Inguma (datu-basea): berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
erreferentzia |
atalak bereiztea, bilakera, datuen azterketa eta erabilerak |
||
3. lerroa:
| euskaraz = Bai
}}
'''Inguma''' euskal komunitate zientifiko-intelektualaren datu-basea da. Datu-baseak euskara batuaren garaian unibertsitate mailan euskaraz zer egin den eta nork egin duen azaltzen du. Argitalpenak, hitzaldiak, ikastaroak, tesiak eta irakasgaiak biltzen ditu.<ref name=":0">{{Erreferentzia|izena=Jakes|abizena=Goikoetxea|izenburua=«Ingumak baieztatu du badagoela komunitate bat»|hizkuntza=eu|url=https://www.berria.eus/paperekoa/1967/038/001/2020-12-11/ingumak-baieztatu-du-badagoela-komunitate-bat.htm|aldizkaria=Berria|sartze-data=2020-12-11}}</ref>
[[Udako Euskal Unibertsitatea]]k (UEU) [[2000]]. urtean sortutako [[Web aplikazio|web-aplikazio]] honetan unibertsitate mailako jakintza-alor bakoitzean euskaraz ahoz eta idatziz ekoitzi denari buruzko oinarrizko informazioa eskaintzen da. Euskara batuaren arauak finkatzen hasi zirenetik gaurdainoko produkzio zientifiko-intelektual osoa jasotzea da bere helburua. Nahiz eta 40.000 dokumentu baino gehiago dauzkan oraindik ez du helburu hori bete osotasunean.<ref>{{Erreferentzia|izena=Karmele|abizena=Artetxe Sánchez|urtea=|izenburua=Euskaltzaindiaren ekoizpen zientifikoa inguma-n: Euskal komunitate zientifikoaren datu-basearen aurkezpena Euskaktzaindian|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=189–203|ISBN=|hizkuntza=|data=2005|url=https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=1434125|aldizkaria=Euskera: Euskaltzaindiaren lan eta agiriak = Trabajos y actas de la Real Academia de la Lengua Vasca = Travaux et actes de l'Academie de la Langue basque|alea=1|zenbakia=50|issn=0210-1564|sartze-data=2019-01-09}}</ref>
== Bilakaera ==
[[Fitxategi:Inguma_Isasi_Atetxe_2003.png|thumb|270x270px|[[Xabier Isasi]] eta [[Karmele Artetxe]] 2003an Inguma datu-basearen bigarren bertsioa aurkezten,<ref>{{Erreferentzia|izena=|abizena=Berria.eus|urtea=2003-01-24|izenburua=Inguma datu baseak 13900 bisita izan zuen iaz. (Euskaldunon Egunkariaren hemeroteka. 1990-2003)|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=en|url=https://www.berria.eus/hemeroteka/egunkaria/?zbilatu=inguma+ueu&h_u=1990&h_h=12&h_e=06&b_u=2003&b_h=02&b_e=20&bilatu=Bilatu&orridata=20030124&ikusi=017|aldizkaria=Berria|sartze-data=2020-12-11}}</ref>]]
2000. urteko Durangoko Azokan aurkeztu zuten publikora. 1986tik aurrerako erakundeen produkzioa aztertu eta bildu zuten. Hutsune batzuk zeudenez, informazio asko osatu gabe zegoenez, egileen izen-abizenen inizialak bakarrik zeudenez... UEUk orduan elkarlanerako hainbat hitzarmen lotu zituen unibertsitateekin, informazio hori guztia jasotzeko eta osatzeko. Egileekin ere harremanak izaten hasi zen, haien datuak kontrastatzeko. [[Karmele Artetxe]] izan zen hasierako arduraduna.<ref name=":0" />
Hiru urte geroago datu-basean 28.000 bat erregistroren gaineko bilaketak egin daitezke. Mota askotako dokumentuak biltzen dira datu-basean: 7.757 artikulu; 2.574 liburu-aipamen, hitzaurreak, liburu-atal edo edizio kritiko; 197 doktorego-tesi; 14 ikerkuntza-proiektu; 933 liburu; 319 itzulpen; 6.644 hitzaldi; 975 ikastaro; eta 2.338 irakasgai.<ref>{{Erreferentzia|izena=|abizena=Sustatu|urtea=2004-03-30|izenburua=Inguma datu-basea: 28.000 erregistroren gaineko bilaketak egiteko aukera|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=eu|url=https://sustatu.eus/1080226774|aldizkaria=sustatu.eus|sartze-data=2020-12-11}}</ref> [[Uxune Martinez Mazaga|Uxune Martinez]] izan zen Ingumaren arduraduna 2004tik 2015era, geroago Euskampus Fundazioko zabalkunde zientifikorako arduraduna izan da.
