18:20, 10 iraila 2020ko berrikusketa aldatu Luistxo (eztabaida \| ekarpenak) 28.197 edits t Luistxo wikilariak «Desinformació relacionada amb la pandèmia de la COVID-19» orria «Plandemia» izenera aldatu du: beti egiten dudan okerra, itzulpenean tituluan fijatu ez, barkatu ← Aurreko ezberdintasuna		18:23, 10 iraila 2020ko berrikusketa aldatu desegin Luistxo (eztabaida \| ekarpenak) 28.197 edits No edit summary Etiketa: Ikusizko edizioa Hurrengo ezberdintasuna →
1. lerroa: '''Plandemia''' deitu izan zaio [[COVID-19\|COVID-19ren]] [[COVID-19 pandemia\|2019-2020]] [[COVID-19\|koronabirusaren]] [[COVID-19 pandemia\|pandemiaren]] inguruko [[konspirazioaren teoria]] bati, hitz jokoan adieraziz ''pandemia'' nahita asmatutako ''plana'' izan dela, eta hedaduraz konspirazio-teoria desberdinen multzoari ere. Plandemian edo haren bifurkazioetako batean sinisten duenari ''negazionista'' esan izan zaio 2020ko udatik aurrera bereziki. ▼ ~~Plandemia deitu izan zaio,~~ [[Munduko Osasun Erakundea\|Osasunaren Mundu Erakundeak]] birusari buruzko informazio okerreko ugaritasunari " ~~infodemaia~~ ''infodemia''" deitu izan dio, eta ~~horrek~~ [[osasun]] ~~globala~~globalarentzat ~~izateko~~oso arriskugarria dela adierazi. ▼ ▲[[COVID-19\|COVID-19ren]] [[COVID-19 pandemia\|2019-2020]] [[COVID-19\|koronabirusaren]] [[COVID-19 pandemia\|pandemiaren]] inguruko [[konspirazioaren teoria]] bati, hitz jokoan adieraziz ''pandemia'' nahita asmatutako ''plana'' izan dela, eta hedaduraz konspirazio-teoria desberdinen multzoari ere. Plandemian edo haren bifurkazioetako batean sinisten duenari negazionista esan izan zaio 2020ko udatik aurrera bereziki. == Desinformazioa == Covid gaitzaren krisian izugarrizko [[desinformazio]] multzoa zabaldu da gaixotasunaren jatorriari, eskalari eta gaixotasunaren prebentzioari, diagnostikoari eta tratamenduari buruz. <ref name="bbc_misinfo">{{Cite news\|data=30 gener 2020\|url=https://www.bbc.com/news/blogs-trending-51271037\|accessdate=10 febrer 2020}}</ref> <ref name="Lowy">{{Cite news\|data=25 març 2020\|url=https://www.lowyinstitute.org/the-interpreter/disinformation-and-coronavirus}}</ref> <ref name="RunningList">{{Cite web\|url=https://www.buzzfeednews.com/article/janelytvynenko/coronavirus-disinformation-spread\|accessdate=8 febrer 2020\|title=Here's A Running List Of Disinformation Spreading About The Coronavirus\|work=Buzzfeed News}}</ref> Informazio faltsua, nahita desinformatutakoa barne, sare sozialen, <ref name="20200124factcheckA">{{Cite web\|data=24 gener 2020\|url=https://www.factcheck.org/2020/01/social-media-posts-spread-bogus-coronavirus-conspiracy-theory/\|accessdate=10 febrer 2020\|first=Jessica\|last=McDonald\|title=Social Media Posts Spread Bogus Coronavirus Conspiracy Theory\|work=Factcheck.org}}</ref> testu mezuen, <ref name="FTTextMsg">{{Cite web\|data=20 març 2020\|url=https://www.ft.com/content/34b6df5a-ea4a-471f-8ac9-606580480049\|title=Huge text message campaigns spread coronavirus fake news\|work=Financial Times}}</ref> eta komunikabideen bidez hedatu da, <ref name="fp_0414conspiracy">{{Cite web\|data=14 abril 2020\|url=https://foreignpolicy.com/2020/04/14/as-the-coronavirus-spreads-conspiracy-theories-are-going-viral-too/\|first=Elise\|last=Thomas\|title=As the Coronavirus Spreads, Conspiracy Theories Are Going Viral Too\|work=Foreign Policy}}</ref> herrialdeetako estatuko hedabideak barne [[Txinaren izenak\|Txina]], <ref name="20200312theguardian">{{Cite web\|data=13 març 2020\|url=https://www.theguardian.com/world/2020/mar/12/conspiracy-theory-that-coronavirus-originated-in-us-gaining-traction-in-china\|first=Lily\|last=Kuo\|title='American coronavirus': China pushes propaganda casting doubt on virus origin\|work=[[The Guardian]]}}</ref> [[Errusia]], <ref name="scmp3051939">{{Cite news\|data=23 febrer 2020\|url=https://www.scmp.com/news/world/russia-central-asia/article/3051939/coronavirus-russia-pushing-fake-news-about-us-using\|accessdate=27 febrer 2020}}</ref> <ref name="galeotti">{{Cite news\|data=10 abril 2020\|url=https://www.themoscowtimes.com/2020/04/06/coronavirus-propaganda-a-problem-for-the-kremlin-not-a-ploy-a69879}}</ref> [9] [[Iran]], <ref name="presstv">{{Cite aldizkari\|data=8 març 2020\|url=https://www.jpost.com/Middle-East/Iran-News/Irans-regime-pushes-antisemitic-conspiracies-about-coronavirus-620212\|accessdate=11 març 2020\|first=Seth\|last=Frantzman\|title=Iran's regime pushes antisemitic conspiracies about coronavirus}}</ref> eta [[Turkmenistan]] . <ref name=":5">{{Cite web\|url=https://thediplomat.com/2020/04/did-turkmenistan-really-ban-the-word-coronavirus/\|accessdate=10 abril 2020\|first=Catherine\|last=Putz\|title=Did Turkmenistan Really Ban the Word 'Coronavirus'?