Vanuatu: berrikuspenen arteko aldeak

== Geografia ==

=== Kokapena ===

 

{| class="sortable alternance wikitable"

 

=== Erliebea ===

 

=== Klima eta landaredia ===

[[1980]]an burujabe egin zen, Vanuatu izenarekin. [[1984]]an, Vanuatuko presidente zen [[Ati George Sokomanu]]k uko egin zion karguari, haren iritziz konstituzioak ez baitzituen babesten ez presidentea ez ministroak. Hala ere, gobernu krisiaren ondoren, hauteskundeetan parte hartzea onartu zuen. [[1984]]ko martxoan, presidente izendatu zuten berriz ere. Vanuatuko Garapenerako Bigarren Planaren bidez ([[1987]]-[[1991]]) nekazaritzaren garapen orekatua proposatu zen, Vanuatuko baliabide naturalez era intentsiboagoan baliatzea, giza baliabideak garatzea eta sektore pribatua indartzea. Hala ere, plan horri kalte handia egin zion [[1987]]an izan zen ''Uma'' zikloiak: 36 milioi dolarreko kalteak izan ziren eta biztanleen % 34rengan izan zuen eragina.

 

[[1988]]an, Sokomanu presidentea eta [[Barak Sope]] politikaria (ministro ohia eta alderdiko buruzagia) saiatu ziren [[Walter Lini]] lehen ministroa kargutik kentzen, baina atxilotu eta espetxeratu egin zituzten. [[Fred Timakata]] izan zen presidente berria. [[1992]]an, frantsesa hizkuntza ofizialtzat hartu zen. Urte horretan bertan, gobernuak esportazioari, atzerriko inbertsioei eta nekazaritzaren erreformari eman zien lehentasuna, eta oinarrizko hezkuntza doakoa izatea onartu zuen. [[1993]]an, nekazaritza gai berriak lantzen hasteko plangintza bat jarri zuen gobernuak abian, baina ''Betsy'' [[zikloi]]ak uztaren % 30 desegin zuen. [[1994]]an, funtzio publikoko 4.800 langileetatik 200 kaleratzea erabaki zuen gobernuak. [[1996]]an, [[Vanuatuko Indar Mugikorra]] (VMF) talde paramilitarrak greba bat hasi zuen jaso ez zituzten soldatengatik. Talde horretako buruzagiak atxilotu zituen poliziak, baina berehala utzi zituzten libre.

 

== Gobernua eta administrazioa ==

=== Politika ===

Vanuatu errepublika parlamentarioa da. Presidentea da estuburua, eta lehen ministroa da gobernuburua. Ganbera bakarreko legebiltzarra dago, 52 kide dituena. Legebiltzarrerako hauteskundeak lau urtetarik behin egiten dira.<ref name="cia">{{erreferentzia |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/nh.html| izenburua=The World Factbook: Vanuatu |sartze-data=2019-11-28 |argitaletxea=cia.gov}}</ref>

 

200.000 biztanle pasatxo besterik ez dituela, hizkuntza aniztasuna izugarri handia dago. Hiru [[hizkuntza ofizial]] daude:

* [[Ingeles]] eta [[frantses]] kolonialak.

 

Horiez gain, munduko hizkuntza-dentsitaterik handiena du herrialdeak: 113 tokiko hizkuntza daude.<ref>Alexandre François, [http://alex.francois.free.fr/AFpub_books_f.htm ''Contraintes de structures et liberté dans l'organisation du discours. Une description du mwotlap, langue océanienne du Vanuatu''], doktorego-tesia hizkuntzalaritzan, Paris-IV-Sorbona Unibertsitatea, 1078 or., 2001, alex.francois.free.fr</ref> Denak ekialdeko ozeaniar hizkuntzak dira, azpitalde hauetan banaturik:

* hiru polinesiar hizkuntzak dira.

* bederatzi hegoaldeko Vanuatukoak.

 

=== Erlijioa ===

 

=== Hiri nagusiak ===

 

{{Ozeania aurkibidea}}

[[Kategoria:Vanuatu|*]]