Tx: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Urtar (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
t Robota: Aldaketa kosmetikoak
2. lerroa:
 
== Erabilera idatzia historian ==
=== Euskara ===
''Tx'' digrama gaur egun euskaraz ezagutzen dugun [[Fonetika|soinua]] adierazteko erabili izan da aspalditik. [[Euskara]]zko lehen testuetan batez ere {{angbr|ch}}, {{angbr|tch}} eta {{angbr|x}} erabili baziren ere<ref>{{erreferentzia|hizkuntza=|izenburua=Euskara batua. Ezina ekinez egina|urtea=2005|abizena=Zuazo|izena=Koldo|orrialdeak=|orrialdea=|argitaletxea=Elkar|ISBN=84-9783-316-3}}</ref><ref group=ohar>Adibidez, [[Bernart Etxepare|Etxepare]] eta [[Joan Perez Lazarraga|LazarragaLazarragako]]ko testuetan {{angbr|ch}} dugu, [[Joanes Leizarraga|Leizarraga]] eta [[Axular]]renetan {{angbr|tch}}, eta [[Arnaut Oihenart|OihenartOihenartek]]ek {{angbr|x}} erabili zuen.</ref>, [[Joan Filipe Bela]]k XVIII. mendean {{angbr|tx}} erabili zuen gaurko {{angbr|tx}} eta {{angbr|ts}}aren soinuak adierazteko<ref>{{erreferentzia|hizkuntza=|izenburua=Bela-ko zaldunaren Zuberotar hiztegia, XVIII.mendean|aldizkaria=Fontes Linguae Vasconum|zenbakia=41-42|urtea=1983|abizena=Peillen|izena=Txomin|orrialdeak=127-146}}</ref><ref group=ohar>XVII. mendean, [[Joan Tartas|TartasTartasek]]ek ere {{angbr|tx}} erabili zuen gaurko {{angbr|ts}} adierazteko.</ref>.
 
XX. mende hasieran zabaldu zen grafia hau [[Euskal Herri]]ko hegoaldean, [[Sabino Arana]] 1888an {{angbr|tx}} idazten hasi zenetik. [[Henrike Knörr]]ek iradoki zuen Sabino Aranak digrama hau erabiltzeko ideia [[Bartzelona]]n hartu zuela, 1883 eta 1888 urteen artean han bizi zelarik<ref>{{erreferentzia|hizkuntza=|izenburua=Acerca de la normativización de la lengua vasca|aldizkaria=Revista de lenguas y literaturas catalana, gallega y vasca|zenbakia=1|urtea=1991|abizena=Knörr|izena=Henrike|orrialdeak=145-164}}</ref>. Egia da {{angbr|tx}} [[katalan]]ez ere erabiltzen dela euskarazko soinu berarekin, eta grafia hau katalanezko testuetan aurkitu daiteke [[Erdi Aro]]tik gaur arte<ref>{{erreferentzia|hizkuntza=|izenburua=Introducción a la ortografía iberorrománica medieval|aldizkaria=Ianua. Revista Philologica Romanica|zenbakia=Suplemento 02|urtea=2001|abizena= Frías|izena=Xavier|orrialdeak=}}</ref>.