A bitamina: berrikuspenen arteko aldeak

'''A bitamina''' [[bitamina]] liposolugarria da eta elikagaietan hainbat estruktura desberdin izan ditzake. Animali jatorriko elikagaietan, erretinol izeneko alkohola da bitamina honen forma nagusia, baina erretinal aldehido bezala ere ager daiteke, eta baita azido erretinoiko bezala ere. Landareetatik eratorritako jakietan berriz [[A probitamina]]k aurkitzen dira, A bitaminaren aitzindariak alegia, konposatu [[karotenoide]]en familiakoak.

 

 

 

Erretinola [[begi]]ko [[erretina]]ko bi [[zelula]] motetan agertzen den arren (kono eta bastoietan), bastoietan betetzen duen funtzioari buruz ikerketa gehiago egin da orain artean.

Bastoien zereginetako bat, [[argi]] gutxi dagoenean [[ikusmen]]a ahalbideratzea da. Zelula hauetan errodopsina izeneko [[proteina]] aurkitzen da, eta bertan, erretinolak talde prostetiko bezala jokatzen du. Bastoi batera argia iristen denean, [[fotoi]] bat xurgatu eta erretinolaren konformazio espaziala aldatu egiten da, talde prostetikoa proteinatik bananduz. Honek [[nerbio]] bulkada bat sorrarazten du, eta berau [[garun]]era iristen denean ikusi egiten dugu.

 

 

A bitamina sistema immuneak behar bezala funtzionatzeko beharrezkoa da. [[Azal]]eko eta mukosetako zelulak (arnasbideetakoak, liseri hodikoak eta gernu bideetakoak) [[infekzio]]en aurka babesten dute gorputza. Erretinola eta bere metabolitoak beharrezkoak dira zelula hauen osotasuna eta funtzioak mantentzeko. Gainera, erantzun immunean parte hartzen duten [[globulu zuri]]en garapen eta diferentziazioan garrantzi handia dute.

 

 

Bai A bitaminaren eskasia eta baita gehiegi hartzeak ere, jaiotze-akatsak ekar ditzakete ondorio bezala. Erretinola eta azido erretinoikoa, beharrezkoak dira enbrioien garapenerako. Umekia garatzen ari denean, azido erretinoikoak gorputz adarren garapenean laguntzen du, eta baita [[bihotz]]a, [[begi]]ak eta [[belarri]]ak eratzen ere. Gainera, azido honek hazkuntza hormona sortzeko genearen espresioa ere erregulatzen du.

 

 

 

 

Erretinola animalia jatorrikoa da eta batez ere [[arrain]]en gibelean, esnekietan eta arrautzetan aurkitzen da.

A bitaminaren aitzindari izan daitezkeen ''karotenoideak'' [[laranja]], [[hori]] eta [[gorri]] koloreko barazkietan eta hosto berdeak dituztenetan aurki daitezke, hala nola, [[azenario]]an, [[kalabaza]]n, [[tomate]]an, [[espinaka|espinaketan]], eta abar.

 

*[[D bitamina]] edo kolekaltziferola

*[[E bitamina]] edo tokoferola

*[[K bitamina]]

 

[[Kategoria:Bitaminak]]

[[gl:Vitamina A]]

[[he:ויטמין A]]

[[id:Retinol]]

[[is:A-vítamín]]