\|work=thediplomat.com}}</ref> Ospetsuek, politikariek <ref name="obrador=coronavirus">{{Cite news\|data=26 març 2020\|url=https://www.hrw.org/news/2020/03/26/mexico-mexicans-need-accurate-covid-19-information}}</ref> <ref>{{Cite news\|data=6 abril 2020\|url=https://www.businessinsider.com/boris-johnson-government-coronavirus-may-leaked-chinese-laboratory-covid-2020-4}}</ref> ( [[Ameriketako Estatu Batuak\|Estatu Batuak]], <ref>{{Cite news\|data=17 abril 2020\|url=https://www.aljazeera.com/news/2020/04/trump-aides-flirt-china-lab-coronavirus-conspiracy-theory-200417094336525.html}}</ref> <ref name="stat">{{Cite web\|data=26 febrer 2020\|url=https://www.statnews.com/2020/02/26/trump-mixed-messages-on-coronavirus/\|accessdate=5 abril 2020\|title=Experts warn Trump's misinformation about coronavirus is dangerous\|work=STAT}}</ref> Iran, <ref name="france2420200322">{{Cite news\|data=22 març 2020\|url=https://www.france24.com/en/20200322-iran-s-supreme-leader-khamanei-refuses-us-help-to-fight-coronavirus-citing-conspiracy-theory}}</ref> eta [[Brasil]], <ref name="bolsonaro">{{Cite web\|data=27 març 2020\|url=https://www.theatlantic.com/politics/archive/2020/03/bolsonaro-coronavirus-denial-brazil-trump/608926/\|accessdate=1 abril 2020\|first=Uri\|last=Friedman\|title=Bolsonaro Leads the Coronavirus-Denial Movement\|work=The Atlantic}}</ref> bezalako herrialdeetako estatu buruak barne) eta beste pertsona publiko garrantzitsu batzuek hedatu dituzte zalantza puntuak. <ref name="20200408theguardian">{{Cite news\|data=8 abril 2020\|url=https://www.theguardian.com/media/2020/apr/08/influencers-being-key-distributors-of-coronavirus-fake-news}}</ref> [[Europar Batasuna\|EBk]] salatu du Errusiako eta Txinako estatuko hedabideek desinformazioa zabaldu dutela; komunikabideetako aditu batzuek [[Donald Trump]] AEBetako presidenteari ere egotzi diote desinformazioa. <ref>{{Cite news\|data=24 abril 2020\|url=https://www.theguardian.com/world/2020/apr/24/coronavirus-sparks-perfect-storm-of-state-led-disinformation}}</ref> <ref>{{Cite news\|data=25 abril 2020\|url=https://www.reuters.com/article/us-health-coronavirus-eu-china/china-pressured-eu-to-drop-covid-disinformation-criticism-sources-idUSKCN227030}}</ref> Iruzur komertzialak ere izan dira sendabide "miragarriak" eskaintzen. <ref name="Beware">{{Cite news\|data=31 març 2020\|url=https://www.theguardian.com/world/2020/mar/31/coronavirus-covid-19-fake-tests-cures\|accessdate=2 abril 2020}}</ref> <ref name="alex jones">{{Cite news\|url=https://www.nytimes.com/2020/03/13/nyregion/alex-jones-coronavirus-cure.html\|accessdate=16 març 2020}}</ref> Era berean, [[Maskara (iragazkia)\|maskararen]] erabilpena onartu ezinezko inposizioa izateaz gain, osasunaren kalterakoa ere izan daitekeela aldarrikatu dute. [[Bakunen kontrako mugimendua]] asaldatu da bereziki maskararen kontra egiteko orduan. == Muturreko teoriak == Muturreko teoriazale batzuek aldarrikatu dute birusa [[Gerra biologiko\|arma biologikoa dela]], aldez aurretik [[Txerto\|txertoa]] porest dagoela, horrekin populazioa kontrolatzeko ekimenak bultzatzeko. <ref name="vox_misinfo">{{Cite web\|data=31 gener 2020\|url=https://www.vox.com/recode/2020/1/31/21115589/coronavirus-wuhan-china-myths-hoaxes-facebook-social-media-tiktok-twitter-wechat\|accessdate=10 febrer 2020\|first=Shirin\|last=Ghaffary\|title=How tech companies are scrambling to deal with coronavirus hoaxes\|work=[[Vox (website)\|Vox]]}}</ref> Bereziki, Bill Gates filantropo eta informatikari aberatsa legoke inplikatua, bakunaren bidez nanobotak pertsonetan ezartzeko, eta gero haien bidez, 5G sareak erabiliz, munduko biztanle guztiek kontrola egin ahal izateko, munduko gobernu berri bateratu maltzur bat ezartzeko. ▲[[Munduko Osasun Erakundea\|Osasunaren Mundu Erakundeak]] birusari buruzko informazio okerreko ugaritasunari " infodemaia " deitu izan dio, eta horrek osasun globala izateko arriskugarria dela adierazi. [[Kategoria:Informazio zientziak]] [[Kategoria:COVID-19 gaixotasunaren 2019-2020ko pandemia]]

Plandemia: berrikuspenen arteko aldeak