Txikipedia:Rafael: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Orri berria: «'''Rafael''' Rafael Errenazimendu garaiko margolari italiar bat izan zen, baina zenbait lan-arkitektoniko ere egin zituen. Leonardo da Vinci eta Michelangelorekin batera, Errena...»
 
No edit summary
1. lerroa:
{{Banner|Raffael Stanza della Segnatura.jpg}}
'''Rafael'''
[[Fitxategi:Sanzio 01 Raphael.jpg|450px|thumb|<center>Rafaelen autorretratua (ezkerrean) "Atenasko eskola" margolanean ezkutatuta.]]
'''Rafael''' Errenazimendu{{Txp|Errenazimentu}} garaiko {{Txp|margolaritza|margolari}} italiar bat izan zen, baina zenbait lan- {{Txp|Arkitektura|arkitektoniko}} ere egin zituen. Leonardo da Vinci eta Michelangelorekin batera, Errenazimenduko hiru margolari nagusienetako bat da. Raffaello Sanzio da Urbino zen haren izen osoa. 1483an jaio zen Urbinon{{Txp|Urbino}} hirian, {{Txp|Italia|Italiako}} erdialdean, eta hogei urte soilik zituenean jadanikjada eginak zituen hainbat maisulan. Hogeita hamazazpi urte zituela hil zenean, jendeak jeniotzat hartzen zuen. {{Txp|Erroma|Erroman}} hil zen, 1520an.
 
Rafael artista-familia batetik zetorren. Haren aita Giovanni Santi ere, margolari ospetsu bat izan zen. UmezurtzRafael umezurtz geratu zen hamaika urte zituela eta Perugiara{{Txp|Perugia}} hirira joan zen {{Txp|Perugino}} margolariarekin ikastera. Laster trebatu zen, haren pinturamaisuaren pintura-estiloa ia bikain kopiatzeko. {{Txp|Michelangelo|Michelangelorengan}} eta garaiko beste margolari ospetsu batzuengan ere inspiratu zen. Oso gazte hasi zen ospea lortzen, eta 18 urterekin Umbriako{{Txp|Umbria}} eskualdeko handiki garrantzitsuenen enkarguak jasotzen zituen.
Rafael Errenazimendu garaiko margolari italiar bat izan zen, baina zenbait lan-arkitektoniko ere egin zituen. Leonardo da Vinci eta Michelangelorekin batera, Errenazimenduko hiru margolari nagusienetako bat da. Raffaello Sanzio da Urbino zen haren izen osoa. 1483an jaio zen Urbinon, Italiako erdialdean, eta hogei urte soilik zituenean jadanik eginak zituen hainbat maisulan. Hogeita hamazazpi urte zituela hil zenean, jendeak jeniotzat hartzen zuen. Erroman hil zen, 1520an.
 
Ospetsuago egin zenean, etabaina 21 urte zituela bakarrik, {{Txp|Florentzia|Florentziara}} joan zen {{Txp|Leonardo da Vinci|Leonardo da Vinciren}} eta Michelangeloren lanak ezagutzeko. Hiri hartan, Ama Birjina yeta Jesus Haurra azaltzen ziren koadro asko margotu zituen. Gai hori oso gogokoa zuen artistak, seguraski zortzi urte zituela ama galdu zuelako. Geroago, {{Txp|Julio II.a}} aita santuak deitu eta Erromara joan zen. {{Txp|Vatikano|Vatikanorako}} freskoak margotu zituen Jauregi Apostolikoan, {{Txp|aita santu|aita santuaren}} egoitzan. 25Meritu urterekin merituizugarri handia zen hori 25 urteko gazte batentzat. {{Txp|Fresko}} horietako bat Errenazimenduko margolan ospetsuenetako bat da, ''Atenasko Eskola,'' hain zuzen ere. Margolan horretan {{Txp|Antzinako greziar filosofia|antzinako Greziako filosofo}} garrantzitsuenak azaltzen dira, hala nola {{Txp|Pitagoras}} eta {{Txp|Sokrates}}. Dirudienez, filosofo horiek garaiko artistarik handienen aurpegiarekin margotu zituen ({{Txp|Heraklito}}, Michelangeloren itxurarekin eta {{Txp|Platon}}, Leonardo da Vinciren aurpegiarekin). Bitxitasun modura, bere autorretratua ere ezkutatu zuen margolan honetako pertsonaien artean.
Rafael artista-familia batetik zetorren. Haren aita Giovanni Santi ere, margolari ospetsu bat izan zen. Umezurtz geratu zen hamaika urte zituela eta Perugiara joan zen Perugino margolariarekin ikastera. Laster trebatu zen haren pintura estiloa ia bikain kopiatzeko. Michelangelorengan eta garaiko beste margolari ospetsu batzuengan ere inspiratu zen. Oso gazte hasi zen ospea lortzen, eta 18 urterekin Umbriako handiki garrantzitsuenen enkarguak jasotzen zituen.
 
