Kakalardo sakratu: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Xabitxu (eztabaida | ekarpenak)
t Robot: Cambios triviales
13. lerroa:
"Kakalardoen arrazak ez du eme bakar bat ere, baina ar guztiek uzten dute euren hazia materialezko pilota batetan, kontrako aldetik bultzatuz biratzen dutena, eguzkiak zeruetara itzultzen dela dirudien bezala, bere ibilbide propioaren kontrako norantzan, mendebaldetik ekialdera dena".
 
Egipziarrek, Kheprik Eguzkia egunero berritzen zuela uste zuten, ostertzean desagertu ondoren, lurrazpiko mundutik eramanez, [[Duat]]etik, iluntzearen ondoren hurrengo egunean berriz berrizteko. [[Egiptoko Inperio Berria|Egiptoko Inperio BerriBerriko]]ko errege hilobi batzuek, eguzkiaren jainkoaren irudi hirukoitz bat dute, kakalardoa, goizeko eguzkiaren ikur bezala. [[Ramses VI.a]]ren hilobiko sabai astronomikoak, [[Eguzki]]aren gaueroko heriotza eta hurrengo eguneko "berpiztea" kontatzen du, zeruko jainkosa zen [[Nut]]ek irentsia balitz bezala eta bere umetokitik Khepri bezala berragertuz. Kakalardoaren irudia, aldaketa, berriztatze eta berpizte ideiei lotua, alde guztietan agertzen da [[Antzinako Egipto]]ko hil arte eta arte erlijiosoan.
 
Eskarabeoak, material ezberdinetan tailatuak izan ziren: esteatita, [[basalto]]a, [[granito]]a edo [[harribitxi]]etan, [[lapislazuli]]a, [[amatista]], [[kaltzedonia]] edo kornalina eta baita [[urre]]a bezalako metaletan ere. [[Egipto]]n eginiko indusketa arkeologikoek, argitara atera dituzte hezurrean, [[boli]]an, harrian, [[faienza]] egipziarrean eta [[metal preziatu]]etan eginiko eskarabeoen irudiak, [[VI. dinastia]]tik erromatar garairarte datatuak.
 
Orokorrean txikiak dira eta zulatuak daude, lepokoan sartzea ahalbidetzeko, eta, oinarrian, inskripzio labur bat edo kartutxo bat daramate. Orokorrean, kuttun bezala erabiltzen ziren, eta atzealdean irudi edo testuak eramaten zituzten. Batzuk, euren jabearen izena idatzia zuten, eta zigilu gisa erabili izan dira, [[ardo]]dun [[anfora|anforetan]] hedatutako erabilera, luxuzko gaia bait zen. Faraoiek, batzuetan, ale handiagoak egitea eskatu zuten, inskripzio luzeekin, [[Tiy]] erreginaren ezkontzaren eskarabeo oroitarria bezala. Eskarabeoen eskultura handiak [[Tebas (Egipto)|TebasTebaseko]]eko tenpluetan, [[Alexandriako Serapeuma|Alexandriako SerapeumSerapeumean]]ean eta Egiptoko beste toki batzuetan aurki daitezke.
 
== Hil gurtza ==
36. lerroa:
[[XVIII. dinastia]]n oso erabilia izan zen, [[Tutmosis III.a]]k errege zigilu erabilera eman ziolarik. [[Amenofis III.a]]k etengabe erabili zituen, bere agindupeko lurretan, berari eta erret familiari buruzko berriak zabaltzeko forma bezala. Ugarienek, ''bere gezi propioekin'' hildako lehoiez hitzegiten dute, baita zezen basatien ehizaldiei buruz ere. Beste ale batzuk, [[Tiy]]rekin bere ezkontzari buruz hitzegiten dute, [[Malkata]]ko jauregian laku artifizial baten eraikuntzari buruz edo erret [[haren]]era Kilughepa mitaniar printzesaren iritsierari buruz beste 317 emakumerekin batera. Propaganda eskarabeo hauek tamaina handiagokoak ziren eta gortetarren edo goi funtzionarioen artean banatzen ziren edo herrialde aliatuetako erregeei opari gisa bidaltzen zitzaizkien.
 
Eskarabeoak, artikulu ezaguna izaten jarraitzen du, Antzinako Egiptoko sinesmen eta arteari buruzko gaur egungo interes eta lilurari esker. Harri erdipreziatuetan edo esmaltaturiko zeramikan eginiko kakalardoak, denda gehienetan eros daitezke, [[Karnak (Egipto)|KarnakKarnakeko]]eko tenpluan, antzinako kakalardo handi bat babestu egin behar izan den bitartean, Khepri irudikatzen zuena, bisitariak, estatuaren harroina ''zortea lortzeko'' igurztean datzan sinsekeriazko praktika egitea zapuzteko, orain, askok, bere inguruan hiru itzuli ematen dituzte, besterik ez.
 
== Kanpo loturak ==
*{{es}}[http://www.institutoestudiosantiguoegipto.com/escarabajo_sagrado.htm Kakalardo sakratua]
 
[[Kategoria:Antzinako Egipto]][[Kategoria:Egiptoko mitologia]]
[[es:Escarabeo]]
[[Kategoria:Egiptoko mitologia]]
 
[[es:Escarabeo]]
[[Kategoria:Antzinako Egipto]][[Kategoria:Egiptoko mitologia]]