Eguzki Amandre: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
→Agurtzen eta gurtzen, menpekotasuna dela medio: Gramatika zuzenketa Etiketak: Mugikor edizioa Mugikor app edizioa Android app edit |
t irudiak gehitzen |
||
21. lerroa:
==== Eguzki hitzaren esanahia ikerle batzuen arabera ====
[[Fitxategi:Jose Miguel Barandiaran.jpg|alt=Barandiarea emakume batez sukaldean lagunduta|thumb|333x333px|[[Jose Migel Barandiaran|On Joxemiel Barandiaran]]-en ustetan "Eguzkia" hitzak "eguneko argia" esan nahi zuen]]
Bere inguruan jirabiraka ibili diran ikerlariek ez datoz bat bere izenaren esanahiarekin.
28 ⟶ 29 lerroa:
Euskarologoek beste esanahi batzuk ere proposatu dituzte:
* Larramendi: egunaren egile
* Astarloa: egunaren gauzakia
52. lerroa:
==== Eguzkirekiko menpekotasunaren aztarnak ====
[[Fitxategi:Trikuharria Kartxelapean.jpg|alt=Trikuharria ekialderuntz begira|thumb|276x276px|Euskal Herriko eraikin askok eguzkiruntz kokatuta dute sarrera ]]
[[Fitxategi:Eguzkilorea.jpg|alt=Eguzkilorea atariko atean|thumb|271x271px|Eguzkilorea etxeko zaindaritzat degu bainan gutxik dakite bere zentzua eguzki etortzeko denbora lortzea dala ]]▼
[[Resurreccion Maria Azkue|Azkue]]<nowiki/>ren hiztegiaren esanetan "''egutera''" eta "''eskualde''", [[Baserri|baserrietako]] eguzkiruntz zuzendutako paretaren izenek, egunsentiaren argi izpiek jasotzeko ekialderuntz zuzenduak daude, Euskal Herriko [[Borda|bordetan]], [[Erdi Aroa|erdi-aroko]] [[Hilobi|hilobietan]] eta [[Trikuharri|trikuharrietan]] bezalaxe.<ref name=":0" />
==== Eguzkia zelatari ====
[[Fitxategi:Sun Disk with Uraei.jpg|alt=Ra jainkoaren.begi dan disko eguzkiarra|thumb|207x207px|[[Kristau|Kristauez]] aparte badira beste eguzkiaren-begian sinesten duten beste erlijio sistemak, aintzinako egiptziarrak, adibidez, Eguzkia [[Ra]] jainkoaren begi bezala gurtzen zuten ]]
Eguzkia, argi jainkotuaren begitzat zuten euskaldunek bere esanetan.<ref name=":0">{{erreferentzia|izena=Emeterio|abizena=Sorazu|urtea=1980|izenburua=Antropología y religión en el País Vasco|argitaletxea=Caja de Ahorros Provincial de Guipúzcoa|orrialdea=199|orrialdeak=|ISBN=84-500-3606-X|hizkuntza=es}}</ref>
61 ⟶ 62 lerroa:
==== Eguzkilore etxe babeslea ====
▲[[Fitxategi:Eguzkilorea.jpg|alt=Eguzkilorea atariko atean|thumb|271x271px|Eguzkilorea etxeko zaindaritzat degu bainan gutxik dakite bere zentzua eguzki etortzeko denbora lortzea dala ]]
[[Fitxategi:Donibane jaia.jpg|alt=Sua San Joan bezperan Errenterian|thumb|276x276px|[[Donibane jaia]]<nowiki/>n egindako suak eguna iratzarri eta Eguzkia dantzan jartzen dute<nowiki/>]]▼
Etxeetan jartzen den [[Eguzki-lore|eguzki-lorea]], oso hedatua dagoen ohitura, eguzkiaren ikusgarri den antzekotasunaz aparte sorginei bere arantzak kontatzera bultzatzen ditu. Honela, sorgina kontu kontari dabilela denborapasan, etxeko zaindari den eguzkiari bere amaren etxetik itzultzeko denbora nahikoa ematen dio agertu eta sorginak usatzeko.
==== San Joan Donibaneko suetatik Eguberriko gabonzuziren sutara ====
▲[[Fitxategi:Donibane jaia.jpg|alt=Sua San Joan bezperan Errenterian|thumb|276x276px|[[Donibane jaia]]<nowiki/>n egindako suak eguna iratzarri eta Eguzkia dantzan jartzen dute<nowiki/><nowiki/><nowiki/>]]
Europa osoan zabaldutak dauden [[Solstizio|udako eta neguko sollstiizio]]<nowiki/>ekiko ospakizunek [[Kristautasuna Euskal Herrian sartzea|kristautu]] eta aintzinagoko sinesmenen ordez jarri ziran. Euskal herrian topa ditzazkegunak Europakoekin konparatuz antzekoak izan harren desberdintasunak dauzkatela esan genezake.
| |||