Bestalde, santuak eta {{Txp|Biblia|Bibliako}} eszenak agertzen ziren koadro asko ere margotu zituen. Adibiderik onena ''Madonna SixtinaSistina'' da. Aita santuak harknahi zuen Rafaelek monasterio baterako koadro bat margotzea nahi zuen, 1512 inguruan. BertanMonasterioan, aurreko aita santu baten erlikiak zeuden, hau da, {{Txp|Sixto IV.a|Sixto IV.arenak}}. Jesus haurrarekin zegoen Mariaren koadro eder bat izan zen emaitza. Koadroaren behealdeko bi aingeru txikiak bereziki ospetsuak dira.
Ospetsuago egin zenean eta 21 urte zituela, Florentziara joan zen Leonardo da Vinciren eta Michelangeloren lanak ezagutzeko. Hiri hartan, Ama Birjina y Jesus Haurra azaltzen ziren koadro asko margotu zituen. Gai hori oso gogokoa zuen artistak, seguraski zortzi urte zituela ama galdu zuelako. Geroago, Julio II.a aita santuak deitu eta Erromara joan zen. Vatikanorako freskoak margotu zituen Jauregi Apostolikoan, aita santuaren egoitzan. 25 urterekin meritu handia zen hori. Fresko horietako bat Errenazimenduko margolan ospetsuenetako bat da, ''Atenasko Eskola,'' hain zuzen ere. Margolan horretan antzinako Greziako filosofo garrantzitsuenak azaltzen dira. Dirudienez, filosofo horiek garaiko artistarik handienen aurpegiarekin margotu zituen (Heraklito Michelangeloren itxurarekin eta Platon Leonardo da Vinciren aurpegiarekin).
 
Rafael arkitektuarkitekto garrantzitsua ere izan zen: 1514tik aurrera Vatikanoko {{Txp|San PedroPetri Basilikarenbasilika|San Petri basilikaren}} diseinuan lan egin zuen.
Rafaelek santuak eta Bibliako eszenak agertzen ziren koadro asko margotu zituen. Baina pertsonaia ospetsuen koadroak ere margotu zituen, adibidez, ''Atenasko eskola'' freskoa. Bertan, antzinako Greziako zientzialari eta filosofo asko ikus daitezke, hala nola Pitagoras eta Sokrates. Bizitza errealean ikusten dena erakusteko moduan margotu zituen margolanak. Rafaelentzat edertasuna garrantzitsua zen.
 
==Rafaelen artelan batzuen argazkiak==
Adibiderik onena ''Madonna Sixtina'' da. Aita santuak hark monasterio baterako koadro bat margotzea nahi zuen, 1512 inguruan. Bertan, aurreko aita santu baten erlikiak zeuden, hau da, Sixto IV. arenak. Jesus haurrarekin zegoen Mariaren koadro eder bat izan zen emaitza. Koadroaren behealdeko bi aingeru txikiak bereziki ospetsuak dira.
<center><gallery widths="200px" heights="200px" perrow="4">
Irudi:Raffaello Sanzio.jpg|Autorretratua.
Irudi:Escola de atenas - vaticano.jpg|Atenasko eskola.
Irudi:RAFAEL - Madonna Sixtina (Gemäldegalerie Alter Meister, Dresden, 1513-14. Óleo sobre lienzo, 265 x 196 cm).jpg|''Madonna Sistina''.
Irudi:Raphael-cherubini.jpg|''Madonna Sistina''ko aingerutxoak.
</gallery>
 
[[Kategoria:Txikipedia]]
Rafael arkitektu garrantzitsua ere izan zen: 1514tik aurrera Vatikanoko San Pedro Basilikaren diseinuan lan egin zuen.
[[Kategoria:Txikipedia:Artea]]
[[Kategoria:Txikipedia:Errenazimentua]]
[[Kategoria:Txikipedia:Margolariak]]