Lurrun-makina: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Zuzenketa
t Zuzenketa
1. lerroa:
{{HezkuntzaPrograma|Kultura zientifikoa}}
{{Wikipedia1000}}
[[Fitxategi:Steam engine in action.gif|thumb|450px|Lurrun makinamakinaren funtzionamenduanfuntzionamendua. ezkerrekoEzkerreko gezi gorriagorriak lurrun beroaberoaren sartzen delasarrera adierazten du eta eskuineko gezi urdinaurdinak zirkuitua igaro duen lurrunalurrunaren ateratzenirteera adierazten du.]]
Lurrun-makina, [[energia mekaniko|energia mekanikoa]] lortzeko [[Galdara|galdaren]] bidez berotutako [[ur]]aren [[energia termiko]]a eraldatzen duen [[kanpo-errekuntzako motor|kanpo-errekuntzako motorra]] da. UraUr irakitealurrunaren orainerabilera deladuela 2000 urte baino gehiagolehenago asmatu zen, nahiz eta azken 300 urtetan izan duen garapen handianagusia, [[energia]] eta [[higidura|mugimendua]] lortzeko. Hasiera bateanHasieran [[meatzaritza|meatzetan]] ura ateratzeko sistemaksistematan bazirenerabiltzen bazen ere geroago, mugimendu birakaria lineal bihurtzeko sistemak asmatu zirenean makinariamakina ugari sortusortzea zen.ahalbidetu Lurrun-makina ura eta [[harrikatz|ikatza]] edo [[zur]]a dagoen edozein lekutan jar daiteke funtzionamenduan, lehenago sistema [[hidraulika|hidraulikoek]] mugimenduan zegoen ura eskatzen zuten bitarteanzuen. [[Tren]]aren garapenean funtsezkoa izan zen eta gaur egun ur beroak biratzen dituen turbinak [[zentral elektriko]]etan erabiltzen dira, munduko [[argindar|elektrizitatearen]] %80a sortuz. [[Energia nuklear]]rak, [[eguzki-energia]]k eta [[zentral termiko]]ek erabiltzen dute. Funtsean, betebehar-zikloa bi fasetan banatzen da:
 
Sistema [[Hidraulika|hidraulikoen]] aldean, lurrun-makina edozein lekutan erabili daiteke, ez baitu ura mugimenduan egoterik eskatzen. Lurrun makina martxan jartzeko ura eta [[harrikatz|ikatza]] edo [[zur]]a nahikoak dira. Hori dela eta, [[tren]]aren garapenerako funtsezkoa izan zen. Gaur egun ur lurrunaren bidez mugitzen diren turbinak [[zentral elektriko]]etan erabiltzen dira, munduko [[argindar|elektrizitatearen]] %80a sortzeko. [[Energia nuklear|Energia nuklearra]], [[eguzki-energia]] zein errekuntzan oinarritutako energia erabiltzen duten [[zentral termiko|zentral termikoetan]] aurki daitezke.
 
Funtsean, makinaren lan-zikloan bi fasetan banatzen da:
 
# Itxirik dagoen galdara batean ura irakiten da eta [[lurrun]]a sortzen da. Honek sortzen duen espantsioak [[zilindro]] bat mugitzen du, [[pistoi]] bat bultzatuz. Mugimendu hori alternatiboa da baina [[biela]] eta [[biradera]] mekanismo batekin sistemak energia hori birakari bilakatzea lortzen du. Bidearen bukaerara heltzen denean [[enbolo (argipena)|enboloa]] hasierara itzultzen da eta ur-lurruna kanpora isurtzen da [[inertzi bolante]]ak duen [[energia zinetiko]]a erabiliz.