Hegazti: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
263. lerroa:
=== Erlijioan eta mitologian ===
Hegaztiek paper nabarmenak eta askotarikoak dituzte erlijioan eta mitologian. Erlijioan, hegaztiak mezulari, apaiz eta jainko baten buru izan daitezke, hala nola [[Makemake Gurtza]], non [[Pazko uhartea|Pazko uharte]]<nowiki/>ko [[Tangata manu]] buru edo laguntzaile gisa balio izan baitzuen<ref>{{Erreferentzia|izena=Mrs Scoresby|abizena=Routledge|izenburua=The Bird Cult of Easter Island|orrialdeak=337–355|abizena2=Routledge|izena2=Katherine|data=1917-01-01|url=https://doi.org/10.1080/0015587X.1917.9719006|aldizkaria=Folklore|alea=4|zenbakia=28|issn=0015-587X|doi=10.1080/0015587X.1917.9719006|sartze-data=2020-11-28}}</ref>. [[Hugin eta Munin]]<nowiki/>en kasuan bezala, [[Odin]] jainko germaniarraren belarrietan albisteak sartu zizkieten bi [[Erroi|erroi komunak]]. Antzinako Italiako zenbait zibilizaziotan, batez ere erlijio [[Etrusko|etruskoan]] eta [[Erromatar Inperioa|erromatar]]<nowiki/>rean, apaizak hegaztien hitzen interpretazioan nahasita zeuden; "auspex"ak, berriz, gertaerak iragartzeko jarduerak behatu zituzten<ref>{{Erreferentzia|izena=Ernest|abizena=Ingersoll|izenburua=Birds in legend, fable and folklore|argitaletxea=New York, London [etc.] Longmans, Green and co.|data=1923|url=http://archive.org/details/birdsinlegendfab00inge|sartze-data=2020-11-28}}</ref>.
Sinbolo erlijioso gisa ere erabil daitezke, [[Jonas]]-ek (hebrearra: יוֹנָה, uso) usoei tradizioz lotutako beldurra, pasibotasuna, lutoa eta edertasuna irudikatu zituenean bezala<ref>{{Erreferentzia|izena=Alan Jon|abizena=Hauser|izenburua=Jonah: In Pursuit of the Dove|orrialdeak=21–37|data=1985|url=https://www.jstor.org/stable/3260591|aldizkaria=Journal of Biblical Literature|alea=1|zenbakia=104|issn=0021-9231|doi=10.2307/3260591|sartze-data=2020-11-28}}</ref>. Indiako hegoaldeko jendeak Ama Lurra deitzen die hegaztiei, [[Indioilar arrunt|indioilar arrunta]]<nowiki/>ren kasuan bezala<ref>{{Erreferentzia|izena=P. Thankappan|abizena=Nair|izenburua=The Peacock Cult in Asia|orrialdeak=93–170|data=1974|url=https://www.jstor.org/stable/1177550|aldizkaria=Asian Folklore Studies|alea=2|zenbakia=33|issn=0385-2342|doi=10.2307/1177550|sartze-data=2020-11-28}}</ref>. Antzinean, usoak [[Inanna|Inanna jainkosa]] mesopotamikoaren (geroago Ishtar bezala ezaguna), [[Asera]]<ref>{{Erreferentzia|izena=G. Johannes|abizena=Botterweck|izenburua=Theological Dictionary of the Old Testament: Volume VI|argitaletxea=Wm. B. Eerdmans Publishing|hizkuntza=en|abizena2=Ringgren|abizena3=Fabry|izena2=Helmer|izena3=Heinz-Josef|data=1974|url=https://books.google.es/books?id=MCOd-uAEQy0C&q=Ishtar+doves&pg=PA35&redir_esc=y#v=snippet&q=Ishtar%20doves&f=false|isbn=978-0-8028-2330-4|sartze-data=2020-11-28}}</ref> eta [[Afrodita]]<ref>{{Erreferentzia|izena=Monica S.|abizena=Cyrino|izenburua=Aphrodite|argitaletxea=Routledge|hizkuntza=en|data=2012-06-25|url=https://books.google.es/books?id=7gyVn5GjXPkC&q=Aphrodite+Monica+S.+Cyrino&redir_esc=y#v=snippet&q=Aphrodite%20Monica%20S.%20Cyrino&f=false|isbn=978-1-136-61591-7|sartze-data=2020-11-28}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Sian|abizena=Lewis|izenburua=The Culture of Animals in Antiquity: A Sourcebook with Commentaries|argitaletxea=Routledge|hizkuntza=en|abizena2=Llewellyn-Jones|izena2=Lloyd|data=2018-01-09|url=https://books.google.es/books?id=GvJFDwAAQBAJ&q=Ishtar+doves&pg=PT335&redir_esc=y#v=snippet&q=Ishtar%20doves&f=false|isbn=978-1-351-78249-4|sartze-data=2020-11-28}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Erika|abizena=Simon|izenburua=Festivals of Attica: An Archaeological Commentary|argitaletxea=Univ of Wisconsin Press|hizkuntza=en|data=2002|url=https://books.google.es/books?id=IHFYM-IGCO8C&q=Aphrodisia+festival&pg=PA48&redir_esc=y#v=snippet&q=Aphrodisia%20festival&f=false|isbn=978-0-299-09184-2|sartze-data=2020-11-28}}</ref> jainkosa grekoaren sinbolo gisa erabili ziren. [[Antzinako Grezia]]<nowiki/>n, [[Atena|Ateneak]], Atenas hiriko jakituria eta jainko patroiaren jainkosak, [[hontz]] txiki bat zuen sinbolo gisa<ref>{{erreferentzia|izena=Deacy, Susan; Villing, Alexandra (2001). Athena in the Classical World. Leiden, The Netherlands: Koninklijke Brill NV. ISBN 978-9004121423.|abizena=|urtea=|izenburua=Deacy, Susan; Villing, Alexandra (2001). Athena in the Classical World. Leiden, The Netherlands: Koninklijke Brill NV. ISBN 978-9004121423.|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Susan|abizena=Deacy|izenburua=Athena|argitaletxea=Routledge|hizkuntza=en|data=2008-02-19|url=https://books.google.es/books?id=kIiCAgAAQBAJ&q=Athena+and+Ares+Darmon&pg=PA163&redir_esc=y#v=snippet&q=Athena%20and%20Ares%20Darmon&f=false|isbn=978-1-134-49487-3|sartze-data=2020-11-28}}</ref>. [[Inka Inperioa|Inka]] eta [[Tiwanaku]] inperioetako irudi erlijioso kontserbatuetan, lurreko eta lurpeko [[erresuma espiritual]]<nowiki/>en arteko mugak hausteko prozesuan irudikatzen dira hegaztiak. [[Andeak|Erdialdeko Andeetako]] herri indigenek mundu metafisikorantz eta mundutik pasatzen diren hegaztien [[Elezahar|kondaira]]<nowiki/>k dituzte<ref>{{erreferentzia|izena=http://www.precolumbia.com/bearc/CAAS/AA12.pdf|abizena=|urtea=|izenburua=http://www.precolumbia.com/bearc/CAAS/AA12.pdf|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=}}</ref>.
=== Kultura eta folklorean ===
=== Musikan ===
| |||