Guillermina Uribe Bone: berrikuspenen arteko aldeak

Guillermina Uribe Guatemala Hirian jaio zen. Guillermo Uribe Echevarría euskal jatorriko eta kontabilitate adituaren eta Maria Teresa Bone Romero jatorri ingeleseko Guatemalarraren alaba zen, eta zazpi anai-arreba izan zituen. Anaia nagusiak Antonio (hegazkinlaria), Rebeca (Unibertsitate Pontifizio Bolivartarreko ingeniari kimikoa, 1945eko urriaren 19an Kolonbian ingeniari titulua lortu zuen lehen emakumea) eta Helena (Kolonbiako Unibertsitate Nazionaleko medikua, 1947) izan ziren; ondoren zeuden Carmen, María Teresa, Roberto (Kolonbiako Unibertsitate Nazionaleko medikua, 1957) eta Jorge, azken biak Medellinen jaioak.(1)<ref name=":0">{{Erreferentzia|izenburua=Primera Ingeniera Civil Universidad Nacional de Colombia - Bogotá 18 Diciembre 1948|url=https://ingenieria.bogota.unal.edu.co/es/noticias/item/193-primera-ingeniera-civil-universidad-nacional-de-colombia-bogota-18-diciembre-1948.html|aldizkaria=ingenieria.bogota.unal.edu.co|sartze-data=2021-03-02}}</ref>

1928an, bere familiarekin Argentinara joan zen, non bere aitak lan egiteko asmoa zuen, eta Medellinen eskala bat egin zuten. Azkenean, han geratu ziren. 1941ean amaitu zuen batxilergoa, Emakumeen Institutu Zentralean, eta familia Bogotara joan zen. Gurasoen laguntza izan zuen eta ingeniaritza zibileko karreran sartu zen 1943an. 40 ikasle ziren, eta lehen urtean Institutu Tekniko Zentralaren instalazioetan ikasi zuen, ondoren Unibertsitate Hiriko Campusera joateko. Bazen beste emakume bat ingeniaritza zibila ikasten, Rosalba Pachón Gómez, 1944an ikasgai batzuk amaitu zituena, baina 1948an graduatu zena, Guillerminaren ondoren.(1)<ref name=":0" />

1949an, Lanen Ministerioan sartu zen, Eraikin Nazionalen atalean, eta hiru ingeniari gehiagorekin partekatu zituen jarduerak, bereziki proiektuen arloan. Bere lehen lana Caliko Posta eraikinerako izan zen; ondoren, Santa Martako Estadio Olinpikoaren diseinua berrikusi behar izan zuen, ingeniari alemaniar batek zuzendutako proiektua. Ministerioan bi urte eman zituen, lehena graduatu aurretik eta bigarrena graduatua.<ref (1)name=":0" />

Une horretatik aurrera, bere senarrari eta seme-alabei ekin zien. Karrerako azken urtean Francisco Stella Ibáñezekin ezkondu zen. Bera ere ingeniaria zen, 1949an graduatua, eta bederatzi seme-alaba izan zituzten. Familiako tradizioa jarraituz, horietako zazpik unibertsitate-ikasketak egin zituzten: Franciscok (ingeniari elektrikoa, Andeetako Unibertsitatea, 1973), Nicolasek (fisikaria, Unibertsitate Nazionala, 1986), María del Carmenek (arkitektoa, Unibertsitate Nazionala, 1978), Luz Maríak (Pedagogian lizentziaduna, Unibertsitate Pedagogiko Nazionala, 1978), María Teresak (arkitektoa, Unibertsitate Katolikoa, 1981), María del Rosariok (Goi mailako marrazkigintza arkitektonikoko teknikaria, Javeriana Unibertsitatea, 1973). Beste bi semeak Elena eta Guillermo dira.(1)<ref name=":0" />

2011an, Erakusketa Azokaren esparruan,  ingeniaritzako lehen fakultatearen 150 urteen ospakizunean, omenaldi bat egin zioten Guillerminari, Juan Manuel Santos presidentea eta Guillermina bera bertan zirela. Hau izan zen, 94 urterekin, omenaldi edo aitorpena jasotzen zuen lehen aldia.(<ref name=":1">{{Erreferentzia|izena=Casa Editorial El|abizena=Tiempo|izenburua=Dos pioneras en tiempos difíciles para las mujeres|hizkuntza=spanish|data=2021-02-23|url=https://www.eltiempo.com/vida/mujeres/primeras-mujeres-graduadas-como-ingenieras-en-colombia-dos-pioneras-en-tiempos-dificiles-569063|aldizkaria=El Tiempo|sartze-data=2021-03-02}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Homenaje a los primeros y primeras de Ingeniería|url=http://agenciadenoticias.unal.edu.co/index.php?id=1937&L=2)(3)&tx_ttnews%5Btt_news%5D=40181&cHash=b9da13265d9f89da2f9208b1693c53ac|aldizkaria=Agencia de noticias|sartze-data=2021-03-02}}</ref>

2020an Teknologiaren historiarako Nazioarteko Batzordeak (Icohtec) bideo bat egin zuen, eta Interneten jarri zuen. Bideo horretan, emakumeek munduan karrera teknologikoetan egindako sarrerari buruzko zenbaketa egiten da, XIX. mendetik Uribe ahizpen historian amaitu arte. Helburua hau zen: emakume horien aintzatespena motibatzea, karrera maskulinoak ikastera ausartu direlako, eta herrialdeko ingeniaritzako emakumezko ikasleen %32 horientzat erreferente izan direlako.(2)<ref name=":1" />

Guillermina Bogotan hil zen 98 urte zituelarik.(1)<ref name=":0" />