Zenobia Camprubí: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
ERREFERENTZIAK GEHITU |
No edit summary |
||
2. lerroa:
{{Pertsona infotaula
}}
'''Zenobia Camprubí''' ([[Malgrat de Mar]], [[1887|1887ko]] [[abuztuaren 31]] - [[San Juan de Puerto Rico]], [[1956|1956ko]] [[urriaren 28]]<nowiki/>a
▲[[urriaren 28]]<nowiki/>a ) idazle, itzultzaile eta hizkuntzalari [[Espainia|espainiarra]] izan zen, Espainiako zientzia eta letren zilarrezko garaikoa. [[Rabindranath Tagore|Rabindranath Tagore-ren]] lehen itzulpenak egin zituen gazteleraz eta hogeita bi liburuki<ref>{{erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=«Zenobia Camprubí y la Edad de Plata de la cultura española». PDF|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=}}</ref> itzuli, hamaika jarduera zibiko, kultural, komertzial eta irakaskuntzakoak garatu zituen bitartean.<ref>{{erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=https://www.fundacion-jrj.es/zenobia/su-actividad/|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=}}</ref>
Erbestean, Marylandeko Unibertsitatean<ref name=":1">{{erreferentzia|izena=Emilia|abizena=Cortés Ibánez|urtea=2010|izenburua=Emilia Zenobia Camprubí y la Edad de Plata de la cultura española|argitaletxea=Universidad Internacional de Andalucía.|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=ISBN 9788479932077. OCLC 728887886|hizkuntza=
== Jaiotza eta gaztaroa ==
13. lerroa:
Zenobia Salustiana Edith Camprubí y Aimar abuztuaren 31n jaio zen Bartzelonan familia katalan-puertorricar aberats batean.
1901ean New Yorkeko ''San Nikolas'' gazte aldizkariak Camprubí-ren ipuin labur bat argitaratu zuen ''A Narrow Escape'' izenekoa''. Malgrat'' lan autobiografikoa ere idatzi zuen garai hartan. Aitaren lana zela eta, familia Valentziara aldatu zen<ref name=":0" /> eta Campubrí-k zenbait literatura-lan idatzi eta argitaratu zituen hiri hartan, besteak beste ''The Garret I have known''. Era berean, bere beste lan batek, ''When grandmother went to school'' izenekoak, sari bat eskuratu zuen St. Nicholas Illustrated Magazine for Boys and Girls-ek emana.▼
1905ean gurasoak banandu egin ziren eta Camprubí Newburgh (New York)-era aldatu zen amarekin batera. Bertan bizi ziren senide eta lagun ugari.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.fundacion-jrj.es/zenobia/vida-cronologia/|accessdate=27 de marzo de 2017|title=Vida - Cronología - Fundación Zenobia - Juan Ramón Jiménez {{!}} Casa Museo|work=www.fundacion-jrj.es}}</ref> 1908an [[Columbia Unibertsitatea|Columbia Unibertsitateko]] Teacher's College-n matrikulatu zen ingeles literatura eta konposizioa ikasteko. Kultur ekintzetan eta emakume-elkarteetan parte hartu zuen, eta harremanetan jarri zen estatubatuar [[Feminismo|feminismoarekin]].<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.fundacion-jrj.es/zenobia/vida-cronologia/|accessdate=27 de marzo de 2017|title=Vida - Cronología - Fundación Zenobia - Juan Ramón Jiménez {{!}} Casa Museo|work=www.fundacion-jrj.es}}</ref>▼
Senarrarekin adiskidetuta, Isabel Aymar Espainiara itzuli zen 1909an alabarekin batera, eta La Rábida-n ( [[Palos de la Frontera]], [[Huelvako probintzia|Huelva]] ) bizi izan ziren lehenengo eta Madrilen geroago. Estatu Batuetara ere bidaiatu zuen Camprubí-k 1911 eta 1912n. Urte horietan segitu zuen artikuluak argitaratzen aldizkari estatubatuarretan eta hasi zen parte hartzen Madrilen proiektu kultural eta intelektualetan.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.fundacion-jrj.es/zenobia/vida-cronologia/|accessdate=27 de marzo de 2017|title=Vida - Cronología - Fundación Zenobia - Juan Ramón Jiménez {{!}} Casa Museo|work=www.fundacion-jrj.es}}</ref>▼
▲1901ean [[New York|New Yorkeko]] ''San Nikolas'' gazte aldizkariak Camprubí-ren ipuin labur bat argitaratu zuen ''A Narrow Escape'' izenekoa''. Malgrat'' lan autobiografikoa ere idatzi zuen garai hartan. Aitaren lana zela eta, familia [[Valentzia|Valentziara]] aldatu zen<ref name=":0" /> eta Campubrí-k zenbait literatura-lan idatzi eta argitaratu zituen hiri hartan, besteak beste ''The Garret I have known''. Era berean, bere beste lan batek, ''When grandmother went to school'' izenekoak, sari bat eskuratu zuen St. Nicholas Illustrated Magazine for Boys and Girls-ek emana.
