Wikipedia

Adela Breton: berrikuspenen arteko aldeak

Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
tNo edit summary
t erreferentziak zuzendu
1. lerroa:
{{biografia infotaula automatikoa}}
'''Adela Catherine Breton''' ([[Londres]], 1849ko abenduaren 31 – 1923ko ekaina) arkeologo artista eta esploratzaile ingelesa izan zen. [[Akuarela]] bidez kopiatu zituen Mexikoko[[Mexiko]]<nowiki/>ko tenpluen horma irudialirudiak, batez ere ezagunak dira, Chichen[[Chichén ItzakoItzá]]<nowiki/>ko Goiko Jaguarren tenplukoak.
 
==Biografia==
Adela Bretonen gurasoak bidaiari handiak izan ziren. Aita ingelesa zen eta Itsas armandan aritu zen. Ama ere ingelesa zuen, Somersetekoa[[Somerset]]<nowiki/>ekoa), baina Tasmanian[[Tasmania]]<nowiki/>n ezagutu zuten elkar.<ref name=McVicker1234>McVicker, Chapter 1, [https://books.google.co.uk/books?id=7TSs-hmJYYIC&pg=PA1#v=onepage&q&f=false pp 1–4]</ref> [[Bath]], Somerset]]Somerseteko hirira joan ziren bizitzera Adela Breton jaio eta gutxira eta hiri horretan hazi zen alaba.<ref name=McVicker1234 /> Txikia zenean bere familia Europatik bidaiatu zen (Frantzian[[Frantzia]]<nowiki/>n, Suitzan[[Suiza|Suitza]]<nowiki/>n eta Italian izan ziren) eta uste da Adela Bretonek artea ikasi zuela Florentzian[[Florentzia]]<nowiki/>n zeuden bitartean.<ref name=McVicker7to11>McVicker, Chapter 2, [https://books.google.co.uk/books?id=7TSs-hmJYYIC&pg=PA7#v=onepage&q&f=false pp 7–11]</ref> Bath hiriak erromatar garaiko aztarnak dituenez, Breton familiak arkeologiarekiko interesa garatu zuen.<ref name=McVicker7to11 /> Gurasoak zaintzeko, Bathen bizi izan zen urte luzez, baina aita 1887an hil ostean, bidaiatzeari ekin zion. Ez ezkontzeko erabakia hartu zuen, independente bizi ahal izateko eta bidaiatzeko bere gogoa asetzeko.<ref name=Bathexhib2016":0">{{cite news erreferentzia| urlizena=http://www.bathchronicle.co.uk/exhibitionTim|abizena=McFarlan|urtea=2016-celebrates04-victorian-woman-left-bath/story-29194168-detail/story.html 28| titleizenburua="Victorian woman who left Bath behind to document Maya ruins in Mexico is celebrated in exhibition". |In last=McFarlan | first=Tim | work=Bath Chronicle .| dateurl=28 April 2016 http://www.bathchronicle.co.uk/exhibition-celebrates-victorian-woman-left-bath/story-29194168-detail/story.html|irakurtze access-datedata=Retrieved 1 May 2017 }}{{Dead link|date=October 2018 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>
Lehen bidaia Kanadara eta Ameriketako Estatu Batuetara egin zuen eta han paisaiak margotu zituen, Bathera itzuli zen bere margoen erakusketa egitera.<ref name=McVicker13to17>McVicker, Chapter 3, [https://books.google.co.uk/books?id=7TSs-hmJYYIC&pg=PA13#v=onepage&q&f=false pp 13–17]</ref> In 1892 she made her first visit to Mexico. She hired a local guide, Pablo Solario.<ref name=McVicker13to17 />▼
 
▲Lehen bidaia Kanadara[[Kanada]]<nowiki/>ra eta [[Ameriketako Estatu Batuak|Ameriketako Estatu Batuetara]] egin zuen eta han paisaiak margotu zituen, Bathera itzuli zen bere margoen erakusketa egitera.<ref name="McVicker13to17">McVicker, Chapter 3, [https://books.google.co.uk/books?id=7TSs-hmJYYIC&pg=PA13#v=onepage&q&f=false pp 13–17]</ref> In 1892 she made her first visit to Mexico. She hired a local guide, Pablo Solario.<ref name=McVicker13to17 />
Mexicora bidaiatu zuen eta zaldiz gurutzatu zuen herrialdea, eta Yukatanen arkeologia argitara ateratzen ari zen aztarnak marrazten aritu zen (frisoak, grabatuak eta bestelako altxor arkeologikoak).<ref name=Bathexhib2016 /> Bere lehen bidaiak 18 hilabete iraun zituen eta etengabe aritu zen, han eta hemen, oharrak eta margo zirriborroak egiten.<ref>McVicker, Chapter 4, [https://books.google.co.uk/books?id=7TSs-hmJYYIC&pg=PA19#v=onepage&q&f=false pp 19–20]</ref> 1890ko hamarkada aurrera zihoala, gero eta denbora gehiago egin zuen Mexikon eta guxtiago Ingalaterran. Bere ikerketak gero eta zientifikoagoak bihurtu ziren eta geologia, kanoiak eta sumendiak aztertzen ere hasi zen.<ref>McVicker, Chapter 6, [https://books.google.co.uk/books?id=7TSs-hmJYYIC&pg=PA29#v=onepage&q&f=false pp 29–32]</ref> Ezagun egin zen 1894an [[Teotihuacan]]go freskoen akuarelengatik, [[Teopancaxco]] izeneko leku batengatik.<ref>McVicker, Chapter 7, [https://books.google.co.uk/books?id=7TSs-hmJYYIC&pg=PA33#v=onepage&q&f=false pp 33–36]</ref>▼
 
