Tsunami: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary Etiketak: Mugikor edizioa Mugikor web edizioa Advanced mobile edit |
Etiketak: Mugikor edizioa Mugikor web edizioa Advanced mobile edit |
||
25. lerroa:
Ez dago muga argirik lurrikara baten beharrezko [[magnitude]]arekiko tsunami bat sortzeko. Tsunami bat sortzeko elementu erabakigarriak hauek dira: [[lurrikara]] sortzailearen magnitudea, [[hipozentro]]aren sakonera eta [[plaka tektoniko]]en morfologia. Honen ondorioz, planetako toki batzuetan lurrikara handiak behar dira tsunami bat sortzeko, beste batzuetan, berriz, nahikoa dira tamaina txikiagokoak.
Olatuen [[abiadura]] honako [[ekuazio]]aren bidez zehaztu daiteke<ref name=Unesco/>:
<math>v=\sqrt{g\cdot D}</math>
non '''''D'''''
Horrela, ur sakonetan olatuen abiadura '''''L''''' uhin-luzerarekiko independentea da. Ur sakonera 1/2L eta 1/25L bitartekoa bada, ekuazio zehatzagoa erabili behar da<ref name=Unesco/>:
<math>v=\sqrt{(gL/2 {\displaystyle \pi }) \tan{D[2 {\displaystyle \pi } D/L]}}</math>
4-5 km-ko sakoneran, olatuek 600 km/h edo gehiagoko abiadura har dezakete. Gainazaleko anplitudea edo gandorraren '''''H''''' garaiera txikia izan daiteke, baina eragiten duten ur masa handia da, eta horregatik da hain handia abiadura. Goraguneen arteko distantzia ([[uhin luzera]]) ere handia da. Ohikoa da tsunami baten uhin-katearen luzera 100-200 km edo gehiagokoa izatea.
| |||