Eguzki Amandre: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
→Elezaharrak: gehiketa |
|||
61. lerroa:
==== Eguzkilore etxe babeslea ====
[[Fitxategi:Donibane jaia.jpg|alt=Sua San Joan bezperan Errenterian|thumb|276x276px|[[Donibane jaia]]<nowiki/>n egindako suak eguna iratzarri eta Eguzkia dantzan jartzen dute<nowiki/>]]▼
Etxeetan jartzen den [[Eguzki-lore|eguzki-lorea]], oso hedatua dagoen ohitura, eguzkiaren ikusgarri den antzekotasunaz aparte sorginei bere arantzak kontatzera bultzatzen ditu. Honela, sorgina kontu kontari dabilela denborapasan, etxeko zaindari den eguzkiari bere amaren etxetik itzultzeko denbora nahikoa ematen dio agertu eta sorginak usatzeko.
==== San Joan Donibaneko suetatik Eguberriko gabonzuziren sutara ====
▲[[Fitxategi:Donibane jaia.jpg|alt=Sua San Joan bezperan Errenterian|thumb|276x276px|[[Donibane jaia]]<nowiki/>n egindako suak eguna iratzarri eta Eguzkia dantzan jartzen dute]]
Europa osoan zabaldutak dauden [[Solstizio|udako eta neguko sollstiizio]]<nowiki/>ekiko ospakizunek [[Kristautasuna Euskal Herrian sartzea|kristautu]] eta aintzinagoko sinesmenen ordez jarri ziran. Euskal herrian topa ditzazkegunak Europakoekin konparatuz antzekoak izan harren desberdintasunak dauzkatela esan genezake.
Euskal herriko [[Donibane jaia|San Joan]] eta [[Eguberriak|Eguberri]]<nowiki/>n harteko parekotasunik bilatzekotan bietan bezperan su egin eta haren gainetik igaro bearra litzake aurkituko genuena. San Joaneko suaren gainetik gizakiaek salto egiten duten bitartean [[Gabon-zuzi|gabonzuzi]]-ren gainetik abereak igarotzen dira.<ref name=":1">{{erreferentzia|izena=José Miguel de|abizena=Barandiarán|urtea=1985|izenburua=Mitologia Vasca|argitaletxea=Txertoa|orrialdea=|orrialdeak=127-128|ISBN=84-7148-085-3|hizkuntza=es}}</ref> Ospakizun hauek beste kulturetan eguzkiarekin lotutak badaude ere [[Euskal Herria]]<nowiki/>n egunarekin dute erlazio zuzena, egunaren iraupena eta urtaroen aldaketak iragartzen dituztelako.
[[Udako solstizio|Udako solstizioa]]<nowiki/>ren eguzkiarekiko elezahar bitxiena San Joan eguneko [[Egunsenti|egunsentian]] (bezperako su ospakizenen ondoren) eguzkia dantzan irteten dela esaten duena da. <ref name=":1" />
==== Kristautzekotan ondo kristautu ====
[[Fitxategi:Statue of Saint Claire.JPG|alt=Santa Kalara Asiskoaren estatua|thumb|276x276px|Eguzkiarekin parekotasuna duen Santa Kalra Asiskoa]]
Lehen aipaturtako eguzkiarekiko jainkoaren begi zelatariaren sinesmenek [[Klara Asiskoa|Asisko Santa Klaran]] autkitu zuten bearreko erantzuna.
[[Ondarroa]]<nowiki/>ko emakumeek zera abesten zioten eguzkiari:
{{esaera2|Zen zera Santa Klara
euskeraz argia}}
Eta berriz ere lehen irakurritako agurretan bezela:
{{esaera2|Santa Klara badue bere amagana, biar etorriko da denpora ona ba-da}}
<ref>{{erreferentzia|izena=José|abizena=Dueso|urtea=1990|izenburua=Nosotros los Vascos Tomo I, Mitos, leyendas y costumbres|argitaletxea=Lur|orrialdea=169|orrialdeak=|ISBN=84-7099-261-9|hizkuntza=es}}</ref>
Telebista eta telekomunikazioen patroi dan ''Santa Klarak'' (1194-1253†) dituen mirarien artean urruneko gertakizunak, bere konbentuko gelatik irten gabe ikusteko ahalmena, da aipagarriena. Nola ailatu zen emakume honek Eguzkiren papera ordezkatzera ez dakigun harren ''Frantziskanoen'', eskutik bere ezagutza zabaldu zela esan dezakegu, hau da, [[Frantzisko Asiskoa|Asisko frantziko]]<nowiki/>ren jarraitzaleen eskutik. ''Santa Klararen Kondaira''-ren idatzian agertzen diren atal batzuen izenburuak adierazgarriak dira gurtasun parekatu hau ulertzeko:
''Ogi ugalketaren miraria, Bere otoitzen miragarritasuna eta mirariari ezker uxatutako mairuak, Bere otoitzaren balioa ahizpa (kristautasunera) bihurtzeko, Beste mirari bat; deabruak uxatzea...''
eta eguzk-begiaren zentzua baliagarri dun miraria, "''Jainkoak gaixotasunean eman zion benetan gurgarria den kontsolatzioa''", lehen esandako begirada urrunaren lehen gertakizuna, bere bizian zehar gehiago izan bait zituen.<ref>{{erreferentzia|izena=http://www.franciscanos.org/fuentes/lcl01.html|abizena=|urtea=|izenburua=Leyenda de Santa Clara|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=es}}</ref>
=== Elezaharrak ===
76 ⟶ 95 lerroa:
Ezaguna den elezaharra batek dioenez [[Mondarrain]]en artzain batek [[lamina]] bati urrezko orrazia lapurtu eta ihesean abiatu zen, laminak artzainari heldu behar zion unean Eguzki altxatu zen eta laminak bere leizerantz abiatu behar izan zuen biraoka.
Ohizkoa izaten da oilarraren kantua eguzkiaren ageraldiaren zelatari gisa azaltzea. Licq-eko zubia egiten hari
== Erreferentziak ==
| |||