Pafos: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
|||
35. lerroa:
'''Pafos'''<ref>{{erreferentzia|url=https://www.euskaltzaindia.eus/dok/arauak/Araua_0147.pdf|egilea=[[Euskaltzaindia]]|izenburua=Antzinateko hirien euskarazko izenak| data= 2006-1-27}}</ref> ([[greziera]]z: Πάφος, ''Pafos''; [[turkiera]]z: ''Baf'') [[Zipre]] uhartearen mendebaldean dagoen hiri bat da, antzina izan ziren bi hirik bat egitean sortu zena. Gaur egun izen bereko barrutiko hiriburua da.
[[UNESCO|UNESCOk]] [[Gizateriaren ondare]] izendatu zuen 1980. urtean hirian aurkitzen diren antzinako hainbat eraikin esanguratsu direla eta<ref name=":1">{{Erreferentzia|izena=UNESCO World Heritage|abizena=Centre|izenburua=Paphos|hizkuntza=en|url=https://whc.unesco.org/en/list/79/|aldizkaria=UNESCO World Heritage Centre|sartze-data=2020-10-28}}</ref>. 2017an [[Europako kultura-hiriburu]]a izan zen, [[Danimarka]]ko [[Aarhus]] hiriarekin batera.
== Historia ==
50. lerroa:
Gaur egun Kouklia herria dagoen eremuan egon zen. Itsasotik gertu dagoen muino batean eraki zen, Zephyrium lurmuturretik gertu eta Bocarus ibaia itsasoratzen den puntuaren alboan<ref>{{erreferentzia|izena=|abizena=Hesychius|urtea=|izenburua=|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=}}</ref>.
Indusketa arkeolojikoek erakutsi dute [[Neolitoa|Neolito]] garaitik populatua izan dela. K.a. seigarren milurtekotik aurrera gurtu izan dira bertan heleniar aurreko jainkosak<ref name=":1" />. Hiria bera [[
Aurrez aipaturiko kondairaren eraginez Antzinako munduan izan zen [[Afrodita|Afroditaren]] kulto gune handiena izan zen. [[Greziar mitologia|Greziar mitologiaren]] arabera Afrodita Pafosen lehorerratu zen itsasoko aparretatik atera zenean. Pausanias bidaiari eta geografoaren arabera ordea [[Siria|Siriatik]] iritsi zen Afroditaren mitoa Pafosera, feniziar jatorria izango zuen beraz. [[Homero|Homeroren]] ''[[Odisea]]'' liburuan ere aipatzen da Pafoseko Afroditaren aldarea, hortik tokiaren garrantzia<ref name=":0" />.
68. lerroa:
=== Aro klasikoaren ondoren ===
K.o. IV. mendean Trifillios apezpikuak [[Nikosia|Nikosian]] ezarri zuen bere egoitza<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Saint Triphyllius, Bishop of Leucosia (Nicosia), Cyprus|url=https://www.oca.org/saints/lives/2020/06/13/101713-saint-triphyllius-bishop-of-leucosia-nicosia-cyprus|aldizkaria=www.oca.org|sartze-data=2020-10-28}}</ref> eta hura
[[Bizantziar Inperioa|Bizantziarrek]] [[Pafoseko gaztelua]] eraiki zuen itsasportua zaintzeko. Lusignan erregeek berreraiki egin zuten XIII. mendean. 1570. urtean [[Otomandar Inperioa|otomandarrek]] Zipre eskuratu zutenean gotortu egin zuten berriz.
80. lerroa:
Pafosen jarduera ekonomikoaren zati handiena turismoan oinarritzen da. Lau barruti nagusi daude hirian, Kato Paphos, Coral Bay, Latchi eta Aphrodite Hills. Kato Paphos da handiena eta hiriko langileen erdia hartzen du.
Nekazaraitzak ere bere garrantzia badu. [[Banana]], [[Mahats|mahatsa]] eta [[Tabako|tabakoa]] landatzen da gehien bat.
== Klima ==
188. lerroa:
| Arriskua =
}}
[[UNESCO|UNESCOk]] Greziar eta erromatar garaiko Pafos hiri osoa [[Gizateriaren ondare]] izendatu zuen 1980.
* Lau erromatar ''villa'': Dionisosen etxea, Orfeoren etxea, Aionen etxea eta Teseoren etxea.
* Agora erromatarra.
* Asklepioren eraikina.
* Panagia Limeniotissa basilika.
* Odeon zinema eta antzokia.
* Erregeen hilobien nekropolia (''Tafoi ton Vasileon'') eta San
* Katakunbak (kristautasunaren hasierako garaikoak).
201. lerroa:
Ekintza kultural ugari izaten dira Pafosen urtean zehar.
Irailean ''Pafoseko Opera eta Afrodita jaialdia'' izaten da kaian, eta gazteluan kokatzen da oholtza<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Pafos Aphrodite Festival Cyprus|url=https://www.pafc.com.cy/easyconsole.cfm/id/1|aldizkaria=www.pafc.com.cy|sartze-data=2020-10-28}}</ref>. Urrian ''Open Estudios Cyprus'' jaialdia ospatzen da<ref>{{Erreferentzia|izenburua=* Home|url=http://www.cyprusopenstudios.com/index.php/en/|aldizkaria=www.cyprusopenstudios.com|sartze-data=2020-10-28}}</ref>. Bertan artistek beren lanak publikoaren aurrean egiten dituzte eta haiekin solasaldia izateko aukera egoten da. ''Palia Ilektriki'' izeneko erakuketa eta konferentzia aretoa ere badu hiriak.
== Pafostar ezagunak ==
| |||