|
Hain zuzen ere, Botniako badian dago Kemiko parke nazional bakarra:
* '''[[Botniako Badiako Parke Nazionala]]''': Kemi eta Tornio artean dagoen 157 km²-ko parke nazionala da. UdalerrienNatura erreserba bi udalerrien kanpoko uhartediak osatzen du, naturaberaz, erreserbaazalera etahandiena 1991.itsasoko urteanurak sortuhartzen zendu. bertako ingurunea eta historia babesteko asmoz.Bertako Uharteakuharteak [[Azken glaziazioa|Azken Izotz Aroaren]] ondorioz sortu ziren, zaharrenek 1000mila urteko adina baino ez dute. Gainera, glaziarrak eragindako depresioak oraindik jarraitzen duenez, itsasoko ur-maila urteko 9 mm-ko abiaduran jaisten da eta, ondorioz, noizean behin, haitz berriak azaleratzen dira. Uharte handienak Iso-Huituri, Maa-Sarvi eta Selkä-Sarvi dira, aspalditik arratzaleenarrantzaleen egonleku direnak. Azken horretan, hain zuzen, XVI. mendeko herrixka baten aztarnak ikus daitezke oraindik.; Gosetegosete garaian 300 biztanle izatera ere iritsi omen zen uhartea,Selkä-Sarvi. halaDena ereden, motordun itsasontziak sortu zirenetik uharteek ez dute biztanle egonkorrik. ParkeHain nazionaleanzuzen, bertako ingurunea eta historia babesteko asmoz sortu zen parke nazionala 1991. urtean. Gaur egun, itsasoan zehar askatasunez nabigatu daiteke, baina [[itsas txakur gris]]ak babesteko eremu bat dago Möyly uhartearen inguruan. Naturazaleak itsasoan ibiltzeko, animaliak ikusteko eta arrantzatzeko gerturatzen dira bertara eta, [[Metsähallitus]] erakundearen arabera, 2019an parkeak 6.500 bisitari jaso zituen<ref>[https://www.metsa.fi/vapaa-aika-luonnossa/kayntimaarat/kayntimaarat-maastossa/ "Käyntimäärät kansallispuistoittain 2019"]. ''Metsähallitus''. 2020.07.10</ref>.
Natura erreserba hau 199natura erreserba hau hogeita hamarren bat [[morrena]]-uhartek osatzen dute, hauen artean, udalerrian dauden [[Linnankuplu]], [[Maa-Sarvi]], eta lehen aipatutako [[Selkä-Sarvi]] eta [[Iso-Huituri]]. Uharte hauek [[Glaziazio|Izotz Aroan]] [[Botniako golkoa]] estaltzen zuen glaziarraren eraginagatik sortuak izan baziren ere, [[Selkä-Sarvi]] eta [[Vähä-Huituri]] uharte zaharrenek ez dituzte oraindik mila urteak bete. Hain zuzen, glaziarrak eragindako depresioak oraindik jarraitzen du eta itsasoko ur-maila 9 mm urteko abiaduran jaisten da; ondorioz, noizean behin, haitz berriak azaleratzen dira badian. Naturak dagoeneko uharte zaharrenak bere egin ditu eta [[taiga|baso borealak]] eta hondartzak ere ikus daitezke gehienetan.
[[Fitxategi:Bothnian Bay Kemi.jpg|320px|eskuinera|thumb|[[Perämeri Parke Nazionala|Perämeri Parke Nazional]] izoztua negualdean.]]
Aspalditik arrantzaleak eta ehiztariak joan izan dira udan bertako uharteetara, batik bat, [[Botniako badia|badiako]] [[izokin]] eta [[sardinzar arrunt|sardinzar]] ospetsuak arrantzatzera.
