Llywelyn ap Gruffudd: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary
15. lerroa:
== Gwyneddeko jauna ==
 
1247an, Ingalaterrako [[Henrike III.a Ingalaterrakoa|Henry III.a erregea]]<nowiki/>ren espedizio baten ondorioz, [[Woodstockeko Hitzarmena]] sinatu zen errege ingeles horrekin. Llywelynek Owain ap Gruffudd anaiarekin partekatu behar izan zituenzuen [[Gwyneddeko Erresuma|Gwynedd]]<nowiki/>eko bere leinuaren boterea.<ref name=":10">{{Erreferentzia|izenburua=LLYWELYN ap GRUFFYDD (' Llywelyn the Last,' or Llywelyn II), Prince of Wales (died 1282) {{!}} Dictionary of Welsh Biography|url=https://biography.wales/article/s-LLYW-APG-1200|aldizkaria=biography.wales|sartze-data=2021-01-02}}</ref> 1255eko udan, baina, 30 urte eskas zituela, bere anaiari gailendu zitzaion (espetxeratu zuen), eta Gwyneddeko jaun altxa zen.<ref name=":10" />
 
[[Conwy ibaia]]<nowiki/>z bestaldean, ingelesek okupatutako lurraldea zegoen: [[Perfeddwlad|Yr Perfeddwlad (Four Cantrefs)]]. Bertan, harrotuta zebilen giroa, horkoeskualde horretako jauntxoaren kontrakontrako aztoramendua. Egoera probestuz, Llywelynek ibaia gurutzatu eta lurraldean barrena eskualde ia osoa hartu zuen egun gutxi batzuetan. Henry III.a erregeak diplomazia probatu zuen gutun bat bidaliz, baina Eduardo semeak hura 'birrintzea' zerabilen asmotan; negu gogorrak eta diru arazoek, ordea, bertan behera utzi zuten haren asmoa.
 
== Galeseko nagusi ==
35. lerroa:
1256rako, Ingalaterrako [[Eduardo I.a Ingalaterrakoa|Eduardo errege gazteak]] bere manera zakarrak erakutsi zizkien galesei, eta Gwynedden, bertako seme batenera jo zuten galesek babes bila: Llywelyn, dinamikoa eta buruzagi senekoa. Llywelynen arrakastak lagun gales berriak erakarri zizkion. Ingelesek desjabetutako beste jaunek [[Gwyneddeko Erresuma|Gwynedd]]<nowiki/>eko jaunaren indar oso izan zuten lagun eta, haren bitartez, beren lurraldeak berreskuratu zituzten.
 
1256ko abendu eta 1257 hasieran, Llywelyn [[Powysko Erresuma|Powys]] eta [[Deheubarth]] beste bi erresuma (printzerri) gales zaharretan barneratu zen. Powys Fadogeko jaunen atxikimendua lortu zuen, Powys Wenwynwyn kontrolpean hartu zuen, baita segurtatu ere Deheubartheko agintea leial zitzaizkionen eskuetan zegoela. Pura Walliako buruzagi ez ezik, bertako jaun bihurtu zen.<ref name=":2">{{Erreferentzia|izenburua=BBC Wales - History - Themes - Llywelyn ap Gruffydd - The rise to power|url=https://www.bbc.co.uk/wales/history/sites/themes/society/royalty_llywelyn_ap_gruffydd.shtml|aldizkaria=www.bbc.co.uk|sartze-data=2020-08-21}}</ref> Ordurako, bere arrakasta hain handia zen, non [[Galesko markak|Gales hegoaldeko kostaldeko marketako]] jaunei ere erasoka hasi zitzaien. Galesak denak ziren harekin.,<ref name=":6">Morris, M. 2009, 31-35.</ref> salbu eta Gruffydd ap Gwenwynwyn, 1263an men egin ziona.<ref name=":10" />
 
[[Eduardo I.a Ingalaterrakoa|Eduardo I.ak]] gotorleku bat zuen hego-mendebaldean, baina Llywelynen armadak Eduardorena birrindu zuen. Henrike III.ak eta bere semeak kontraeraso prestatu zuten [[Chester]]retik, baina hilabete baino lehen [[Westminster]]rera bueltan ziren: Gwyneddeko buruzagiak Four Cantrefs berriz berreskuratu zuen. 1258ko hasiera, azkenean, bere garaipen militarrak aitortza formal bihurtzen eman zuen, beste jaun galesen aitortza onartzen. Ordutik aurrera, bere burua [[Eryri]]ko (Snowdoniako) jaun izatetik [[Galesko printze]] titulua eskatzera pasa zen.<ref name=":6"/>