Telmo Zarraonandia: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
5. lerroa:
== Biografia ==
[[Erandio]]ztarra jaiotzez, [[1940]]-[[1941|41]] denboraldian egin zuen Athletic taldearekin debuta, [[Valencia Club de Fútbol|Valentziako futbol taldearen]] aurka. [[Athleticeko bigarren aurrealde historikoa]]ren kidea izan zen,([[Rafael Iriondo|Iriondo]], [[Venancio Pérez|Venancio]], [[Telmo Zarraonandia|Zarra]], [[José Luis López Panizo|Panizo]] eta [[Piru Gaintza|Gaintza]]).<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Berria.info - Elkarrizketak|url=https://www.berria.eus/elkarrizketak/azala.php?id=103|aldizkaria=www.berria.eus|sartze-data=2021-03-21}}</ref> Guztira, hamabost denboraldi egin zituen taldean, [[1940]]etik [[1955]]. urtera bitarte. Liga bat, eta bost errege kopa irabazi zituen, guztira 277 partidu jokatuz.
[[Espainiako futbol liga txapelketa|Espainiako futbol ligan]] izandako [[goleatzaile]]rik handiena izan zen, bere
Espainiar selekzioarekin hogei aldiz jokatu zuen, eta beste horrenbeste gol sartu zituen. Horien artean [[1950eko Munduko Futbol Txapelketa]]n [[Ingalaterrako futbol selekzio nazionala|Ingalaterrako]] selekzioaren aurka [[Espainiako futbol selekzio nazionala|Espainiari]] garaipena eman ziona.
Bere espezialitatea buruko erremateak izan ziren, [[Europa]] osoan ospetsu egin zutenak. Hain zuzen, [[Suedia|Suediako]] hiriburuan [[Stockholm|Stockholmen]] Espainiako selekzioarekin partida bat jokatu aurretik, hiria esaldi hau zeraman kartelez josi zuten: «'''Zarra''': Europako bururik onena [[Winston Churchill|Churchillen]] ondoren!».<ref>{{Erreferentzia|abizena=UEFA.com|izenburua=Telmo Zarra: un ejemplo para todos|hizkuntza=es|data=2014-11-22|url=https://es.uefa.com/news/021b-0e8e581fe0b4-ef20621ffb50-1000--telmo-zarra-un-ejemplo-para-todos/|aldizkaria=UEFA.com|sartze-data=2021-03-21}}</ref> Espainia mailan bere golik oroituena [[Ingalaterrako futbol selekzio nazionala|Ingalaterrako selekzioaren]] kontra lortu zuen, 1[[1950eko Munduko Futbol Txapelketa|1950eko Munduko Futbol Txapelketan]], [[Brasil|Brasilen]] jokatutakoan, Zarraren golak sailkatu zuen-eta bere taldea finalerdietara pasatzeko. Hogei partida jokatu zituen selekzioarekin, eta beste horrenbeste gol irabazi zituen.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Nueve aspectos sobre Zarra que quizá desconozcas|hizkuntza=es|url=https://www.martiperarnau.com/nueve-aspectos-sobre-zarra-que-quiza-desconozcas/|sartze-data=2021-03-21}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Los récords más increíbles de Telmo Zarra {{!}} Kaiser Football|data=2018-03-21|url=https://web.archive.org/web/20180321063558/http://www.kaisermagazine.com/retroblog/zarra-athletic-bilbao-primera-goles-record/|aldizkaria=web.archive.org|sartze-data=2021-03-21}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Telmo Zarra, el socio del gol|hizkuntza=es|url=https://www.martiperarnau.com/telmo-zarra-el-socio-del-gol/|sartze-data=2021-03-21}}</ref>
Lortu zuen ospe bereziarengatik, golak, lorpenak eta ibilbidea direla eta, futboleko dekano izendatu zuen [[FIFA|FIFAk]], hil ondoren, futbolaren fama-aretoan.<ref>{{Erreferentzia|izena=Juan|abizena=Castro|izenburua=Ronaldo Nazario inducted into football hall of fame|hizkuntza=en|abizena2=Pachuca (México)|abizena3=@Juan_Castro_10|abizena4=Mayo|izena4=Adapted by Marc|data=2016-11-08|url=https://www.marca.com/en/football/international-football/2016/11/08/58220ab746163f70458b465c.html|aldizkaria=MARCA in English|sartze-data=2021-03-21}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Salón de la FamaInvestiduras del Futbol|data=2018-03-15|url=https://web.archive.org/web/20180315071031/http://www.salondelafamadelfutbol.com/investiduras.html|aldizkaria=web.archive.org|sartze-data=2021-03-21}}</ref>
== Ibilbidea ==
Erandioko [[Asua (Erandio)|Asuan]] jaioa eta herriko tren-geltokiko buruaren semea zen.Txikitatik aritu zen Telmo futbolean bere anaiekin batera, bai Asuan bertan, bai [[Mungia|Mungian]] familiarekin hara joaten zenean. Auzoko futboletik Erandio taldera pasa zen, eta handik Athleticera.