Aspalditik arrantzaleak eta ehiztariak joan izan dira udan bertako uharteetara, batik bat, [[Botniako badia|badiako]] [[izokin]] eta [[sardinzar arrunt|sardinzar]] ospetsuak arrantzatzera. [[Selkä-Sarvi]] uhartean, esaterako, 300 biztanle zituen arrantza-herri bat bazen [[XVI. mendea|XVI. menderako]]. Hala ere, motoredun txalupen sarrerarekin batera, [[XX. mendea|XX. mende]] hasieran udako arrantza-herri hauek bertan behera uzten hasi ziren. Debekuaren urteetan, aldiz, 1919 eta 1932. urteen artean, irla hauek kontrabandoaren uharteak bihurtu ziren. Zamariak bertan gordetzen zuten salgaia (1924. urtean [[Botniako badia]]n hondoratutako [[weimarko Errepublika|alemaniar]] itsasontzi batetik lortutako salgaia, batik bat), eta [[suedia]]r mugaren ondoan egotearen ondorioz, mito ugari sortu zen uharte hauen inguruan. Uharte madarikatu eta izugarri bihurtu ziren. Parke nazionala sortu zenean, azkenik, naturarekin batera, [[Selkä-Sarvi]] eta [[Iso-Huituri]]ko arrantza-herriak eta bertako historia eta kultura aberatsa babestea lortu zuten; 2009. urtean, guztira, 9.000 bisitari izan ziren bertan <ref>[http://www.outdoors.fi/page.asp?Section=5187 Perämeren historia] Perämeren kansallispuisto, Luontoon. 2011.01.19</ref><ref>[http://www.metsa.fi/sivustot/metsa/fi/Eraasiatjaretkeily/Asiakastieto/Kayntimaarat/Kansallispuistoittain/Sivut/kayntimaaratkansallispuistoittain2009.aspx Käyntimäärät kansallispuistoittain 2009] 2011.01.19</ref>.
Hamaika uharte hauetan, hirurogeiren bat hegazti espezie desberdin ikus daitezke, ur-hegaztiak batik bat. Multzo honen barruan, esanguratsuak dira besteak beste, [[ahate buztanluze]]ak, [[ahatebeltz hegazuri]]ak, [[aliota artiko|aliota arktikoak]], [[antxeta txiki]]ak, [[antzara hankagorrizta]]k, [[arrano arrantzale]]ak, [[bele txanodun|belatxarreak]] edo [[martin hegalzuri|bele txanodunak]], [[bernagorri arrunt]] eta [[bernagorri ilun|ilunak]], [[borrokalari (hegaztia)|borrokalariak]], [[buztanikara zuri]]ak, [[ipurzuri arrunt]]ak, [[erroi]]ak, [[eskandinaviar lagopodo|eskandinaviako lagopodoak]], garai batean arriskuan izandako [[harri-iraulari|harri iraulariak]], [[hegabera]]k, [[gailupa karmin|ipar-gailupak]], [[Primula nutans|udaberri-lore goiztiarrekin]] batera parke nazionalaren ikurra diren eta babesturik dauden [[ipar-txenada]]k, [[istingor arrunt|istingorrak]], [[itsas mika]]k, [[kaio beltz]]a, [[kaio hauskara|hauskara]], [[kaio ilun|ilun]] eta [[kaio mokohori|mokohoriak]], [[kuliska pikart]] eta [[kuliska zuri|zuriak]], [[kurlinta bekaindun]]ak, [[larre-buztanikara]]k, [[lertxun hauskara]]k, [[marikoi isatslabur]]rak, [[martin hegalzuri|martin hegazuri]] babestuak, [[murgilari handi]]ak, [[negu-txonta]]k, [[okil handi]]ak, [[pottorro arrunt|pottorroak]], [[sasi-txinbo]]ak, [[temminck txirri]]ak, [[txenada txiki|txenada arrunt]] eta [[txenada arrunt|txikiak]], [[txirri arrunt]]ak, [[txirritxo handi]]ak, [[ubarroi handi]]ak eta [[zuhaitz-belatz]]ak <ref>[http://www.outdoors.fi/page.asp?Section=5185 Perämeren luonto] Perämeren kansallispuisto, Luontoon. 2011.01.19</ref>.
|
