Jengibre: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary |
|||
1. lerroa:
{{taxotaula automatikoa}}
'''Jengibrea''' (''Zingiber officinale'') [[espezia]] bat da, tropikoko landare iraunkor baten [[errizoma]] edo lurrazpiko [[zurtoin]]a da. Hain aspalditik lantzen da non ez baita gaur egun jengibrearen basa-landarerik aurkitzen. Errizoma horiek lurrean sartuz ugaltzen da. Txinako nabigatzaileek itsasontzietan eramaten zituzten zeharkaldi luzeetarako, kutxetan landatuta, [[eskorbuto]]<nowiki/>ari aurre egiteko.
Transplantea erraza bada ere, hozte sistemak, aireko garraioa eta berotegiak asmatu aurretik, jengibrea bidaia luzea eginda iristen zen, almibarrean kontserbatuta edo, maizago, lehortuta, osorik nahiz hautsetan kontsumitzeko.
[[India]]n jatorria izanda ezaguna zen jada erromatarrentzat, lurrezko ontzi txikitan ekar arazten zutelarik.▼
▲[[India]]n jatorria izanda ezaguna zen jada erromatarrentzat, eta lurrezko ontzi txikitan
Behin lurretik atera ondoren garbitu eta eguzkitan lehortzen uzten da bere pisuaren hiru laurdenak galtzeraino. Honela, bere zapore [[Min (dastamena)|min]] bereziagatik guztiz gutiziatua den espezia bikainean bihurtzen da.▼
▲Behin lurretik atera ondoren garbitu eta eguzkitan lehortzen uzten da bere pisuaren hiru laurdenak galtzeraino. Honela, bere zapore [[Min (dastamena)|min]] bereziagatik guztiz gutiziatua den espezia
== Etimologia ==
Hitza euskarara [[gaztelania|gaztelerako]] {{lang|es|jengibre}} eta [[frantses]]ezko {{lang|fr|gingembre}} hitzetatik etorri da. Hauek [[Erdi Aroa|Erdi Aroko]] [[latin]]ezko ''gingiber, zingeber'' hitzetatik, [[latin]]eko {{lang|la|zingiberi}} hitzetik eratorria. Latinera [[Antzinako Greziera]]tik etorri zen, {{lang|grc|ζιγγίβερις}} (''zingíberis''). Grezierara [[India]]ko hizkuntzetatik etorri zen: {{lang-pi|siṅgivēra}}, {{lang-sa|शृङ्गवेर|śṛṅgavera}}. Honaino iritsita bi teoria ezberdin daude. Sanskritoz {{lang|sa|शृङ्गं}} hitzak ''adar'' esan nahi du,
== Sukaldean ==
[[Fitxategi:Ingwer 2 fcm.jpg|thumb|ezkerrera|Jengibrearen [[errizoma]].]]
[[Curry]] edo bestelako espezien nahasketetan oso erabilia da eta bere lekua du entsaladetarako saltsetan eta gozogintzan. Garai batean [[ardo]] eta [[garagardo]]ari ere botatzen zitzaion.
== Kanpo estekak ==
|