Altzairu: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
1. lerroa:
{{Wikipedia1000}}
[[Fitxategi:Steel wire rope.png|thumb|Altzairuzko haril-sokak.]]
[[Fitxategi:The viaduct La Polvorilla, Salta Argentina.jpg|thumb|Altzairuzko zubia.]]XD
'''Altzairua''' [[burdina]]k eta [[karbono]]ak osatutako [[aleazio]]aren izena da. Oro har altzairu aleazioetan karbonoaren pisua %2,1 baino txikiagoa izaten da, eta balio arruntenak %0,2 eta %0,3 inguruan daude. Karbono masa %2tik gorakoa bada altzairuak [[burdinurtu]] deritzen aleazio hauskorrak lortzen dira, forjatu ezin direnak eta moldeatze bidez lantzen direnak.
 
Adiera zabalagoan, osagai nagusitzat burdina eta karbonoa dituen aleazioa da altzairua; hau da, bi osagai horiez gain beste zenbait izan ditzaketen aleazioa da. Horrela, '''altzairu bereziak''' defini genitzake, besteak beste [[altzairu herdoilgaitz]]a. Aleazioan erabiltzen diren beste elementu batzuk [[manganeso]]a, [[kromo]]a, [[banadio]]a eta [[wolfram|tungstenoa]] dira.
 
Altzairua [[Pizkundea]] baino lehenago ere metodo ez oso eraginkorrak erabiliz egiten bazen ere, bere erabilera askoz arruntagoa bilakatu zen ekoizpen metodo egokiagoak asmatu zirenean XVII. mendean. [[Bessemer prozesua]] asmatu zenean, XIX. mendearen erdialdean, altzairua modu masiboan ekoiztutako material merkea bihurtu zen. Prozesuak geroago izan zituen hobekuntzei esker, ekoizpen kostua are gehiago jaitsi zen eta kalitatea handitu zen.
 
Egun altzairua munduko materialik arruntenetakoa da, urtero 1.400 milioi tona kubiko (2010) ekoizten baitira. Osagai nagusietakoa da eraikin, azpiegitura, tresna, itsasontzi, automobil, makina zein armetan.
 
== Burdina-karbonoaren fase-diagrama ==