William George Armstrong: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
«William George Armstrong» orriaren itzulpena eginez sortua |
No edit summary |
||
1. lerroa:
{{biografia infotaula automatikoa}}
'''William George Armstrong, Armstrong lehen baroia''' ([[1810|1810eko]] [[Azaroaren 26|azaroaren 26a]] - [[1900|1900eko]] [[Abenduaren 27|abenduaren 27a]]) [[Industria|industrialari]] eta [[ingeniari]] [[Britainiar|britainiarra]] izan zen, eta [[Armstrong Whitworth]] enpresa mekanikoa sortu zuen [[Tyneside|Tynesiden]]. Zientzialari, asmatzaile eta filantropo ospetsua ere izan zen. [[Richard Norman Shaw]] arkitektoarekin lankidetzan, [[Northumberland]]-eko [[Cragside]] etxea eraiki zuen, hidroelektrizitateak argiztatutako munduko lehen etxea. Artilleria modernoaren asmatzailea dela uste dute.
8 ⟶ 9 lerroa:
Armstrong [[Royal Grammar School, Newcastle upon Tyne|Royal Grammar Schoolen]] ikasi zuen [[Royal Grammar School, Newcastle upon Tyne|, Newcastle upon Tyne-n]], hamasei urte bete zituen arte, [[Jakue I. erregea Akademia|Bishop Auckland Grammar School-]] era bidali zuten arte. Han zegoela, askotan William Ramshaw-en inguruko ingeniaritza lanak bisitatu zituen. Bisitetan, bere emaztea izango zena, Margaret, Ramshaw-en alaba ezagutu zuen, bera baino sei urte zaharragoa.
Armstrongen aitak semeak zuzenbidea ikasi behar zuela pentsatu zuen, <ref name="telegraph.co.uk"> [https://www.telegraph.co.uk/finance/newsbysector/industry/9337316/End-of-industrial-era-as-last-munitions-factory-shuts.html Telegraph]</ref> beraz, [[Donkin armatzailea|Armorer Donkinera]] bidali zuten, bere aitaren lagun abokatu batekin. Bost urte eman zituen Londresen zuzenbide ikasketak egiten eta Newcastle-ra itzuli zen 1833an. 1835ean Donkinen negozioko bazkide bihurtu zen eta enpresa Donkin, Stable eta Armstrong bihurtu zen. Margaret Ramshawekin ezkondu zen 1835ean, eta etxea eraiki zuten [[Jesmond dene|Jesmond Denen]], Newcastleko ekialdeko muturrean. Hamaika urtez lan egin zuen abokatu gisa, baina bere denbora librean ingeniaritzarekiko interes handia erakutsi zuen, "[[Armstrong Makina Hidroelektrikoa]]" garatuz 1840 eta 1842 artean. <ref name="anderson">{{
== Karrera aldaketa ==
23 ⟶ 24 lerroa:
1845ean urruneko urtegietatik Newcastle-ko etxeetara ura hornitzeko plana ezarri zuten. Armstrongek plan horretan parte hartu zuen eta Newcastle Korporazioari proposatu zion hiriaren beheko partean gehiegizko uraren presioa berak egokitutako portuko garabi bat elikatzeko erabil zitekeela. Bere garabi hidraulikoak ohiko garabiek baino azkarrago eta merkeago deskarga zitzakeela aldarrikatu zuen. Korporazioa ados zegoen bere iradokizunarekin eta esperimentuak arrakasta izan zuenez, beste hiru garabi hidrauliko instalatu zituzten kaian.
Bere garabi hidraulikoaren arrakastak bultzatu zuen Armstrongek garabiak eta bestelako ekipo hidraulikoak fabrikatzeko negozio bat sortzea pentsatzera, eta horrek zuzenbidearen praktikatik alde egitera eraman zuen. Donkin, bere legezko lankideak, karrera aldaketan lagundu zion, enpresa berriari laguntza ekonomikoa emanez. 1847an, W.G. Armstrong & Company-k 22.260 m² -ko lursaila erosi zuen ibaiaren ondoan [[Elswick, Tyne and Wear|Elswick-en]], Newcastle-tik gertu, eta han lantegi bat eraikitzen hasi zen. Enpresa berriak Edinburgh eta North Railway eta Liverpooleko portuko garabi hidraulikoen eskaerak <ref>{{
== Metagailu hidraulikoak ==
35 ⟶ 36 lerroa:
Proben ondoren, arma hau aurkarien kanoi guztien gainetik zegoela adierazi zen. Armstrongek armaren patentea gobernu britainiarrari eman zion, haren diseinuaz baliatu beharrean. Horren ondorioz, Armstrong [[Knight Bachelor|zaldun]] izendatuko zuten, 1859. urtean [[Viktoria Erresuma Batukoa|Viktoria erreginari]] aurkeztutako titulua. Armstrong Gerra Sailean sartu zen artilleriako ingeniari gisa. Interes gatazka saihesteko bere enpresak armak fabrikatzen bazituen, Armstrong-ek [[Elswick Ordnance Company]] izeneko konpainia bereizi bat sortu zuen eta bertan ez zuen interes ekonomikorik. Konpainia berriak britainiar gobernurako armak fabrikatzea onartu zuen eta kito. Bere kargu berriaren arabera, Woolwicheko armategi zaharra eguneratzeaz arduratu zen, Elswick-en diseinatutako armak eraiki ahal izateko.
