Jekyll doktorearen eta Hyde jaunaren kasu bitxia: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Txanpon (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
Txanpon (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
1. lerroa:
{{Liburu infotaula
| izena = Jekyll Dk. eta Hyde Jn.
|irudia = Jekyll anddoktorearen eta Hyde Title.jpgjaunaren kasu bitxia
| irudia = Jekyll and Hyde Title.jpg
| irudiaren testua = [[1886]]ko lehen argitarapena.
|izenburu originala= Strange Case of Dr Jekyll and Mr Hyde
|izenburua euskarazizenburu originala = Strange Case of Dr Jekyll Dk.and etaMr Hyde Jn.
| izenburua euskaraz = Jekyll Dk. eta Hyde Jn.
|urtea= [[1888]]ko [[urtarrilaren 9]]a
Jekyll doktorearen eta Hyde jaunaren kasu bitxia
|generoa= [[Eleberri]]a
| urtea = [[1888]]ko [[urtarrilaren 9]]a
|herrialdea = [[Eskozia]]
|egilea generoa = [[Robert Louis StevensonEleberri]]a
| herrialdea = [[Eskozia]]
|bilduma =
| egilea = [[Robert Louis Stevenson]]
|argitaratzailea = Longmans, Green & co
| bilduma =
|argitaratze data = [[1886]]
| argitaratzailea = Longmans, Green & co
|itzultzailea = [[Xabier Galarreta]]
| argitaratze data = [[1886]]
|formatua = Inprimatua
| itzultzailea = [[Xabier Galarreta]]
|orrialdeak =
[[Koro Navarro]]
|sariak=
| formatua = Inprimatua
|itzulpenaren ISBN = 9788497970556
| orrialdeak =
| sariak =
| itzulpenaren ISBN = 9788497970556
| izenburu etzana =
| irudi tamaina =
| idazlea =
| hizkuntza =
| argitaletxea =
| ISBN =
| oclc =
| datu gehigarriak =
| ilustratzailea =
}}
{{izenburu etzana}}
23 ⟶ 35 lerroa:
== Argumentua ==
{{argumentua}}
Jekyll edabe berezi bat sortu duen zientzilaria da. Edabe hori erabiliz pertsonaren alde negatiboa edo gaiztoa izaera gizatiarrengandik bereizi egin daiteke. Jekyll edabe hori hartzen duenean Edward Hyde kriminalean bihurtu eta nortasun horrekin edozein gaiztakerigaiztakeria egin dezake. Eleberrian azaltzen denez, denok ditugu alde negatibo eta positibo horiek. Ikuspuntu horretarikhorretatik Hyde gure alde gaiztoenaren sinboloa da.
 
Argumentua Utterson Londreseko[[Londres]]<nowiki/>ko abokatuaren ikerketarekin hasten da. Uttersonek Enfield jaunaren ahotik historia harrigarri bat entzun du. Hortik abiatuta Mr. Hyde izeneko gizon baten benetako izaera ezagutzeko ikerketari ekingo dio. Antza denez, Hyde horrek bere lagun hurko batekin, Jekyll doktoreadoktorearekin, harreman estua izan du. Ikerketa horien haritik Uttersonek Jekyllen [[testamentu]]a ezagutuko du. Horren arabera, bera hilez edo desagertuezdesagertuz gero, bere ondasun guztiak HydenHyderen eskuetara joan beharko dira. Orduan, testigu baten aurrean, sir Danvers Carew parlamentariaren hilketa Hyderen eskuz gertatzen da. Utterson hilketa argitu nahi du eta haren susmoa da Jekyllek Hyde hiltzailea babesten ari dela.
 
Jekyllen ezinegona gero eta handiagoa da. Une bat heltzen da non gehiago ezin dueladuen eta bere laborategian ezkutatzen deladen. Egun batean, Poole, Jekyllen morroia, Uttersoni deitzen dio; biak laborategian sartzen dira eta han Hyderen gorpua topatzen dute. Antza, bere buruaz beste egin du. Jekyll, bestetikordea, ez da inon agertzen. Azkenik, gutun batzukbatzuek gertatutakoaren nondik-norakoa argituko dute.
 
