Ladislao Zabala Salazar: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
No edit summary |
||
1. lerroa:
{{Lanean|Xabier Cañas}}
{{biografia infotaula automatikoa}}
'''Ladislao Zabala Salazar''' ([[Tolosa]], [[Gipuzkoa]], [[1806]] – [[1897]]ko [[apirilaren 21]]a) tolosar politikaria izan zen.<ref name=":0">{{Erreferentzia|izenburua=ZAVALA SALAZAR, Ladislao de - Auñamendi Eusko Entziklopedia|hizkuntza=eu|url=https://aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus/eu/zavala-salazar-ladislao-de/ar-146757/|aldizkaria=aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus|sartze-data=2021-04-18}}</ref>
== Bizitza ==
=== Familia ===
[[Manuel José Zabala Acedo]] Villafuertesko kondearen semea zen. Gipuzkoako landa-nobleziako familia batean bizi izan zen, nekazaritza-errentei lotua, errotak eta burdinolak zituena. Zabalak lehen mailako “kapitalistatzat” hartzen ziren, Frantziako tropek Gipuzkoako familien artean eragindako gastuak ordaintzeko maileguaren banaketan ageri denez (1808).<ref name=":1">{{Erreferentzia|izenburua=Ladislao Zavala Salazar {{!}} Real Academia de la Historia|url=http://dbe.rah.es/biografias/85196/ladislao-zavala-salazar|aldizkaria=dbe.rah.es|sartze-data=2021-04-18}}</ref>
Zortzi aberats-kategoria ezarri ondoren, Villafuertesko kondea lehena zen, 8.000 dukat kontribuzioarekin. Jauntxo hauek Tolosako toki administrazioa eta Gipuzkoako probintzi erakunde gorena kontrolatu zuten. Manuel José Zabala Tolosako alkate eta epaile arrunta izan zen (1804); hainbat Batzar Nagusitan herri honetako prokuradore zalduna; diputatu nagusi albokoa (1801); Tandako diputatu nagusia (1803, 1804, 1805 eta 1815); Alderdiko diputatu nagusia (1813); Hirurtekoan buruzagi politikoa eta 1839an probintzia zuzentzen zuena.
=== Kargu publikoak ===
Ondorengoek beren pribilegio pertsonal eta lurraldekoekin lotutako ordezkaritza politikoa bereganatu zuten. Ladislao Zabala Tolosako alkate eta [[Gipuzkoako Batzar Nagusi]]etako kide izan zen 1833tik 1867ra bitartean. [[Gipuzkoako Foru Aldundia]]n Tandako diputatu nagusia (1830, 1833, 1839, 1850, 1851 eta 1853), 2. Alderdiko diputatu nagusia (1861), bigarren diputatu nagusi albokoa (1855), lehen diputatu nagusi albokoa (1849 eta 1862) eta jarduneko diputatu nagusia (1844 eta 1857) izan ziren.<ref name=":0" />
=== Liberal foruzalea ===
[[Bergarako Ituna]] sinatu ondoren, [[1839]]ko irailean, Ladislao Zabalak, Gipuzkoako 32 hiribilduen ordezkaritzan, agiri bat bidali zion Erreginari, Batzar Nagusien deialdia eta Foruen berrespena eskatuz, beldur zelako “gauzen ordena berria ez ote zen bere askatasun zaharren heriotza izango, antzina-antzinatik bizi izan ziren ohitura galduak”. 1840ko urtarrileko hauteskunde orokorretan, Gorteetako diputatu hautatu zuten, [[Pedro Egaña]] eta [[Valentin Olano|Valentín Olano]]rekin batera. Azken horrek hartu zuen Gipuzkoari dagokion eserlekua Kongresuan. Urte horretan bertan, Azkoitiako Batzorde Partikularrean probintzia-gobernuko batzordea osatzeko izendatu zuten. Batzorde horrek Buruzagi Politikoaren izendapenaren ilegaltasunaren berri eman behar zuen, antiforala baita.<ref name=":1" />
Ladislao Zabalak bere aitaren, Villafuertasko kondearen, tesi liberal foruzaleak hezur-mamitzen ditu. Monterrongo kondearekin batera, Gipuzkoako alderdi politiko honen sortzailetzat jo izan dira. “Konstituzioa eta Foruak” lemapean, [[Karlistaldi]]aren ondoren [[foruzale]] bihurtu zen Lurreko aristokrazia hori euskal probintzietako berezko erakundeak konstituzio-esparru berriaren barruan gordetzen saiatzen zen.<ref name=":1" />▼
▲Ladislao Zabalak bere aitaren, Villafuertasko kondearen, tesi liberal foruzaleak hezur-mamitzen ditu. Monterrongo kondearekin batera, Gipuzkoako alderdi politiko honen sortzailetzat jo izan dira. “Konstituzioa eta Foruak” lemapean, [[Karlistaldi]]aren ondoren [[foruzale]] bihurtu zen Lurreko aristokrazia hori euskal probintzietako berezko erakundeak konstituzio-esparru berriaren barruan gordetzen saiatzen zen.
| |||