12:40, 23 maiatza 2008ko berrikusketa aldatu Rei-bot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak 6.050 edits t robota Erantsia: ar:أربانت ← Aurreko ezberdintasuna		12:29, 25 iraila 2008ko berrikusketa aldatu desegin TXiKiBoT (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak 466.290 edits t Robot: Cambios triviales Hurrengo ezberdintasuna →
1. lerroa: '''ARPANET''' (Advanced Research Projects Agency Network) konputagailu sarea, martxan jarri zen lehen pakete kommutazio sarea izan zen. Estatu Batuetako Defentsa Sailaren eskakizun bat medio sortu zen, herrialdeko erakunde ezberdinak elkar komunikatzeko helburuarekin. Lehen nodoa Kaliforniako unibertsitatean sortu zen eta 1990 urtera arte [[Internet~~\|Interneten~~]]en bizkarrezurra izan zen, 1983an [[TCP/IP]] [[Sare protokolo\|protokolorako]] trantsizioa burutu zenetik. Gaur egun datu eta ahots komunikaziorako hedatuenen dagoen sarea pakete kommutaziokoa izan arren, ordura arte [[Zirkuitu kommutazio\|zirkuitu kommutazioko]] sareak erabiltzea zen ohikoena datu komunikaziorako, oinarrizko sare telefonikoan bezala, eta linea dedikatuak erabiliz. 9. lerroa: == Arpaneten aurrekariak == Konputagailu ezberdinetan dauden erabiltzaileak elkar komunikatzeko gai den sarearen kontzeptua, ''Bolt, Beranek and Newman-eko (BBN)'' J.C.R. Licklider-ek formulatu zuen lehen aldiz 1962ko abuztuan, “Sare Galaktikoa” eztabaida gai zuen memorandum batean. Urte hartako urrian, Estatu Batuetako Defentsa Saileko [[ARA\|ARPAk]] (Proiektu Aurreratuen Ikerkuntzarako Agentzia) deitu zion Licklider-i. Foro honetan, Ivan Sutherland eta Bob Taylor kontzeptuaren garrantziaz konbentzitu zituen agentzia utzi eta lanarekin hasi aurretik. 23. lerroa: • Mezu osoen zatiketa, bide ezberdinak jarraituko zituzten zatietan. Sareak bere akats propioen aurrean erantzuteko gaitasuna izango luke. Eskema honen behin betiko laburpena 1962an aurkeztu zen eta 1964an argitaratu. Ordurako, Leonard Kleinrock, mezuak [[Gorde eta birbidali\|gorde eta birbidaltzearen]] kontzeptuan ari zen lanean [[MIT]]-en(Massachusettseko Teknologia institutua) burutzen ari zen doktoretza tesirako. 1964an liburu bezala argitaratu zen komunikazio sareei aplikaturiko Ilaren teoriaren analisi garrantzitsu bat barneratzen zuen, baina bere lanean ez zen oraindik paketeetan zatitzeari buruzko ideiarik. Fisikako Laborategi Nazionaleko Donal Davies izan zen 1965ean kontzeptu hauek guztiak lotzen hasi zena Erresuma Batuan [[TDM\|Denbora Banatuz Multiplexatzeari]] buruzko biltzar batean egon eta gero. Modu independentean garatu zuen bere ikerketa, eta ez zuen Baran-en lanaren berririk izan 1966rarte. Kasualki, Davies izan zen “pakete” terminoa erabiltzen lehena. 29. lerroa: Gauzak horrela, lau ikerketa zentro independente bihurtu ziren ARPANET-en lehen nodo esperimental: DARPA, RAND Corporation, MIT eta NPL (Erresuma Batuan). == ARPANETen abiapuntua == Hau guztia gertatzen zen bitartean, ARPA eta Taylor konputagailu sare bat sortu nahian zebiltzan oraindik. 