Teoria kritikoa: berrikuspenen arteko aldeak

'''Teoria kritikoa''' [[Frankfurteko Eskola|Frankfurteko eskolako]] pentsalariek [[1960ko hamarkada|1960ko hamarkadan]]n garatu zuten pentsamenduen multzoa da, [[Marxismo|marxismoanmarxismo]]an oinarrituta gizarte kapitalistaren kritika zabala egiten duena, arlo zenbaitetako ekarpenak bilduz ([[soziologia]], [[Psikoanalisi|psikoanalisiapsikoanalisi]]a, [[Arte|arteaarte]]a, ...) garai hartan marxismo ortodoxoa definitzen zuten [[Alderdi komunista|alderdi komunistetatik]] ofizialetatik aldenduz. Izan ere, Teoria kritikoa marxismoa eguneratzea eta interpretatzea bere estiloaren arabera proposatu zuen. Horregatik, Teoria Kritikoarentzat jakintza ez da errealitatean dauden datu objektiboen erreprodukzio kontzeptuala, baizik eta benetako formakuntza eta eraketa.

Teoria Kritikoa gizarte ordenaren eraldatzailea da, gizarasuna bilatzen duena arrazoiaren kontzeptu [[Hegel|hegeliarreanhegel]]iarrean oinarritzen da. Beraz, arrazoia eta ulermenaren arteko banaketa egiten du, arrazoiarekin pentsatu egiten dugu, ulermenarekin ezagutzen dugu. Ezagutzeko modu oro interesatuta da, beraz soilik ezagutzen dugu jakin-minak eraginda . Teoria Kritikoak, alde batetik, jendartearen egoera historiko-kulturala ulertzea eta bestetik, giza borroken eta kontraesanen arteko indar eraldatzailea izan nahi du.

Interes hau zentzu tekniko-teorikoa erabiltzen du azaltzeko eta ulertzeko, errealitatea aurresateko eta ulertzeko balio du. Interes tekniko honetan zientzia enpiriko-analitikoak garatzen dira; hauek ekintza arrazional-instrumentala edo helburu (lana) baten menpe dagoen ekintza bat suposatzen dute testuinguru sozial baten. Honetan errealitatea ulertzen da menderatu edo manipulatu daitekeen gauza bat bezala, gure helburuak edo betebeharrak lortzeko bitarteko bezala.

Interes praktikoa praxis pertsonal eta soziala kokatzea eta orientatzea bilatzen du testuinguru historiko baten barruan. Interes hau giza testuinguru sozial baten ekintza komunikatibo bat suposatzen du. Interes honen barruan zientza historiko-hermeneutikoak garatzen dira eta bi esparrutan banatzen da, alde batetik, historia ardatz bezala ulertzen da, historia gizonaren ekintza bezala giza espeziaren autoeraketa prozesuan. Beste alde batetik, historia ulertzen dute gune hermeneutiko-interpretatzaile gisa.

Zientzia enpirikoetan den hipotesien kontrol sistematikoa zientzia mota honetan atzera uzten da eta interpretazioak ordezten du.

* Nestor, S. (2007). ''La teoría crítica de la sociedad de la Escuela de Frankfurt. Algunos presupuestos teórico-críticos.'' Revista Educación y Desarrollo social. Vol 1. No. 1. Universidad Militar Nueva Granada.