▲1905ean gurasoak banandu egin ziren eta Camprubí Newburgh (New York)-era aldatu zen amarekin batera. Bertan bizi ziren senide eta lagun ugari.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.fundacion-jrj.es/zenobia/vida-cronologia/|accessdate=27 de marzo de 2017|title=Vida - Cronología - Fundación Zenobia - Juan Ramón Jiménez {{!}} Casa Museo|work=www.fundacion-jrj.es}}</ref> 1908an
▲Senarrarekin adiskidetuta, Isabel Aymar Espainiara itzuli zen 1909an alabarekin batera,
== Helduaroa ==
Camprubí-k [[Juan Ramón Jiménez]] poeta gaztea ezagutu zuen 1913an eta harekin ezkondu New York-en 1916an. Urte horietan bi itzulpen argitaratu zizkioten:
[[Fitxategi:Retrato_boda_juan_ramón_jimenez_y_zenobia_camprubí.jpg|thumb|Zenobia eta Juan Ramón Jiménezen ezkontza erretratua (1916ko martxoaren 2a, New York).]]1918an Camprubí-k ''La Enfermera a Domicilio'' elkartea sortu zuen Madrilen Katherine Bourland, [[María Maeztu|María de Maeztu]] eta Rafaela Ortega y Gasset-ekin batera. Haren helburua zen
1920an estreinatu zen Tagore-ren ''Erregearen postaria, Camprubí-k'' itzulita eta antzerkirako egokituta. Inés Muñoz lagunarekin osatu zuen enpresa bat lehenagotik zuen jarduera batekin segitzeko: artesau lanak, bordatuak, zeramika eta liburuak Estatu Batuetara esportatzea. Era berean,
1926an Lyceum Club Femenino Español sortu zen Madrilen, Espainian egin diren emakume-elkarteetan lehenetarikoa, Camprubí idazkari eta María de Maeztu lehendakari izan zirelarik. Lan sozial garrantzitsua egin zuen elkarteak eta nabarmenki eragin zion orduko kultura-giroan.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.fundacion-jrj.es/zenobia/vida-cronologia/|accessdate=27 de marzo de 2017|title=Vida - Cronología - Fundación Zenobia - Juan Ramón Jiménez {{!}} Casa Museo|work=www.fundacion-jrj.es}}</ref>
40 ⟶ 37 lerroa:
1937 eta 1938an [[Habana]]<nowiki/>n bizi izan ziren, non jarduera sozio-kulturalak burutu zituzten. Halaber, Espainiako Errepublikaren alde egin zituzten zenbait ekimen, esaterako, diru bilketak New York-eko prentsaren bitartez umezurtz espainiarrei laguntzeko. Campubrí-k bolondres lana ere egin zuen emakume-espetxeetan.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.fundacion-jrj.es/zenobia/vida-cronologia/|accessdate=27 de marzo de 2017|title=Vida - Cronología - Fundación Zenobia - Juan Ramón Jiménez {{!}} Casa Museo|work=www.fundacion-jrj.es}}</ref>
1939 eta 1951 bitartean Estatu Batuetako beste zenbait lekutan bizi izan ziren, New York, [[Miami]] eta [[Washington|Washington,]] non Campubrí irakasle aritu zen [[Maryland]] Unibertsitatean, Historia eta Kultura sailean.
1951n ebakuntza egin zioten
1952an AEBetako nazionalitatea eskuratu zuen, handik aurrera nazionalitate bikoitza izan zuelarik.
1954an, osasun arazoak zirela medio, Camprubí-k lan egiteari utzi zion unibertsitatean eta ''Juan Ramón y yo
== Heriotza ==
54 ⟶ 51 lerroa:
== Literatura ==
Camprubí-ren egunkariak balio handikoak dira, izan ere, bera eta [[Rosa Chacel]] izan ziren emakume bakarrak idazten garaiko bizimodu eta literaturari buruz.<ref>{{erreferentzia|izena=Joana|abizena=Bonet|urtea=2015eko irailaren 19a|izenburua=«La mujer que eligió vivir de los versos»|argitaletxea=La Vanguardia|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=
▲Camprubí-ren egunkariak balio handikoak dira, izan ere, bera eta Rosa Chacel izan ziren emakume bakarrak idazten garaiko bizimodu eta literaturari buruz.<ref>{{erreferentzia|izena=Joana|abizena=Bonet|urtea=2015eko irailaren 19a|izenburua=«La mujer que eligió vivir de los versos»|argitaletxea=La Vanguardia|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=gaztelera}}</ref> Hona hemen bere lan behinenak:
* Rabindranath Tagore-ren lanen itzulpena, haietariko batzuk Juan Ramón Jiménezekin eginak.
|