Musika: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t 150.241.155.239 wikilariaren aldaketak ezabatuz, Belwine wikilariaren azken bertsiora itzularazi da.
Etiketa: lehengoratzea
si
2. lerroa:
{{HezkuntzaPrograma|Musika, antzerkia eta dantza}}
[[Fitxategi:Eanger Irving Couse - The Harvest Song (c.1920).jpg|thumb|''The Harvest Song'', [[Eanger Irving Couse]].]]
'''Musika'''arriba españa [[arte]] eta jarduera [[kultura]]l mota bat da, denboran zehar antolatutako [[soinu]]a bitarteko duena. Musikaren definizio orokorrek elementu komunak dituzte, hala nola [[Tonalitate (musika)|tonua]] ([[melodia]] eta [[Harmonia (musika)|harmonia]] zuzentzen dituena), [[erritmo]]a (eta [[tempo]], [[Metrika (musika)|metrika]] eta [[Artikulazio (musika)|artikulazioari]] lotutako kontzeptuak), [[Dinamika (musika)|dinamika]] (bolumena eta leuntasuna) eta [[tinbre]]aren eta [[testura]]ren soinu-ezaugarriak (batzuetan soinu musikal baten "kolorea" esaten zaie). [[Musika mota|Musika-estilo edo -mota]] desberdinek elementu horietako batzuk nabarmendu, leundu edo alde batera utz ditzakete. Musika [[Musika tresna|instrumentu]] eta teknika sorta zabalarekin interpretatzen da, [[kantu]]tik hasi eta [[rap]] estilora doazenak; badira [[pieza instrumental]]ak, [[A cappella|bakar-bakarrik bokalak]] diren piezak (akonpainamendu instrumentalik gabeko kantuak, esaterako) eta kantua eta instrumentuak uztartzen dituzten piezak. Hitza grezieratik dator μογσικυ (mousike; "musen artea")<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon|url=http://www.perseus.tufts.edu/hopper/invalidquery.jsp?doc=Perseus:text:1999.04.0057:entry=entry=|aldizkaria=www.perseus.tufts.edu|sartze-data=2020-01-19}}</ref>.
 
Bere erarik orokorrenean, musika [[arte]] edo jarduera kultural gisa deskribatzen duten jarduerek barne hartzen dituzte musika lanen sorrera ([[abesti]]ak, [[Doinu|melodiak]], [[sinfonia]]k), [[musikaren kritika]], [[musikaren historia]]ren azterketa eta [[Musikaren estetika|musikaren azterketa estetikoa]]. [[Antzinako Grezia|Antzinako greziar]] eta indiar filosofoek musika horizontalki melodia eta bertikalki harmonia bezala ordenatutako tonu bezala definitzen zuten. "[[Esferen harmonia]]" eta "nire belarrietarako musika da" bezalako esaera arruntek musika sarri entzuteko ordenatua eta atsegina dela adierazten dute. Hala ere, [[John Cage]] XX. mendeko konpositoreak edozein soinu musika izan daitekeela pentsatu zuen, esanez, adibidez, "Ez dago zaratarik, soinua bakarrik"<ref>{{Erreferentzia|izena=Allan|abizena=Kozinn|izenburua=John Cage, 79, a Minimalist Enchanted With Sound, Dies|hizkuntza=en-US|data=1992-08-13|url=https://www.nytimes.com/1992/08/13/us/john-cage-79-a-minimalist-enchanted-with-sound-dies.html|aldizkaria=The New York Times|issn=0362-4331|sartze-data=2020-01-19}}</ref>.