|
<templatestyles src="Txikipedia/styles.css" />ALGAK
Zer dira?
Itsasoko uraza
Alga ( Algae) uretan zein ingurune hezeetan bizi den organismoa da. Landareen oso antzekoa da baina ez du sustrai, zurtoin ezta hostorik. Asko eta asko urtarrak dira, esaterako, hondartzan uretan ikutu edo ikus ditzakegunak.
Gehienak autotrofoak dira, fotosintesiaren bidez elikatzen direnak baina, heterotrofoa denik ere badago. Hauen artean, zelulabakarrak, zelulanitzak eta koloniak osatzen dituztenak ditugu, oso txikietatik hasiz 50 metro baino gehiago neurtzen duteneraino.
Nolakoak dira?
Algak itsasoko barazki bezela dira ezagutuak. Itsuraz gehienak berdexkak dira, nahiz eta marroiak, gorriak eta antzerako koloretakoak ere aurki ditzazkegu. Sarritan, ikutzerakoan desatseginak izan daitezke eta hauen gainetik ibiltzea arriskutsua ere izan daiteke oso irristakorrak baitira.
Jangarriak al dira?
Alga asko jangarriak dira, askotan sukaldariek beraien errezetak egiterako orduan alga batzuk erabiltzen dituzte baina, supermerkatu zein dendetan saltzen diren beste hainbat produktu egiterako ere erabiltzen dira, esaterako, haurren janaria, esnekiak, zorroetan datozen zopa, krema eta maskotentzako elikagaia, besteak beste.
Gainera, gure gorputzarentzat onuragarriak direla esaten da; esneak baino kaltzio gehiago eta dilistek baino burdin gehiago dute, kolesterol-mailak erregulatzen dituzte, heste-igarotzea hobetzen dute, hazkunde-garaietan garrantzitsuak dira, oso onuragarriak dira menopausian, nerbio-sistemaren funtzioak hobetzen dituzte eta abar.
Hiru alga: parda, gorria eta berdea
Alga motak
Algei dagokienez, alga aniztasun handi baten aurrean topatuko gara, denak kolore, tamaina, forma eta onura desberdinak eskaini ditzazketelarik. Hona hemen garrantzitsu batzuk:
Alga gorria
ALGA GORRIAK
Ur epel eta sakonetak bizi direnak dira. Sailkapen honen barnean, Irlandako goroldioa eta Cochayuyo dira ezagunenak. Irlandako goroldioa leku harritsuetan eta era basatian hazten da. Alga freskagarria eta hidratatzailea da, eta oso egokia da biriketan eta bihotzean beroarekin sortzen diren patologiak tratatzeko. Udan entsaladetan laguntzeko erabiltzen da. Bestalde, Cochayuyo, jatorriz Txilekoa da eta tradizio handikoa kultura indigenan, oso baloratua da gibelaren propietate desintoxikatzaileengatik.
Alga parda
ALGA PARDAK
Parda gehienak, gune epel eta subpolarretako kostalde harritsuetan bizi dira, marearteko eremua domeinatzen dutelarik. Nori alga, bikaina da larruazaleko eta mukosetako arazoak tratatzeko eta A bitaminan oso aberatsa da. Honekin, arrozez betetako bolak egiten dira sushiarekin elkarbanatzeko. Itsasoko espagetia berriz, itsaso sakonetan eta gune asaldatuetan hazten dena. Tailarinak gogorarazten dituen forma luze eta estua dute.
Alga berdea
ALGA BERDE-URDINXKAK
Espirulina alga berde-urdinxken taldekoa da, eta 1.500 mota baino gehiago ezagutzen dira. Kirolariek, argaltzeko dietak egiten dituzten horiek, haurdun daudenek eta anemia neurtzeko behar dituzten horiek kontsumitzen dute. Bestalde, Chlorela kolore berde urdinxkako klorofila iturririk handiena duen zelula bakarreko alga da.
Gizakioi eskaintzen dizkiguten onurak
Kolesterol-maila erregulatzen dute, hesteetako zirkulazioa hobetzen dute, kaltzioa ematen dute, hazkuntzan laguntzen dute, menopausian laguntzen dute, nerbio-sistemaren funtzioak hobetzen dituzte, hauei esker immunitatea handitzen da eta abar.
Bitxikeriak
10.000 makroalga existitzen dira baina, landareekin alderatuz oso gutxi dira, landareak 230.000 baitira.
Ilunpean dizdira egiten duten algak ere aurki daitezke. Alga hauek berdeak izaten dira eta oso txikiak. Mota askotakoak aurki ditzakegu baina hauetako hamarrek pertsona baten ilearen tamaina dute.
Arrantzale askok arraina arrantzatu beharrean algak eraman izan dituzte sareetan itsatsiak.
Erreferentziak
https://www.conasi.eu/blog/consejos-de-salud/que-son-las-algas/
https://www.webconsultas.com/dieta-y-nutricion/alimentos-saludables/curiosidades-sobre-las-algas#:~:text=Las%20algas%20tambi%C3%A9n%20son%20muy,utilizar%20estas%20plantas%20como%20biocombustible.
https://naturaleza.paradais-sphynx.com/algas/algas-caracteristicas-tipos.htm</templatestyles>
{{Txikipedia:Azala/Goiburua}}
{{Txikipedia:Azala/Aplikazioa}}
| 