Euskal elizetako zurezko galeriak: berrikuspenen arteko aldeak

'''Euskal elizetako zurezko galeriak edo tribunak''', [[Lapurdi]] eta [[Nafarroa Beherea|Nafarroa Behereko]] [[Eliza (eraikina)|eliza]] batzuetako elementu arkitektoniko berezia dira<ref>{{Erreferentzia|izena=Juan Mari|abizena=Arrizabalaga Alberdi|urtea=2011|izenburua=Zurezko arkitektura Euskal Herrian - Karmel 2011-1 (273)|orrialdeak=79-100|hizkuntza=eu|url=https://www.karmelaldizkaria.eus/hemeroteka/karmel-2011-1-273.html|aldizkaria=Karmel Euskal Aldizkaria|sartze-data=2021-02-25}}</ref>.

Ohikoan lehenago eraikitako elizetan, XVII. eta XVIII. mendeetan eraiki ziren tribuna edo galeria hauek, [[Zur|zurez]]. Populazioaren hazkunde garai batean izan zen, eta premia sortu zen elizetan jende gehiago hartzekoa. Elizak berreraiki gabe, nabearen aldeetara egitura hauek egitea praktikoa suertatu zen, kasu batzuetan hiru solairu ere. [[Ontzigintza|Ontzigintzako]] arotz berezituen lana izan ohi zen sarri eraikuntza. XIX. mendean egindakorik ere bada, adibidez [[Hazparneko eliza|Hazparneko elizan]].

Elizetan emakumezko eta gizonezkoak banatzeko ohitura zegoenez garai hartan, [[sexu-banaketa]] ere aplikatu zen galeria hauetan, eta [[Gizonezko|gizonezkoak]] bakarrik igotzen ziren bertara mezatan. [[Protestantismo|Protestantismoaren]] kontrako [[Kontrarreforma]] garaiko zurruntasunak ere izan zezakeen eraginik honetan<ref>{{erreferentzia|izena=Jean-Claude|abizena=Narcisse|izenburua=Introduction à l’histoire du Pays Basque|orrialdea=19|hizkuntza=fr|url=https://www.emse.fr/amopa42/IMG/pdf/le_voyage_au_pays_basque.pdf|sartze-data=2021-02-25}}</ref>.