== Analisi psikologikoa ==
Obra "nortasun zatitua", [[identitate asaldura disoziatibo]]a, faltsuki deitua izan den egoera mental arraroarekin lotu izan da; horren arabera gorputz berdinaren barnean nortasun bat baino gehiago dago. Kasu honetan, Dr Jekyllen barnean eta moralitatearen aurrean bi nortasun daude, bat itxurazkoabata ona eta, bestea, gaiztoa. Nobelaren eragina hain izan zen handia ezen hizkuntzaren parte bihurtu delabaita.
 
Irakurle askok, bestetikbestalde, "nortasun bikoitza" interpretazioa sinpleegia dela argudiatu dute. Jekyll berak ikusi zuen pertsona bat nortasun askotan zatitua izanzatitu daitekeela. Berak aztertzaileek etorkizunean pertsonak ego desberdin askoz zatituta egotea aurkitzea espero zuen. Nobela honi buruzko polemika barruan, [[Vladimir Nabokov]] idazleak "ona txarraren kontra" liburuaren ikuspuntuak dioen bezala, nobela iruzurra zela argudiatu zuen, Jekyll [[Viktoriar Aroa]]ren arabera moralki zuzena izan ez baitzen.
 
== Pertsonaiak ==
* '''Dr. Henry Jekyll / Mr. Edward Hyde:''' protagonista.
* '''Dr. Hastie Lanyon''': Jekyll doktorearen lagun zaharra; honen metodo zientifikoekin ez dago ados, hauek "... bitxiegiak" direla uste baitu. Jekyllek lehen aldiz berari aurkezten dio bere identitatea (izan ere, Hyde bere aurrean Jekyll bihurtzen da). Lanyonek Uttersoni laguntzen dio kasua ebazten, Jekyllek emandako gutunari buruz hitz egitean. BihurketaAntzaldaketa prozesua ikustean, eta, subkontzienteki, honen aitormena entzutean, larri gaixotu eta hil egiten da shock batengatik. Jekyllen kontraste bezala balio du, arrazionalismo BiktorianoarenViktoriarraren, materialismoaren eta eszepizismoaren pertsonifikazioa baita.
* '''Mr. Gabriel John Utterson''': Abokatua da, Henry Jekyllen lagun urkoahurkoa. Pertsonaia honen gainean eraikitzen da eleberriaren egitura. Modu batez, geroago agertuko ziren ikertzaileen lehenengo eredua da. Utterson zur eta lur bere lagunaren aldaketak aztertzen ditu; aldi berean, Hyde horrekinHyderekin duen harreman estua ulertu ezinik dabil. Jekyllen laborategian zerbait larria gertatzen dela etxeko morroiek susmatzen dutenean harengana jo egingo dute laguntza eske.
* '''Poole''': Jekyllen etxezaina da,. nork, bereBere maisuaren erreklusibitateaitxiera eta aldaketak nabaritzean, Mr. Uttersonenera doajoango da bere maisuanagusia hil denaren beldur eta bere hiltzailea, Mr Hyde, cameratankabinetean bizitzen ari dela. Poole Jekylli zerbitzatzen dio, eta espero du bere maisuarinagusiari leala izatea eta lan ona egitea. Azkenean, Mr. Uttersonekin batu egiten da kasua ebazteko.
* '''Richard Enfield''': Uttersonen lagunasenidea, eleberrian ez du presentzia handia eleberrian. Haren garrantzi nagusia testiguarena da, hark ikusi baitu Hyderen gaiztokeriagaiztakeria bat eta, nolabait, Jekyllekin lotura baduela egiaztatzen baitu.
* '''Newcomen iIspektorea''': [[Scotland Yard]]eko inspektore hau Mr. Uttersonengatik batzen da, Sir Danvers Carewen hilketa ondoren. Hyderen pisua exploratzen dute [[Soho]]n eta bere bizitzaren probak aurkitzen dituzte.
* '''Sir Danvers Carew''': HileIle zuridun atsoaagurea, Parlamentuko kidea. Urriaren 18ko gauangauean hil zuen Mr. Hydek. 70 urte zituen. Gabriel Utterson
* '''Zerbitzaria''': Sir Danvers Carewren heriotza ondoren, zerbitzari hau, nor Mr. Hydek batean bisitatu zuen, Hydek egindako hilketa ikusi duen pertsona bakarra da.
[[Fitxategi:Dr Jekyll and Mr Hyde poster edit2.jpg|thumb]]