[[San Mames|San Mamesen]] 1940ko urriaren 6an egin zuen bere debuta. Aurreko igandean egin zuen debuta Athletic-ekin, irailaren 29an Valentziaren aurkako partida batean. Zarra izan zen Athleticen bi golen egilea, eta, aldi berean, Debuta egin eta 17 minutura lortu zuen bere lehen gola Lehen Mailan.
Talde zuri-gorrian egin duen ibilbidea 1954/55 denboraldira arte, baina amateur gisa jokatu zuen geroago bi urtez, [[Indautxu Kirol Elkartea|Indautxun]] eta [[Barakaldo CF|Barakaldon]]. Athletic Klubaren omenaldia jaso zuen [[1997|1997an]], Athleticek Ligako konbinatu baten aurka San Mamesen jokatu zuen partida baten bidez. [[Lezama (kirol-instalakuntzak)|Lezaman]] hil zen 2006ko otsailaren 23an.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Zarra, mito baten mendeurrena {{!}} Athletic Club|url=https://www.athletic-club.eus/eu/albisteak/2021/01/20/zarra-mito-baten-mendeurrena|aldizkaria=www.athletic-club.eus|sartze-data=2021-03-21}}</ref>
== Taldeak ==
18 ⟶ 29 lerroa:
== Palmaresa ==
* [[Espainiako futbol liga txapelketa|Liga]]
* 5 [[Futboleko Espainiako Errege Kopa|
* 6 [[Pichichi saria|Pichichi
== Errekorrak ==
* [[Espainiako futbol liga txapelketa|Ligako]] goleatzaile handiena: 253 gol.
* [[Espainiako futbol liga txapelketa|Ligako]] denboraldi bateko goleatzaile handiena: 38 gol 30 partidatan.
* [[Futboleko Espainiako Errege Kopa|
* [[Athletic|Athletic Clubeko]] goleatzaile handiena: 333 gol. Athleticen [[Erika Vázquez|Erika Vazquez]] da hurrengo goleatzailea Telmo Zarraren atzetik 261 golekin.
