Txikipedia:Ugal-aparatu: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
|||
25. lerroa:
Neskek 12 urte dituztenetik aurrera, obulutegi batek obulu bat askatzen du hilean behin. Prozesu horri {{Txp|obulazio|obulazioa}} deitzen zaio. Obuluak obulutegitik bidaiatzen du Falopioren tronpatik barrena umetokiraino. Obuluak bere bidaian espermatozoide batekin topo egiten ez badu, hil egingo da; orduan, obulua eta odol pixka bat umetokitik ateratzen dira eta baginatik pasatzen dira kanpoaldera.
==Ernalketa, haurdunaldia eta jaiotza==
Espermatozoideak baginaren bidez sartzen dira emakumearen gorputzean. Espermatozoideek umetokitik igeri egiten dute eta Falopioren tronpetara sartzen dira. Une horretan Falopioren tronpa batean obulu bat egonez gero, espermatozoideak obuluarekin elkartzen saiatzen dira. Baina espermatozoide bakarra sar daiteke, obulua ernaltzeko; gainerako espermatozoideak hil egiten dira.
Obulua ernaldu ondoren, ernaldi edo {{Txp|Haurdunaldi|haurdunaldia}} hasten da. Obulu ernaldua umetokira iristen da. Bidaiatu ahala, zelula gehiagotan zatitzen hasten da. Bost edo sei egunen buruan, zelula horiek umetokiko horman sartzen dira. Han, zelulak garatzen hasten dira ume bat osatu arte. Umekiaren lehen faseari {{Txp|enbrioi}} deitzen zaio. Zortzi bat asteren ondoren, {{Txp|umeki}} edo fetu deitzen zaio.
Umetokian, umetxoa poltsa edo zaku amniotiko baten barruan hazten da. Zaku amniotiko hori likido gardenez beteta dago. Likidoak umekia babesten du eta mugitzeko aukera ematen dio. Odol-hodi multzo batek, zilbor-hestea izenekoak, umekiaren sabela plazentarekin lotzen du. {{Txp|Plazenta}} umetokiaren zati bat estaltzen duen egitura bat da. Plazentak amaren gorputzetik umearengana eramaten du elikagaia; umekiaren hondakin organikoak ere kanporatzen ditu.
Bederatzi bat hilabeteko garapenaren ondoren, umea emakumearen gorputzetik ateratzeko prest dago. Umetokiaren beheko muturra, umetokiaren lepoa deitua, zabaldu egiten da baginan irekidura zabal bat sortzeko. Umetokiko giharrak uzkurtu edo tenkatu egiten dira, haurra beherantz bultzatzeko. Umea baginan zehar poliki mugitzen da eta amaren gorputzetik irteten da.
Haurra jaiotzean, zilbor-hestea eta plazenta ere amaren gorputzetik ateratzen dira. Jaioberria zilbor-hestetik eta plazentatik askatzen da. Zenbait egun igaro ondoren, zilbor-hestearen muturra umearen sabeletik erortzen da, zilbor-zuloa utziz.
== Erreferentziak ==
| |||