Hala ere, arma berriak arrakasta handia izateko zorian zegoela zirudienean, oposizio handia sortu zen, armadaren barruan eta arerioen fabrikatzaileen artean, batez ere [[Manchester|Manchesterreko]] [[Joseph Whitworth|Joseph Whitworth-en]] eskutik. Kanoi berria erabiltzeko zailegia, garestia eta arriskutsua zen edo maiz konpondu behar zela zioten istorioak argitaratu ziren. Hori guztia Armstrongen aurkako kanpaina bateratua zela zirudien, eta gobernuko hainbat batzorderen aurrean erreklamazio horiek guztiak gezurtatzeko gai izan zen, baina etengabeko kritikak oso nekagarriak eta etsigarriak iruditu zitzaizkion. 1862an, gobernuak kanoi berria agintzeari uztea erabaki zuen eta aurrekarga sistemara itzultzea erabaki zuen. Gainera, eskaera gero eta txikiagoa zela eta, etorkizuneko arma aginduak Woolwich-en hornituko lirateke, Elswick-i eskaera berririk gabe utziz. Azkenik, gobernuarekin konpentsazio bat adostu zen enpresaren negozio galeragatik, legitimoki bere produktuak atzerriko potentziei saltzera pasa zena. [[Ameriketako Estatu Batuetako Gerra Zibila|Ameriketako Estatu Batuetako Gerra Zibilean]] armak bi aldeei saldu zizkieten espekulazioak ez zuen oinarririk izan. <ref>{{
== Gerraontziak ==
1864an, bi konpainiak, ''W.G. Armstrong & Company'' eta ''Elswick Ordnance Company'', batu ziren ''Sir W.G. Armstrong & Company'' sortzeko. Armstrongek Gerra Bulegoan bere lanpostua utzi zuen, beraz jada ez zegoen interesen gatazkarik. Konpainiak itsas armetara bideratu zuen arreta. 1867an, Armstrongek akordio bat lortu zuen Charles Mitchell Low Walkerreko ontzi-eraikitzailearekin, Mitchellek gerraontziak eraikiko zituen eta Elswickek armak emango zituen. Bere lehen ontzia, 1868 urtean eraikia, HMS ''Staunch'' [[Kanoiontzi|kanoiontzia]] izango litzateke''.''
[[Fitxategi:High_Level_Bridge_and_Swing_Bridge_-_Newcastle_Upon_Tyne_-_England_-_14082004.jpg|eskuinera|thumb| [[Zubi birakari|Zubi birakaria]] [[Newcastle upon Tyne|Newcastle-n]]]]
1876an, Newcastleko zubiak (XVIII. mendean eraikia) Elswickeko tailerretara itsasontzietarako sarbidea mugatzen zuenez, Armstrongen konpainiak [[Tyne ibaiaren zubi birakaria|zubi birakari]] berria eraikitzeagatik ordaindu zuen, eta horrela gerraontziek Elswick-en armak instalatu ahalko zituzten. 1882an, Armstrongen konpainiak Mitchell-ekin bat egin zuen ''Sir William Armstrong, Mitchell and Co. Ltd.'' eratzeko eta 1884an ontziola ireki zuten Elswick-en, gerraontzien ekoizpenean espezializatzeko. Ekoizitako lehen ontziak [[Austria-Hungariako itsas armada|Austria-Hungariako itsas armadarako]] ''[[SMS Panther (1885)|Panther]]'' eta ''[[SMS Leopard|Leopard]]'' torpedo ontziak izan ziren. Elswick-en ekoiztutako lehen gerra ontzia 1887an ureratutako [[HMS Victoria (1887)|HMS ''Victoria'']] izango zen. <ref>{{
[[Fitxategi:HMS_Victoria_(1887).jpg|ezkerrera|thumb| [[HMS Victoria]] 1887an]]
[[Fitxategi:Tower_Bridge_(aerial_view).jpg|thumb| [[Tower Bridge]] zubiaren aireko ikuspegia]]
50 ⟶ 51 lerroa:
1887an nobleziara igo zuten Northumberland konderriko Cragsideko "Armstrong baroia". Bere azken proiektu nagusia, 1894an hasia, Northumberland kostaldean zegoen [[Bamburgheko gaztelua]]<ref>https://www.historytoday.com/archive/death-lord-armstrong</ref> erostea eta zaharberritzea izango zen, Armstrong familiaren eskuetan jarraitzen duena. Bere emaztea, Margaret, 1893ko irailean hil zen, Jesmonden etxean. Armstrong Cragside-n hil zen 1900eko abenduaren 27an, laurogeita hamar urte zituela. Rothburyko hilerrian lurperatu zuten, bere emaztearekin batera. Bikoteak ez zuen seme-alabarik izan eta Armstrongen oinordekoa [[William Watson-Armstrong]] iloba zen. Bere ehengob egikoa, [[Andrew Noble (1. baroia)|Andrew Noble]], oinordeko bihurtu zen konpainiaren zuzendaritzan.
== Kanpo estekak ==
{{bizialdia|1810eko|1900eko|Armstrong, William George}}
[[Kategoria:Newcastledarrak]]
[[Kategoria:Hidraulikako ingeniariak]]
|