* [[Pichichi saria|Pichichi
Urteetan izandako errekorrak, baina gainditu izan direnak:
* Espainiako Lehen Mailako historiako golegilea (251 gol), 1950etik 2011ra bitartean, <ref>{{Erreferentzia|izena=Diario|abizena=AS|izenburua=Zarra marcó 253 goles|hizkuntza=es|data=2014-10-25|url=https://as.com/futbol/2014/10/25/primera/1414199218_772607.html|aldizkaria=AS.com|sartze-data=2021-03-21}}</ref> Errekor hori 2021ean [[Lionel Messi|Messik]] dauka (465 gol 516 partidatan), eta bigarrena Zarraren aurrean [[Cristiano Ronaldo]] dago (311 gol 292 partidatan)
* Ligako denboraldi batean sartutako gol kopuru handiena (38), 1951tik 2014ra bitartean. Baina kontuan hartu behar da Zarrak 38 gol sartu zituenean, Ligan 30 neurketa jokatzen zirela, eta [[Hugo Sánchez|Hugo Sanchezek]] lortu zuenean, berriz, 38.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Telmo "Zarra" hil da -|hizkuntza=eu|url=https://hiruka.eus/komunitatea/Ukberri/1421258286803-telmo-zarra-hil-da|aldizkaria=Hiruka.eus|sartze-data=2021-03-21}}</ref>
=== Ligako goleatzaile handienaren errekorra urteetan zehar ===
<timeline>
TimeAxis = orientation:horizontal
ImageSize = width:1050 height:210
PlotArea = width:880 height:150 bottom:30 left:144
Colors =
id:grid_minor value:rgb(0.86,0.86,0.86)
id:grid_major value:rgb(0.80,0.80,0.80)
DateFormat = yyyy
Period = from:1928 till:2030
ScaleMajor = unit:year increment:5 start:1930 gridcolor:grid_minor
ScaleMinor = unit:year increment:1 start:1928 gridcolor:grid_major
AlignBars = justify
Colors =
id:Campeón value:darkblue
id:Segundo value:blue
id:tercero value:blue
id:cuarto value:oceanblue
id:quinto value:oceanblue
id:sexto value:powderblue
id:séptimo value:powderblue
id:octavo value:powderblue2
id:noveno value:powderblue2
id:décimo value:skyblue
id:onceavo value:skyblue
id:doceavo value:skyblue
id:treceavo value:skyblue
id:catorceavo value:skyblue
BarData =
bar:Campeón text:"Lionel Messi - 463"
bar:segundo text:"Telmo Zarra - 251"
bar:tercero text:"Mundo Suárez - 189"
bar:cuarto text:"Guillermo Gorostiza - 179"
bar:quinto text:"Agustín Sauto ''Bata'' - 109"
bar:sexto text:"Guillermo Gorostiza - 82"
bar:séptimo text:"Santiago Urtizberea - 60"
bar:octavo text:"Gaspar Rubio - 30"
bar:noveno text:"Paco Bienzobas - 18"
bar:décimo text:"Victorio Unamuno - 10"
bar:onceavo text:"Paco Bienzobas - 9"
bar:doceavo text:"Victorio Unamuno - 8"
bar:treceavo text:"Jaime Lazcano - 6"
PlotData =
# set defaults
width:10 fontsize:s textcolor:black align:left anchor:from shift:(5,-5)
bar:campeón color:campeón
from:2014 till:2021
bar:segundo color:segundo
from:1950 till:2014
bar:tercero color:tercero
from:1949 till:1950
bar:cuarto color:cuarto
from:1940 till:1949
bar:quinto color:quinto
from:1935 till:1940
bar:sexto color:sexto
from:1933 till:1935
bar:séptimo color:séptimo
from:1931 till:1933
bar:octavo color:octavo
from:1930 till:1931
bar:noveno color:noveno
from:1929 till:1930
bar:décimo color:décimo
from:1928 till:1929
bar:onceavo color:onceavo
from:1928 till:1929
bar:doceavo color:doceavo
from:1928 till:1929
bar:treceavo color:treceavo
from:1928 till:1929
</timeline>
== Estatistikak ==
=== Munduko kopak ===
{| style="font-size: 95%; border: gray solid 1px; border-collapse: collapse;" cellspacing="0" cellpadding="3" border="1" bgcolor="#f7f8ff" align="center"
! width="200" |Mundiala
! width="125" |Non
! width="120" |Emaitza
|- align="center"
|[[1950eko Munduko Futbol Txapelketa]]
|[[Brasil]]
|4. postuaGolak eta partidak
|}
=== Kluben arteko txapelketak. Partidak eta golak ===
{| style="background: #F9F9F9; font-size: 90%; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; clear:center" width="50%" cellpadding="1" border="1" align="center"
! rowspan="2" width="220px" |Kluba
! rowspan="2" width="85px" |Denboraldia
! rowspan="2" width="50px" |Maila
! colspan="2" width="100px" |Liga
! colspan="2" width="100px" |Kopa <sup>([[Piru Gaintza#1|1]])</sup>
! colspan="2" width="100px" |Guztira
! rowspan="2" width="80px" |Golak batzbeste
|- style="background:#DDDDDD"
! align="center" |[[Competición (juego)#Partidos a dos|Part.]]