▲Mexicora1892an bidaiatujoan zuenzen lehen aldiz [[Mexiko]]<nowiki/>ra eta bertako gida bat hartu zuen, Pablo Solario.<ref name="McVicker13to17" /> Mexikora zaldiz gurutzatu zuen herrialdea, eta Yukatanen arkeologia argitara ateratzen ari zen aztarnak marrazten aritu zen (frisoak, grabatuak eta bestelako altxor arkeologikoak).<ref name=Bathexhib2016":0" /> Bere lehen bidaiak 18 hilabete iraun zituen eta etengabe aritu zen, han eta hemen, oharrak eta margo zirriborroak egiten.<ref>McVicker, Chapter 4, [https://books.google.co.uk/books?id=7TSs-hmJYYIC&pg=PA19#v=onepage&q&f=false pp 19–20]</ref> 1890ko hamarkada aurrera zihoala, gero eta denbora gehiago egin zuen Mexikon eta guxtiagogutxiago Ingalaterran[[Ingalaterra]]<nowiki/>n. Bere ikerketak gero eta zientifikoagoak bihurtu ziren eta geologia, kanoiak eta sumendiak aztertzen ere hasi zen.<ref>McVicker, Chapter 6, [https://books.google.co.uk/books?id=7TSs-hmJYYIC&pg=PA29#v=onepage&q&f=false pp 29–32]</ref> Ezagun egin zen 1894an [[Teotihuacan]]go freskoen akuarelengatik, [[Teopancaxco]] izeneko leku batengatik.<ref>McVicker, Chapter 7, [https://books.google.co.uk/books?id=7TSs-hmJYYIC&pg=PA33#v=onepage&q&f=false pp 33–36]</ref>
Adela Bretonen bidaiak Mexikon moztuak izan ziren 1910ean mexikar iraultzagatik.<ref>[https://books.google.co.uk/books?id=7TSs-hmJYYIC&pg=PA222#v=onepage&q&f=false McVicker, ''Adela Breton: A Victorian Artist Amid Mexico's Ruins'', back page]</ref> ▼
Nazioartean ezaguna bihurtu zen Mesoamerikako arkeologiari egindako kontribuzio bikainagatik.<ref name=Bathexhib2016 />▼
 
▲Adela Bretonen bidaiak Mexikon moztuak izan ziren 1910ean, mexikar iraultzagatik.<ref>[https://books.google.co.uk/books?id=7TSs-hmJYYIC&pg=PA222#v=onepage&q&f=false McVicker, ''Adela Breton: A Victorian Artist Amid Mexico's Ruins'', back page]</ref>
[[Barbados]]en hil zen 1923an 73 urterekin.<ref name=Bathexhib2016 />▼
 
▲Nazioartean ezaguna bihurtu zen Mesoamerikako arkeologiari egindako kontribuzio bikainagatik.<ref name=Bathexhib2016":0" />
 
▲[[Barbados]]en hil zen 1923an 73 urterekin.<ref name=Bathexhib2016":0" />
 
==Utzitako ondarea==
18 ⟶ 20 lerroa:
Filadelfiako Ella Lewisekin izandako gutun elkartrukea Harvard Univertsitateko liburutegian gordetzen da.<ref>{{cite web|title=Breton, Adela, (1849-1923), Correspondence, 1915-1923, bulk: A Finding Aid|url=http://oasis.lib.harvard.edu/oasis/deliver/~pea00053|publisher=Harvard University Library|accessdate=18 November 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141002213400/http://oasis.lib.harvard.edu/oasis/deliver/~pea00053|archive-date=2014-10-02|url-status=dead|df=}}</ref>
 
2016an Bath hiriko Bath Royal Literary & Scientific Institution erakundean lau hilabeteko erakusketa egin zuten "The Remarkable Miss Breton" izenarekin.<ref name=Bathexhib2016":0" />
 
2017an bere lan originalen erakusketa egin zen Bristolgo Museo eta Arte Gallerian.
 
"https://eu.wikipedia.org/wiki/Adela_Breton"(e)tik eskuratuta