Wikipedia

«Dopin»: berrikuspenen arteko aldeak

Dopin (aldatu)

11:44, 16 urria 2020ko berrikusketa

No change in size ,  Duela 1 urte
Akats ortografikoak zuzendu eta ulertezinak ziren esaldiak moldatu.
No edit summary
(Akats ortografikoak zuzendu eta ulertezinak ziren esaldiak moldatu.)
Tratamendu medikuaren beharra dagoenean, substantzia batek bere naturaren eraginez, aplikazioaren eraginez kirolariaren errendimendua handitzen badu modu artifizialean, dopintzat jotzen da.
Nazioarteko Olinpiar Batzordeak argitaratu du debekatuta dauden substantzien zerrenda eta drogak detektatzeko programa garatu dutedutela, substantzia hauek Olimpiadetan ez erabiltzeko.
 
== Dopina historian ==
Dopina gizakiaren historian zehar hainbat alditan artifizialkierabili bereda; artifizialki erresistentzia handitzeko eta nekearen kontra hobetzeko erabili daerabiltzeko esaterako, gudan, ehizan, kiroletan...
 
ErlazionatutaOso erlazionatuta dago bere esentzian lehiaketako kirolarekinkirolekin. Horregatik, dopina ezin da dopina aipatu kirola ez den gune batean.
 
Gizarteak ezin izan du bere muga fisikoak eta psikologikoak onartu modu librean. Horregatik gizartea beti formula magikoen bila egon da bere kalitate naturalak handitzeko esfortzu gutxirekin. Horretarako hainbat metodo erabili dituztedira, batez ere medikamentuekin eta janariarekin, hauek gaur egun dopin izenarekin ezagutzen denaren oinarriak kontsidera daitezke.
 
Dopinaren praktikari buruz hainbat datu historiko daude. Lehenengoko erreferentzia Txinako enperadore baten koadro batek ematen digu, koadro horretan enperadorea ikus dezakegu ''[[Ephedra]]'' zati batekin ahoan mastekatzen.
 
Iparraldeko mitologiak kontatzen duenez, ''[[Berseker]]''rek beren indarra gudetan handitzen zuten [[bufotenina]]ren bidez, ''[[amanita muscaria]]'' perretxikoetatik ateratakoa.
Iparraldeko mitologiak kontatzen du nola ''[[Berseker]]''rek bere indarra gudetan handitzen zuten [[bufotenina]]ren bidez, ''[[amanita muscaria]]'' perretxikotik ateratakoa. Kronista grekoek kontatzen dute nola Olinpiadetan parte hartzen zuten iraupen-lasterkariek eta gudariek landareen estraktuak hartzen zituzten eta [[bare (anatomia)|barea]] kentzen zuten errendimendua hobetzeko. Amerikara espainolak heldu baino lehen inkek coca hostoak mastekatzen zituzten errituetan, lanetan eta gudetan. 1805etik aurrera [[kafeina]] erabili egin da igeriketan, atletismoan eta txirrindularitzan. Eta hemen dopinaren ondorioz hil zen lehena dugu, Linton txirrindulari frantsesa [[estupefaziente]]ak hartzearen ondorioz hil egin zena 1866. urtean [[Paris-Bordele]] lehiaketan.
Kronista grekoek kontatzen dutenez, Olinpiadetan parte hartzen zuten iraupen-lasterkariek eta gudariek, landareen estraktuak hartzen zituzten eta [[bare (anatomia)|barea]] kentzen zuten haien errendimendua hobetzeko.
Amerikara Espainiarrak heldu baino lehen, Inkek coca hostoak mastekatzen zituzten errituetan, lanetan eta gudetan. 1805etik aurrera [[kafeina]] erabili egin da igeriketan, atletismoan eta txirrindularitzan, dopin bezala.
Eta hemen dopinaren ondorioz hil zen lehena dugu, Linton txirrindulari frantsesa [[estupefaziente]]ak hartzearen ondorioz hil egin zen 1866. urtean [[Paris-Bordele]] lehiaketan.
 
Jarraitzen dioteHoni, futbola eta boxeoa, etajarraitzen diote. 1950. urtean dopinaren kasuak oso azkar handitzen dirahasi ziren. Horregatik hirurogeihirurogeiko hamarkadan federaziofederazioak eta asoziazioekasoziazioak dopinaren aurkako kontrolak jartzen dituztehasi zituzten.
 
== Debekatuta dauden substantziak ==
 
Nazioarteko Olinpiar Batzordeak debekatuak ditudituen substantzia haueksubstantziak:
* Estimulanteak.
* Narkotikoak.
* Beta blokeanteak.
* Diuretikoak.
* Esteroide anabolikoak.
* Hormona peptidikak.
 
Gainera doping metodo hauek debekatuta daude:
* Odol dopingna-dopina.
* Gernuaren alterazio farmakologikoa, fisikoa eta kimikoa.
 
Eta hurrengo substantziak murriztu dituzte:
* Alkohola.
* Marihuana.
* Anestesiko lokalak.
* Korikoesteroideak.
 
== Adibide ospetsuak ==
Substantzia hauek kasu askotan arriskuan jartzen dute kirolariaren bizitza. eta beste aldetikGainera taldeko kideei kalte eragitenegiten die, taldeko kirol bat baldin bada. Hau adbidez futbolari baten kasua da eta hemen aipatzeko beharra dago. Diego Armando Maradonak (futbolaria), norhonek 1994eko mundialean gaixorik zegoenzegoelako, efedrina sendatzeko hartu zuen sendatzeko. Kontrol anti-dopin baten bidez harrapatu eta lehiaketatik bota zuten. Nigeriaren kontrako partidan Diegok zelaia utzi behar izan zuen. Zigorra oso gogorra izan ez arren, ezin izan zuen urte batean futbol partida gehiago jokatu urte batean. Horrela dopina zela kausa, Maradonak bere taldeari kalte egin zion, taldearen arima zen eta. Taldeari asko kostatu zitzaion lehenengo fasea igarotzea eta final-zortzirenetan mundialetik kanpo geratu zen. Diego zelaian egon izanez gero, Argentina ziur aski finalera ailegatuiritsi ahal izango liratekezitekeen.
 
== Kanpo estekak ==
"https://eu.wikipedia.org/wiki/Berezi:MobileDiff/8196236"(e)tik eskuratuta