! align="center" |[[Gol|Golak]]
! align="center" |[[Competición (juego)#Partidos a dos|Part.]]
! align="center" |[[Gol#F%C3%BAtbol|Golak]]
! align="center" |[[Competición (juego)#Partidos a dos|Part.]]
! align="center" |[[Gol#F%C3%BAtbol|Golak]]
|- style="text-align: center;"
|[[Athletic Klub]]
|1939-40
| rowspan="17" |[[Espainiako futbol ligako lehen maila|1]]
| 13
| 10
| -
| -
!13
!10
!0,77
|- style="text-align: center;"
|[[Athletic Club]]
|1940-41
|8
|5
| -
| -
!8
!5
!0.62
|- style="text-align: center;"
|[[Athletic Club]]
|1941-42
|21
|17
| 8
| 11
!29
!27
!0.93
|- style="text-align: center;"
|[[Athletic Club]]
|1942-43
|17
|16
|8
|8
!25
!24
!0.96
|- style="text-align: center;"
|[[Athletic Club]]
|1943-44
|21
|11
|10
|10
!31
!21
!0.68
|- style="text-align: center;"
|[[Athletic Club]]
|1944-45
|26
|19
|9
|14
!35
!33
!0.94
|- style="text-align: center;"
|[[Athletic Club]]
|1945-46
|18
|24
|2
| -
!20
!24
!1.20
|- style="text-align: center;"
|[[Athletic Club]]
|1946-47
|24
|34
|6
|3
!30
!37
!1.23
|- style="text-align: center;"
|[[Athletic Club]]
|1947-48
|16
|9
| -
| -
!16
!9
!0.56
|- style="text-align: center;"
|[[Athletic Club]]
|1948-49
|26
|22
|10
|9
!36
!31
!0.86
|- style="text-align: center;"
|[[Athletic Club]]
|1949-50
|26
|23
|7
|13
!33
!36
!1.09
|- style="text-align: center;"
|[[Athletic Club]]
|1950-51
|30
|38
|8
|11
!38
!49
!1.29
|- style="text-align: center;"
|[[Athletic Club]]
|1951-52
|5
|3
| -
| -
!5
!3
!0.60
|- style="text-align: center;"
|[[Athletic Club]]
|1952-53
|29
|25
|7
|5
!36
!30
!0.83
|- style="text-align: center;"
|[[Athletic Club]]
|1953-54
|5
|2
|1
| -
!6
!2
!0.33
|- style="text-align: center;"
|[[Athletic Club]]
|1954-55
|6
|3
| -
| -
!6
!3
!0.50
|- style="text-align: center;"
|[[Athletic Club]]
|1955-56
|22
|4
|7
| -
!31
!4
!0.13
|- style="background:#DDDDDD"
! colspan="3" | [[Athletic Club]] GUZTIRA !!278!! 251 !! 76 !! 84 !! 354 !! 335 !! 0.95
|- style="text-align: center;"
|[[Indautxu Kirol Elkartea|Indautxu]]
|1956-57
|[[Espainiako futbol ligako bigarren maila|2]]
|27
|17
| colspan="2" |<small>''Ez zen ibili''</small>
!27
!17
!0.63
|- style="text-align: center;"
|[[Barakaldo CF|Barakaldo]]
|1957-58
|[[Espainiako futbol ligako bigarren maila|2]]
|12
|2
| colspan="2" |<small>''Ez zen ibili''</small>
!12
!2
!0.17
|- style="color: white;" bgcolor="000000" align="center"
! colspan="3" valign="center" |Ibilbide osoan
!330
!280
!76
!84
!406
!364
!0.90
|-
| colspan="14" |<div id="1"><sup>'''(1)'''</sup> <small>Kopako emaitzak.</small>{{refn|99 partida eta 30 gol kKpan gehi 2 partida eta 0 gol Eva Duarte Kopan (1950-51), eta 7 partida eta 2 gol gerra garaiko txapelketa erregjionalean (1938-39).}}<div id="2"><sup>'''(2)'''</sup> <small>Datu hauek barne [[Copa Latina (fútbol)|Copa Latina]] (1955-56); [[Liga de Campeones de la UEFA|Europako kopa]] (1956-57).</small><div id="3"><sup>'''(3)'''</sup> <small>Lagunarteko partidetako golak sartu barik.</small></div></div></div>
