Gillotina: berrikuspenen arteko aldeak

Euskal Herrian, Iraultzaren ikur zen gillotina [[Izu Garaia]]<nowiki/>n erabiltzen hasi zen, garai hartan disidenteak[[disidente]]<nowiki/>ak exekutatzeko erabili ohi ziren fusilamentuen[[fusilamendu]]<nowiki/>en artean. 1793ko urrian Baionan[[Baiona]]<nowiki/>n ezarri zen, eta 1794ko irailean [[Donibane LohitzunenLohizune]]<nowiki/>n.

* Bernard Darrigol: Milafrangakoa[[Milafranga]]<nowiki/>koa, urteetan Espainiako[[Espainia]]<nowiki/>ko armadan aritua (bi erresumen arteko erret-familia tratuek ahalbidetzen zuten hori) 1793ko urriaren 27an exekutatua izan zen.<ref name=":0">{{Erreferentzia|izena=Albert|abizena=Darricau|izenburua=Scènes de la terreur a Bayonne et aux environs : 1793-1794 / par Albert Darricau.|hizkuntza=fr|data=2013-09-25|url=https://www.euskalmemoriadigitala.eus/handle/10357/5151|sartze-data=2021-02-23}}</ref>

* Charles Henebron: Angeluko[[Angelu (Lapurdi)|Angelu]]<nowiki/>ko apaiza, 1793ko azaroaren 24an gillotinatu zuten elizan "Errepublikaren eta Konstituzioaren aurka mintzatzeagatik".

* Salvat de Sorhainde: Beskoitzeko[[Beskoitze]]<nowiki/>ko apaiza. Lurraldetik atera izanaren akusaziopean, Baionan epaitua eta absolbitua izan zen; baina beste epaimahai batek epaia errebisatu eta atzera Baionara bidali zuten, absoluzioa emaniko epaimahai beraren aurrean dekapitatua izateko.

Donibane LohitzunenLohizunen, 1793ko azaroaren 3an, Elkarte Iraultzailearen kide batek herritarren artean diru bilketa abiatzeko eskatu zion herriko agintariei. Helburua herrirako gillotina bat erostea zen, "traidoreen eta konspiratzaileen" aurka. Horrela egin zuten, eta Askatasunaren Enparantzan ezarri zen (gaurko Louis XIV. enparantza), Louis XIV eta Clairette etxeetan zeuden atxilotze-guneetatik hurbil; handik, kondenatuak pauso gutxi batzuk baizik ez zituzten behar gillotinaraino ailegatzeko.

Donibane LohitzunekoLohizuneko gillotina gaurko Louis XIV enparantzan jarria izan zen, artean Askatasunaren Enparantza izendatua. Bere harrizko oinarrian lau esaldi grabatuak zituen; XX. mende hasieran herritarrek oraindik bi gogoan zituzten: "''L’union fait la force''" eta "''Mort aux tyrans''". Gillotina desmuntatu zenean herritarrekherritarrak harri hauek suntsitzen saiatu ziren, eta beste obretarako erabiliak izan ziren; besteak beste, Umezurztegiko horma bat eraikitzeko (haietatik 16 harri, inskripzio arrastoekin, Villa Ducontenia erakusketa aretoaren atarian ezarri ziren XX. mende hasieran); [[Pierre HariztoiekHariztoi]]<nowiki/>ek, berriz, Béthanie haurren instituzioaren instalakuntzetan zeuden harri gehiagoren berri eman zuen "Saint-Jean-de-Luz et Ciboure, souvenirs historiques et révolutionnaires" liburuan: "FA LA TERR HESSES TYRANNIE" hitzak aurkitu zituen, zehazki." La Gazette de Bayonne, de Biarritz et du Pays basque" aldizkariko kazetariek, berriz, 1932 urtean, Duconteniako harrietan ikusitako zenbait hizki antzeman zituzten: "TE, CE, RCE, LATE", eta beste batzuk ezin izan zituzten identifikatu.

Donibane LohitzunenLohizunen exekutatu ziren zenbait pertsonaren izenak ezagutzen dira, hala nola Madeleine Larralde [[Sara|saratar]] gaztea, 1794ko irailaren 19an eho zuten, "Espainian zeuden Errepublikaren etsaiekin gutunak trukatzeagatik".<ref>{{Erreferentzia|izena=Euskal Herria Lehen / Pays Basque|abizena=D'antan|izenburua=EUSKAL HERRIA LEHEN - PAYS BASQUE D'ANTAN: LA GUILLOTINE À SAINT-JEAN-DE-LUZ EN LABOURD AU PAYS BASQUE AUTREFOIS|data=2019-04-08|url=https://paysbasqueavant.blogspot.com/2019/04/la-guillotine-saint-jean-de-luz-en.html|aldizkaria=EUSKAL HERRIA LEHEN - PAYS BASQUE D'ANTAN|sartze-data=2021-02-23}}</ref>