Taylorismo: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
zuzenketak |
||
1. lerroa:
[[Fitxategi:Frederick Winslow Taylor.JPG|thumb|150px|Frederick W. Taylor]]
'''Taylorismoa,''' lanaren antolaketan, produkzio-prozesuko eginbehar desberdinen banaketari dagokio. Industria antolatzeko [[metodo]] bat izan zen. Bi helburu nagusi zituen: produktibitatea haztaraztea eta langileek [[Ekoizpen-prozesu|ekoizpen]] denborarekiko izan lezaketen kontrola saihestea, alegia. Kateko
Taylorrek eraginkortasun handia aurkitu zuen [[burdingintza|siderurgian]] eta bertatik eratorritako lan metodoa liburu batean argitaratu zuen: ''The Principles of Scientific Management'' ([[1911]]).
Antolaketa mota hau ez da [[fordismo]]arekin nahastu behar, lehen aldiz [[Henry Ford|Henry Fordek]]
== Sorrera ==
20. lerroa:
Erresuma batuan burutu zen [[Industria Iraultza|industria iraultzaren]] garaian, langile kualifikatuek, astean zehar pieza kopuru jakin bat ekoitzi behar zuten derrigor. Haatik, beraiek ezartzen zuten jarraipenik ez zuen [[ekoizpen erritmoa]]. Igandea, jai eguna alegia, mozkortzen ematen zuten asko eta askok. Astelehenetan biharamuna jasan eta gelditzen ziren beste lan egunetan berreskuratu egiten zuten ekoizpen helburura iristeko beharrezkoa zen lan erritmoa.
Taylorismoak [[lana]] antolatzeko [[sistema]] zentzudun bat proposatu zuen. Langilea eta [[Industria-produkzio|industria-produkzioko]] eredu modernoen arteko harremanari begirada positibista eta mekanizizta duen eredu zientifiko bat ezarri zion, beren beregi, besolanaren, makineriaren eta erreminten [[Eraginkortasun (ekonomia)|efizientzia]] maximizatzeko helburuarekin. Hortarako, lana zatitzea, prosezuak zehetu eta deskribatzea, neurtzea, eta errendimenduaren araberako ordainsariak ezartzea proposatu zuen [[Lan-jarduera|lan-jardueran]] edonolako inprobisazioa ezabatuz. Horiek horrela, alperrik eginiko mugimendu eta jarduerak desagertu egiten dira, industriaren ekoizpen-potentziala
=== Lanaren antolaketa zientifikoa ===
27. lerroa:
Lan antolaketa Tayloristak industria hainbat eratan eraldatu zuen:
* Langilearen trebetasuna handitu zuen [[Espezializazio (argipena)|espezializazioaren]] eta ezagutza teknikoaren garapenaren bidez.
* Lantegian kontrola areagotu
* Lana zehaztapen teknikopean jarri zuen, langilearen
* Mugimenduen eta [[Produkzio-denbora|produkzio-denboraren]] azterketa zientifikoa
* Taylorrek proposatutako lan
Taylorren eredua hedatuz joan zen ahala, langileriaren artean errefus sentimendua hazi egin zen. Aldi berean, industriaren beharrak aldatuz joan ziren, hainbat merkatuk azkar eta ugari [[Ekoizpen (argipena)|ekoitzitako]] amaitutako produktuak behar zituztelako. Arrazoi hauengatik, XX. mendearen hasieran ''fordismoak'' berproposatu egin zituen ekoizpen eredu honen printzipio batzuk.
Taylorrek berak
# Aztertu beharreko lana egiten bereziki trebeak diren hamar edo hamabost [[langile]] aurkitu.
# Aztergai den lana burutzeko langile bakoitzak egiten dituen oinarrizko [[mugimendu-serie]] zehatza definitu; erabiltzen dituen tresnak eta materialak barne.
# Kronometroa erabiliz, oinarrizko mugimendu bakoitza egiteko behar den denbora neurtu eta hauxe gauzatzeko modurik sinpleena aukeratu.
# Alperrik eginiko mugimenduak, geldoegi egindakoak edo/eta oker egindakoak ezabatu.
# Ondorioz, alferrikako mugimendu guztiak ezabatu ondoren, mugimendu azkarrenak eta material egokienak hobekien erabiltzea ahalbidetzen dutenak sekuentzia batean
== Soldadua ==
Lanaren kudeaketa zientifikoak langileek dituzten jarduerekiko kontrol maila handia eskatzen die administratzaileei
Langile batzuek beste
Lantoki gehienetan garatu ziren lan jarduerak
== Mekanizazioarekin eta automatizazioarekin erlazioa ==
56. lerroa:
Philip Brown, Hugh Lauder eta David Asthon autoreek “''taylorismo digitala''” deitzen diote iraultza informatikoaren edo “''hirugarren iraultza industrial''”aren ezagutza-lan globalaren antolaketari.
Taylorismo digitalak
Taylorismo digitalaren eragina desberdina izango da herrialdeen arabera: Lan informatizagarriak gora egiten dutenez egunetik egunera, herrialde aurreratuenetan hauen diseinu eta garapena egingo da. Aldiz, garapen bidean zein azpigaratuta dauden herrialdeetan, non lan informatizagarri gehienak ezartzen diren, soldata murrizketak eragingo ditu.
|