Miguel Mihura: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Aldaketa kosmetikoak
3. lerroa:
 
== Biografia ==
Kasualitatez Donostian hil zen [[Miguel Mihura Álvarez]] aktorearen semea zen.<ref>https://www.donostia.eus/ataria/web/polloe/bisitatzeko-puntua/-/asset_publisher/QGULO08pPoC8/content/24-panteon-mihura</ref> Batxilergoa, anaiarekin batera, Madrilgo San Isidoro ikastetxean ikasi zuen. Hamasei urtekin Rey Alfonso antzokian hasi zen lanean; han [[Muñoz Seca]] eta [[Carlos Arniches]] ezagutu zituen. Aita hil ondoren, 1925ean, ikasketak baztertu zituen buru belarri umorearen eta umore-aldizkarieten munduan murgiltzeko. Aldizkari desberdinetan kolaboratu zuen, besteak beste, ''[[Gutiérrez (aldizkaria)|Gutiérrez]]'', ''[[Macaco (aldizkaria)|Macaco]]'', ''[[Buen Humor]]'' eta ''[[Muchas Gracias]]''. 1920. hamarkadan kazetari moduan lan egin zuen. Urte horietan [[bohemio]] moduan bizi zen eta kafetegietan antolatzen ziren solasaldietan ezaguna egin zen. Garai horretan [[Antonio Lara de Gavilán|Tono]], [[Edgar Neville]] eta [[Enrique Jardiel Poncela]] umore-idazleak ezagutu zituen; batez ere Jardiel Poncela bere estiloan eragin handia izan zuen.
 
[[Espainiako Gerra Zibila]] aurretik hasi zen idazten baina ospea berandu jaso zuen. Horrela, 1932an, ''[[Tres sombreros de copa]]'' idatzi zuen baina 1947 arte ez zen argitaratu eta 1952an taularatu zen. Lan hori Espainiako antzerkiaren benetako klasikoa da eta, zentzu askotan, absurdoaren antzerkia iragartzen du. 1952 urtean berean, lan horri esker, Antzerkigintzako Sari Nazionala jaso zuen.
 
Gerra Zibilean frankisten alde egin zuen. Behin Donostia konkistatuta, Madriletik ihes egin zuen eta bertan hartu zuen babesa.<ref>http://www.cervantesvirtual.com/obra-visor/miguel-mihura-tambin-fue-a-la-guerra-aunque-poco-0/html/0088b02e-82b2-11df-acc7-002185ce6064_3.html</ref> Donostian ''[[La Ametralladora (aldizkaria)|La Ametralladora]]'' fronteko soldaduei zuzendutako umorezko aldizkari faxistaren zuzendaria izan zen; aldizkarian "Lilo" izengoitiarekin sinatzen zuen.
 
Gerra bukatuta ''[[Tajo (aldizkaria)|Tajo]]'' aldizkarian «La Ametralladora» umorezko saila idatzi zuen. 1941ean ''[[La Codorniz]]'' aldizkarian idazten eta zuzentzen hasi zen; zuzendaria 1941tik 1944 arte izan zen.<ref>''El País'', 2011ko azaroaren 23.</ref> 1950. hamarkadan Mihuraren estiloak aldaketa handi bat ezagutu zuen: umorearen gainetik [[satira]] eta kritika gailentzen dira. Aldaketa horren adibideak ''[[El caso de la señora estupenda]]'' eta ''[[A media luz los tres]]'', biak 1953koak. Urte bat lehenago, 1952an, [[Juan Antonio Bardem|Bardem]] eta [[Luis García Berlanga|BerlangaBerlangarekin]]rekin ''[[Bienvenido, Mister Marshall]]'' filmean kolaboratu zuen.
 
1997an, urtero bezala oporrak [[Hondarribia]]n egiten zituenean gaixorik jarri zen. Madrilera eraman zuten eta han hil zen, koma hepatiko baten ondorioz, 72 urte zituelarik. Ordurako [[Real Academia Española]]ren K eselekurako izendatua zegoen, 1976an, baina sarrerako diskurtsoa irakurri aurretik hil egin zen.<ref>https://elpais.com/diario/1977/10/29/cultura/246927601_850215.html</ref> Donostia lurperatu zuten, egileak horrela eskatuta.<ref>http://www.materialesdelengua.org/LITERATURA/HISTORIA_LITERATURA/MIHURA/mihura_docs/cronologia.pdf</ref> Antza, bere hasierako nahia Hondarribian lurperatzea zen baina han oso garestia zela eta, azkenean Donostian hilobiratu zuten.<ref>https://www.donostia.eus/ataria/web/polloe/bisitatzeko-puntua/-/asset_publisher/QGULO08pPoC8/content/24-panteon-mihura</ref>
26. lerroa:
* ''Tres citas con el destino'' (1954).
* ''¡Sublime decisión!'' (1955).
* ''La canasta'' (1955).
* ''Mi adorado Juan'' (1956).
* ''Carlota'' (1957).
35. lerroa:
* ''La bella Dorotea'' (1963).
* ''Milagro en casa de los López'' (1964).
* ''[[Ninette y un señor de Murcia]]'' (1964).
* ''Ninette, modas de París'' (1966).
* ''La tetera'' (1965).
* ''La decente'' (1967).
43. lerroa:
== Sariak ==
Zinema Idazleen Zirkuloak hiru domeina eman zizkion:
* 1948:''La calle sin sol''. Gidoia originalena.<ref>http://www.cinecec.com/EDITOR/premios/palmares/1948.htm</ref>
* 1953:''[[Bienvenido, Mister Marshall]]''. Argumentu originalena.<ref>http://www.cinecec.com/EDITOR/premios/palmares/1953.htm</ref>
* 1960:''Sólo para hombres''. Gidoi onena.<ref>http://www.cinecec.com/EDITOR/premios/palmares/1960.htm</ref>
 
== Erreferentziak ==
52. lerroa:
== Kanpo estekak ==
* [https://www.donostia.eus/ataria/web/polloe/bisitatzeko-puntua/-/asset_publisher/QGULO08pPoC8/content/24-panteon-mihura Miguel Mihura Polloe hilerrian.]
* {{es}}: [http://www.materialesdelengua.org/LITERATURA/HISTORIA_LITERATURA/MIHURA/index_mihura.htm Miguel Mihuraren testuak eta hari buruzko lanen bilduma.]
* {{es}}: [https://web.archive.org/web/20121130162848/http://cvc.cervantes.es/ACTCULT/jardiel/biografia/humoristas/mihura.htm Miguel Mihuraren biografia Cervantes Liburutegi Digitalean.]
* {{es}}:[https://www.alohacriticon.com/literatura/adaptaciones-cinematograficas/miguel-mihura-cine/ Miguel Mihura zineman.]
 
{{Bizialdia|1905eko|1977ko|Mihura, Miguel}}