Haize instrumentu: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Autoritate kontrola jartzea
No edit summary
1. lerroa:
[[Fitxategi:ErkenchoAlboka del- norteBasque Folk group - 2004.jpg|thumb|Erke410x410px|Joxan Goikoetxea akordeoia jotzen eta Alan Griffin albokan.]]
'''Haize instrumentuak''' [[haize]]ak'''(aerofonoak)''' [[musikaaire tresna|instrumentua]]gorputz zeharkatzeanbat [[soinu]]abibraraztean sortzenhotsa dituztenematen musikaduten soinu-tresnak dira.
 
Aerofono gehienek aire-zutabea ontzi batean gordeta dute eta hori bibrarazteko sistema desberdinak dituzte. Sistemaren arabera flautak, mihia duten aerofonoak eta ezpain bibraziozkoak bereizten dira. Hauez gain, aerofono libreak ere badira; hauetan, bibratzen duen airea ez dago tutu edo gorputz itxi batean barruan, libre baizik.
Bi multzo handitan banatzen dira: [[zurezko haize instrumentu]]ak alde batetik eta [[metalezko haize instrumentu|metalezkoak]] bestetik.
 
== EgurrezkoakFlautak ==
Flautek bisel edo ertz zorrozdun ahokoa dute. Aireak ertzaren kontra jotzean hotsa ematen dute.
* [[Alboka]]
* [[Dultzaina]]
* [[Fagot]]
* [[Oboe]]
* [[Klarinete]]
* [[Ingeles korno|Korno ingeles]]
* [[Saxofoi]]
* [[Txirula]]
* [[Txistu]]
 
Flauta mota ezberdinak bereizten dira.
== Metalezkoak ==
* [[Tronboi]]a
* [[Tronpeta]]
* [[Tuba]]
* [[Tronpa (musika tresna)|Tronpa]]
 
* Esku bakar batekin jotzen direnak: [[Txistu (musika tresna)|txistua]], [[silbotea]], [[xirula]]...
== Euskal haize instrumentuak ==
* Bi eskukoak: txilibitoa...
[[Euskal Herria|Euskal]] tresna tradizionalen artean, adibidez, [[adar (musika-tresna)|adarra]], [[dultzaina]], [[txirula]], [[txistu]]a, [[alboka]] trikitixa edo [[akordeoi|eskusoinua]] ditugu.
* [[Zeharkako flauta|Zeharkakoak]]
* Bestelakoak: okarinak, pistoidunak, pan flautak...
 
== Beste batzukMihidunak ==
Aerofonoek mihi bat edo gehiago bibraraztean ere hotsa eman dezakete. Mihiak material ezberdinez egin daitezke: kanabera, metala, plastikoa...
* [[Aho-soinu]]a
 
* [[Didgeridoo]]
Soinu-tresna mihidunen artean ondorengo taldeak bereiz genitzake.
* [[Gaita]]
 
* Mihi bakarrekoak: klarinetea, saxofoia, alboka, korneta...
 
* Mihi bikoitzekoak: oboea, dultzaina, gaita nafarra (dultzaina), txanbela, sunprinua, tutubia...
 
* Xirolarruak: zakudun gaita edo xirolarruek mihi bakuna zein bikoitza duten tutuak izan ditzake.
 
* Mihi libreak: aho-soinua, akordeoia, trikitixa, hegabera...
 
== Ezpain bibraziozkoak ==
Aerofono hauetan ezpainak ahokoaren kontra bibrazi behar dira hotsa emateko.
 
Naturalak (adarra) eta kromatikoak (bonbardinoa, tronpeta, tronboia, tuba) bereizten dira.
 
== Libreak ==
Aerofono libreek ez dute aire-zutabea gordetzeko ontzirik. Mugiarazten ditugunean airea moztuz hotsa ematen dute. Talde honetakoak dira, esaterako, burruna, firringila eta ziria.
 
== Kanpo estekak ==