{{Esaera2|Ingumak erakusten digu txikiak garela, baina ez kaskarrak|[[Jose Ramon Etxebarria]]}}
2014ko otsailean plazaratu zuen bertsio berrian guztira 42.632 erregistro batzen zituen, horien artean 34.387 dokumentu eta 8.245 egile. Dokumentu horiek honela banatzen ziren:
* 12.333 artikulu
20 ⟶ 26 lerroa:
Etengabeko eguneratzearen ondorioz 2018an guztira 194 erakunderen lana katalogatuta zegoen. 40.680 erreferentziatik gora (2.504 liburu) eta 10.731 egileen lana eskaintzen zituen. Bi urte geroago datu-basearen 20. urteurrenean 203 erakunde, 11.835 egile, 43.541 dokumentu eta 16.609 artikuluren datuak jasotzen zituen.
20. urteurrena ospatzeko INGUMAren webgunea berritu zuten eta bilaketak errazteko.<ref name=":1">{{Erreferentzia|izena=Gaizka|abizena=Izagirre|urtea=2020-11-19|izenburua=Inguma euskal komunitate zientifikoaren datu baseak 20 urte bete ditu|argitaletxea=Gaztezulo|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=eu|url=https://www.gaztezulo.eus/albisteak/inguma-euskal-komunitate-zientifikoaren-datu-baseak-20-urte-bete-ditu|aldizkaria=Gaztezulo|sartze-data=2020-12-11}}</ref>
Euskarazko produkzioaren berri emateaz gain komunikazioa ere ahalbidetzen du datu-baseak, egileekin harremanetan jartzeko aukera baitauka.▼
== Datuen azterketa eta erabilerak ==
[[Karmele Artetxe]]k 2010ean bere tesian komunitate zientifikoa euskaldunaren azterketa historikoa eta bibliometrikoa egin zuenean '''Ingumako''' datuak erabili zuen azterketarako oinarri gisa.<ref> Artetxe Sanchez, Karmele. [http://www.euskara.euskadi.net/appcont/tesisDoctoral/PDFak/Karmele_Artetxe_TESI.pdf Komunitate zientifiko euskalduna. Azterketa historikoa eta bibliometrikoa]. Doktorego-tesia. UPV-EHU 2010.</ref> 2006an adierazle-sistema bat jarri zuten abian [[Euskal unibertsitate sistema|Euskal Unibertsitate Sisteman]]. Sistema horren barruan euskarazko produkzioan neurtu behar diren adierazleak Inguman egiaztatzen dira: zenbat lan, zenbat tesi... ▼
Ziurtagirien zerbitzua eskaintzen du datu-baseak. Egileek ziurtagiria eskatu dezakete CVan jartzeko. 2005-2006an, Euskal Herriko Unibertsitateko irakasleen lanpostuak bermatze aldera, haien produkzioa aztertzeko prozesu bat abiatu zuten. Orduan hainbat irakaslek jo zuten '''Ingumara''', prozesuan beren euskarazko produkzioa justifikatzeko. EHUk Ingumakoak ziurtagiri ofizial gisa onartu zituen.
▲Euskarazko produkzioaren berri emateaz gain komunikazioa ere ahalbidetzen du datu-baseak, euskarazko komunitate zientifikoko egileekin harremanetan jartzeko aukera baitauka. [[Artizarra (sare soziala)|Artizarra]] sare sozialean kide bakoitzaren produkzioaren datuak ikus daitezke, aplikazio biak elkarren artean koordinatuta daude eta
== Oinarri informatikoa ==
▲[[Karmele Artetxe]]k 2010ean bere tesian komunitate zientifikoa euskaldunaren azterketa historikoa eta bibliometrikoa egin zuenean '''Ingumako''' datuak erabili zuen azterketarako oinarri gisa.<ref> Artetxe Sanchez, Karmele. [http://www.euskara.euskadi.net/appcont/tesisDoctoral/PDFak/Karmele_Artetxe_TESI.pdf Komunitate zientifiko euskalduna. Azterketa historikoa eta bibliometrikoa]. Doktorego-tesia. UPV-EHU 2010.</ref>
Dokumentazio zentroetan eta liburutegietan erabiltzen diren datu-base tipiko bat aukeratu zuten [[Iñaki Alegria]] eta [[Emilio Delgado]] informatikariek. Hasieran aplikazioak bi zati oso bereiziak zituen: eguneratzen zen datu-basea eta Interneteko interfazean baliatzen zena. Baina biak sinkronizatzea, batetik bestera datuak pasatzea, ez zen lan erraza. Handik urte gutxira, sistema aldatu zutenean, eguneratu ahala Interneten ere ikusten ziren aldaketak. Geroago hasi ziren metadatuak bakarrik ez, ahal zela datuak, estekak, eta digitalizatutako materialak ere eskaintzea.<ref name=":0" /> 2020an webgunea berritu zutenean bilaketak errazteaz gain, datu-basera igotako azken sarrerak zeintzuk ziren ere ikusi zitezkeen, bilaketak inprimatu eta hainbat estatistika eskuratu.<ref name=":1" />
== Erreferentziak ==
| |||