Silaba: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Aldaketa kosmetikoak
No edit summary
1. lerroa:
{{Wikipedia1000}}
 
'''Silaba''' ([[greziera]]z: {{polytonic|συλλαβή}}, ''syllaví'') katea mintzatuko edozein [[fonema]]-talderen oinarrian dagoen funtsezko egitura da, arnasa-kolpe batez ahoskatzen dena<ref>{{Erreferentzia|url=http://www1.euskadi.net/harluxet/hiztegia1.asp?sarrera=silaba|izenburua=Silaba|egilea=Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa}}</ref>. Adibidez, ''katu'' hitza bi silabak osatuta dago: ''ka'' eta ''tu''. Silaba bat osatzeko [[nukleo silabiko]] bat (normalean [[bokal]] bat) eta aurreko edo osteko gehigarria (normalean [[kontsonante]] bat) beharrezkoa da.
 
Silabak [[hitz]]en adreilu [[fonologia|fonologikotzat]] hartzen dituzte. Hizkuntza baten erritmo, [[Prosodia (hizkuntzalaritza)|prosodian]], [[metrika (argipena)|metrikan]] edo ahoskeran eragina dute.
 
[[Idazkera sistema|Idazkera silabikoa]] letrak sortu baino askoz gehiago hasi zen, izan ere, lehendabiziko ereduak [[k. a. XXVIII. mendea|k. a. 2800]] inguru agertu ziren [[Sumer]]reko [[Ur (hiria)|Ur]] hirian.<ref>J.T. Hooker et al., ''Reading the Past: Ancient Writing from Cuneiform to the Alphabet'', [[British Museum]], [[1993]]</ref>
 
Silaba bakarreko hitzak (adibidez, ''su'') [[silababakar]]ekoa, bi silabakoak (adibidez, ''esne'') [[silababiko]]a eta hiru edo gehiagokoak (adibidez, ''gramatika'') [[polisilabiko]]a dute izena. Hizkuntza batzuetako hitzek silaba bat bakarrik izan dezakete ([[Txinera|txinerazko]] hitzek, adibidez).
 
== Euskararen silabak ==
13 ⟶ 14 lerroa:
Fonema konbinazio batzuk edo fonemen kokapen batzuk euskaraz ez dira onargarri. Horrela, esaterako, SS- edo antzeko txistukariaren ostean herskari bat ahoskatzea, hizkuntza batzuetan arrunta, —'''''s'''top''—, euskaraz nekez ikusten den konbinazioa da; stop hori '''''es'''top'' ahoskatzen da. Bide beretik, garai batean RR- dardarkariekin hitzak hastea saihesten zen eta maileguetan, horrelakoetan, dardarkariaren aurretik bokal bat erantsi egiten zen (hortik '''''a'''rraro'' bezalako maileguak, erantsitako bokalarekin baina '''''r'''adar'', mailegu berria, hasierako bokal horren beharrik ez duena).
 
Euskaraz posiblea da bokal edo diptongo batekin, batera, kontsonante bakar bat edo bi, modu jakin batzuetan elkartzea. Ez da edozein konbinazio onartzen, ez euskaraz ez beste hizkuntzetan. Esate baterako "muta cum liquida" konbinazioa euskara zaharrean saihesten zen bokal epentetiko batekin. (Esateesate baterako, ''ing'''e'''lesa''). Gaur egun, ordea, euskarak ez du konbinazio horrekin inolako problemarik eta horrelako asko topa daitezke egungo hiztegietan.
 
[[Koldo Mitxelena|Mitxelenak]] "geurtz" hitza aipatzen zuen euskaraz egon daitezkeen silabarik konplexuenak deskribatzerakoan.