegia]]n''], Euskaltzaindia.</ref>
 
Batzuetan, gehien hedatu diren marrubietatik (baratze-marrubietatik) bereizteko ''basamarrubi''<ref>[https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?option=com_oehberria&task=sarreraIkusi&Itemid=413&lang=eu&id=297830 Basamarrubi] Euskaltzaindiaren Orotariko Hiztegian (noiz kontsultatua: 2021-4-23)</ref><ref>[https://hiztegiak.elhuyar.eus/es_eu/fresa%20silvestre Elhuyar hiztegia] (noiz kontsultatua: 2021-4-23)</ref> edo ''basoko marrubi''<ref>Zehazki hiztegia</ref> deritze, batez ere basoetan aurkitzen eta gutxi dendaratzen direlako.
18 ⟶ 23 lerroa:
[[File:Fraise des boisFL18.jpg|thumb|left|Fruituaren xehetasuna]]
 
BasamarrubiaMarrubia, landare [[belarkara]] [[bizikor]]ra da. Oinaldeko hostoak, [[peziolo]] luzekoak, [[trifoliolatu]]ak eta [[hosto horztun|horztun]]ak dira. Linbo iletsu samarra, sarri askotan, bigarren mailako nerbioen arabera zimurtua izaten da.
 
[[Zurtoin]] loredunak 30-40 cm luze izan daitezke. Loreak, hermafrodita autoemankorrak, zuriak dira eta apiriletik uztailera loratzen dira. Landarea udazkenean loratzen da berriz batzuetan. Loraldi etengabeko barietateek lau loraldi dituzte egiazki: udaberrian, uda hasieran, uda amaieran eta udazkenean.
"https://eu.wikipedia.org/wiki/Basamarrubi"(e)tik eskuratuta