1966 urtearen bukaeran, Taylor, Lawrence G.Robertsekin jarri zen harremanetan (MIT, Lincoln Laborategia) sare berriaren sorrera proiektua zuzendu zezan. Aipatu berri den Denbora Bidezko Multiplexazioari buruzko biltzarrari esker ezagutzen zuen Robertsek Davies. Roberts-en kontzeptu originala, denbora bidezko multiplexazioaren teknika erabiliz makinak zuzenean kableak erabiliz lotzean oinarritzen zen. 1967an, lehenengo bileretako batean, parte hartzaileetako askok ez zuten nahi beraien konputagailuek linea telefonikoak kudeatzerik. Haietako bati, Wesley A. Clark, komunikazio loturak kudeatzeko ordenagailu bereizi batzuk erabiltzea otu zitzaion. Ideia honi esker, konputagailu nagusien lan zama arintzea lortu zen, sarea ordenagailu ezberdin guztietatik isolatzeaz gainera. Oinarri honekin hasi zen hasiera batean ARPANETen diseinua. Robertsek bere lehen plana sinposio batean aurkeztu zuen 1967an. Ekitaldi honetan zegoen Roger Scantlebury ere, Daviesen kolaboratzailea. Honi esker eztabaidatu ahal izan zuten pakete kommutazioari buruzko ideia, eta Robertsek Baranen lana ezagutu ahal izan zuen. == ARPANETen sorrera == 51. lerroa: == Lehen muntaia eta ondorengo bilakaera == 75. lerroa: == Garatutako softwarea == 84. lerroa: Erabiltzaileen makinetakoa berriz, makina/IMP protokoloaren erabiltzailearen aldeko muturrak, erabiltzaile makina/erabiltzaile makina protokoloak eta aplikazio softwareak. 1972an, BBNko Ray Tomlinson-ek [[Posta elektroniko\|posta elektronikoa]] asmatu zuen. 1973an, FTP protokoloa definituta eta inplementatuta zegoen, ARPANETen fitxategien mugimendua erraztuz. Ordurako, trafikoaren %75a posta elektronikoaren arrakastari zegokion. Ahotsaren transmisiorako protokolo bat ere espezifikatu zen (RFC 741): inplementatu zen arren, arrazoi teknikoengatik porrot egin zuen. Ataza honek ez zuen argirik ikusiko hamarkada batzuk beranduago arte. Beranduago IMP softwarea aldatu egin zen, terminalak zuzenean IMP berezi batekin konekta zitezen, erabiltzaileen makinen bitartez konektatu beharrean. IMP berezi horiek TIP (Terminal Interface Processor) izena jaso zuten. Arpanet sare ezberdinekin konektatzen hasi zenean ordea, zeuden protokoloak sare batean baina gehiagotan erabiltzeko ez zirela egokiak ikusi zen, eta protokoloen ikerketa bultzatu zen, gailurra [[TCP/IP eredu~~\|TCP/IP eredua~~]]a eta protokoloen sorrera izan zelarik 1974an. == Eraso nuklearren mitoa == 98. lerroa: == Gehiago jakiteko == * Arthur Norberg, Judy E. O'Neill, ''Transforming Computer Technology: Information Processing for the Pentagon, 1962-1982'' (Johns Hopkins University, 1996) pp. 153-196 * ''A History of the ARPANET: The First Decade'' (Bolt, Beranek and Newman, 1981) 106. lerroa: * M. Mitchell Waldrop, ''The Dream Machine: J. C. R. Licklider and the Revolution That Made Computing Personal'' (Viking, New York, 2001) === Xehetasunak deskribatzen dituzten lan teknikoak === * Larry Roberts and Tom Merrill, ''[http://www.lroberts.us/files/toward-coop-net.html Toward a Cooperative Network of Time-Shared Computers]'' (Fall AFIPS Conference, October 1966) * Larry Roberts, ''[http://www.lroberts.us/files/multi-net-inter-comm.html Multiple computer networks and intercomputer communication]'' (ACM Symposium on Operating System Principles. October 1967) 119. lerroa: * Larry Roberts, ''[http://www.lroberts.us/files/arpanet-computernet.html The ARPANET & Computer Networks]'' (Sept 1986 ACM ) == Kanpo loturak == {{en}}[http://som.csudh.edu/cis/lpress/history/arpamaps/ ARPANET Maps] 1967tik 1977ra {{en}}[http://www.livinginternet.com/i/ii_imp_walden.htm Looking back at the ARPANET effort] 133. lerroa: ** {{Google video \| id = 4989933629762859961 \| title = ''Computer Networks: The Heralds of Resource Sharing'' }}) [[~~kategoria~~Kategoria:Sare informatikoak]]▼ ▲[[kategoria:Sare informatikoak]] [[af:ARPANET]]

ARPANET: berrikuspenen arteko aldeak