|}
<center><small>''Iturriak: [https://www.athletic-club.eus/jugadores/agustin-gainza-bikandi Athletic Club] - [http://www.bdfutbol.com/es/j/j8389.html BDFutbol] - [http://www.uefa.com/uefachampionsleague/season=1956/clubs/player=75063/index.html UEFA (esteka galdua)].''</small></center>
== Sariak eta Errekonozimenduak ==
* 2015: Bilboko udalak Telmo Zarra izena jarri zion 2015ean diseinatu zuen oinezko kale bati Luis Briñas kalearen paraleloa izango zena, Felipe Serrateren eta Urkixo zumarkalearen arteko bide-zatiari dagokionez eta Hego Tribunara sartzeko aukera eskainiko zuen.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Telmo Zarrak kale bat izango du Bilbon|hizkuntza=eu|url=https://www.eitb.eus/eu/kirolak/futbola/athletic/bideoak/osoa/2515990/athleticen-bideoa--telmo-zarrari-kale-eskaini-diote-bilbon/|aldizkaria=EITB Euskal Irrati Telebista|sartze-data=2021-03-21}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Telmo Zarra eta Raimundo Perez Lezamaren izena izango dute San Mames inguruko kaleek - Uriola.eus|hizkuntza=eu|url=https://uriola.eus/bilbo/1429778425133-telmo-zarra-eta-raimundo-perez-lezamaren-izena-izango-dute-san-mames-inguruko-kaleek|aldizkaria=uriola.eus|sartze-data=2021-03-21}}</ref>
* [[Espainia|Espainiako]] Urrezko domina - Kirol Merituaren Errege Ordena.
* [[Málaga Club de Fútbol|Club Deportivo Malagaren]] urrezko eta distirazko intsignia.
* [[Real Club Deportivo de La Coruña|Coruñako Real Club]] Deportivoko zilarrezko Botafumeiroa.
* Lan Onari Saria, [[Eusko Jaurlaritza|Eusko Jaurlaritzak]] emana, lanbide-arloan egindako ahalegina eta dedikazioa aitortzeko.<ref>{{erreferentzia|urtea=1997-12-16|izenburua=279/1997 DEKRETUA, abenduaren 2koa, TelmoZarraonandia Montoya Jaunari «LAN ONARI»Goraipamena esleitzen diona.|argitaletxea=EHAA Euskal Herriko Aldizkari ofiziala|hizkuntza=eu|url=https://www.lehendakaritza.ejgv.euskadi.eus/contenidos/informacion/v2_distinciones/es_eslanona/adjuntos/9706228a.pdf}}</ref>
== Erreferentziak ==
{{Erreferentzia zerrenda}}
== Kanpo loturak ==
{{commonskat}}
* [https://www.youtube.com/watch?v=_sTDhWR6ZaQ ZOOM I Zarra I 100 años I 100 urte] (Youtube, Athletic Club, 2021-01-20)
* [http://www.athletic-club.net/web/main.asp?a=1&b=1&c=1&d=0&jokalaria=355&idi=0 Fitxa - www.athletic-club.net]
44 ⟶ 397 lerroa:
[[Kategoria:Athleticeko futbolariak 1940ko hamarkadan]]
[[Kategoria:Athleticeko futbolariak 1950eko hamarkadan]]
<references group="nota" />
| |||